Weer grotere loonkloof door Corona?

Tot voor de uitbraak van de coronacrisis leek het nochtans de goede kant uit te gaan: de loonkloof - waarbij vrouwen voor hetzelfde werk een pak minder betaald worden dan mannen - was zelfs wat aan het krimpen. Gemiddeld lag het brutoloon van een vrouwelijke collega “slechts” 1/5de lager dan dat van een mannelijke collega.

Same same but different

De ongelijke verloning heeft verschillende oorzaken.

1. Hoewel steeds meer vrouwen een diploma hoger onderwijs behalen, kiest het merendeel toch voor studierichtingen die leiden naar lager betaalde jobs en sectoren. Het stereotype rollenpatroon waarbij de vrouw als “vanzelfsprekend” de zorgende moederrol op zich neemt, beïnvloedt hierbij vaak de keuzes.
   
   
2. Horizontale segregatie, ook wel bekend als de “glazen muur”. Hierbij zijn vrouwen oververtegenwoordigd in bepaalde sectoren die vaak lager betaalde en ondergewaardeerde jobs aanbieden. Denk dan aan kinderverzorging, retail, onderhoud, dienstensector en social profit. In beter betaalde “mannelijke” sectoren zoals de chemie, banken en verzekeringen zijn vrouwen dan weer ondervertegenwoordigd.
   
   
3. Verticale segregatie, ook wel bekend als het “glazen plafond”. Ondanks hun gelijke kwaliteiten en vaardigheden, is het voor veel vrouwen erg moeilijk om door te groeien naar leidinggevende functies. Hierdoor blijven ze hangen (het “glazen plafond” houdt hen tegen om verder te groeien) in lager betaalde functies. Vaak begint de verticale segregatie al van bij het begin: niet zelden krijgen ze bij de aanwerving minder gunstige arbeidsvoorwaarden en wordt een tijdelijk contract niet altijd verlengd. Een mogelijke zwangerschap (= langere tijd afwezig van het werk) wordt ook soms gebruikt als drogreden om een vrouw niet aan te nemen of om haar een promotie te ontzeggen.
   
   
4. Leuke extralegale voordelen zoals een smartphone, laptop en een firmawagen met tankkaart worden vaker aan mannen toegekend. Dus minder financiële voordelen voor de vrouwen.
   
   
5. 80% van de werknemers die deeltijds werkt zijn vrouwen. Zij werken vaker deeltijds of 4/5de om meer tijd met het gezin en de kinderen te kunnen doorbrengen (wie brengt de kinderen naar de crèche of zorgt voor het huishouden?), waardoor de man voluit voor z’n carrière kan gaan. Deeltijds werken wordt door de werkgever ook nog altijd aanzien als “deeltijds betrokken” bij het bedrijf… dus minder kans op een interessante promotie of opslag.

Wat heeft het coronavirus hiermee te maken?

De pandemie zorgt ervoor dat veel bedrijven noodgedwongen tijdelijk de deuren moeten sluiten. Deze situatie is een financieel vraagstuk voor heel wat ondernemers: zal mijn bedrijf dit overleven en zal ik mijn personeel nog kunnen betalen? Om deze zware financiële hindernis te kunnen overbruggen, kan de rekening doorgeschoven worden naar personeel dat aan de onderkant van de bedrijfspiramide werkt: de lager betaalde arbeiders en bedienden die makkelijk ontslagen en vervangen kunnen worden. Helaas zijn dat vaak de deeltijds werkenden en werknemers met tijdelijke contracten... Kortom, meer vrouwen dan mannen.

Tijdens de wereldwijde quarantaines vallen de gezinsdruk en de zorglast grotendeels op de schouders van de vrouw. De nieuwe huisman mag dan wel bestaan, hij is toch nog altijd een witte raaf of een edelweissbloemetje: ze zijn er wel, maar je moet er goed naar zoeken… Een onderzoek van de ngo Catalyst bracht aan het licht dat bedrijven die - door het coronavirus of een andere crisis - noodgedwongen moeten saneren vaak (bewust?) minder rekening houden met de diversiteit onder het personeel. Bij een ontslagronde staan vooral de allochtonen en… rarara.. de vrouwen aan de top.

Toch is er een klein lichtpuntje in de duisternis. De verplichte lockdown en quarantaine zetten bedrijven aan om volop te investeren in telewerken. En laat dat nu net een erg flexibele manier van werken zijn die meestal goed te combineren valt met een gezinsleven. Een win-winsituatie voor iedereen, waar wachten we nog op?

• Lees ook onze complete e-gids: Thuiswerken op een productieve én gezonde manier (pdf)

(mr)