Hoe omgaan met een angstcultuur op je werk?

Loop je elke dag op de tippen van je tenen omdat je het gevoel hebt dat elke fout onmiddellijk wordt afgestraft? Durf jij je baas niets te vragen uit schrik de huid vol gescholden te worden? Zit een babbel met collega’s er niet in omdat je niet de indruk wilt wekken dat je helemaal niets doet?

Onveilige werkplek

Een angstcultuur op het werk is niet zo vreemd, het komt in meer bedrijven voor dan je denkt. Maar wat is het precies? Over de precieze definitie bestaat veel discussie. Volgens de Nederlandse arbeidspsycholoog Roy Sijbom gaat het over een onveilige werksituatie waarbij werknemers het gevoel hebben dat ze geen fouten mogen maken, waar er een sterke machtsrelatie tussen bazen en het personeel bestaat, waar gretig misbruik van wordt gemaakt. Een vaak voorkomende reden om ontslag te nemen...

Opvallend is dat zo’n angstcultuur vooral in hiërarchische bedrijven voorkomt. De reden? Hoe centraler de macht, hoe groter de kans. Als werknemer is het des te moeilijker om pijnpunten aan te halen, omdat je afhankelijk bent van één persoon. Uit je je ongenoegen, dan loop je het risico een slechte beoordeling te krijgen. Of erger: naast een promotie te grijpen.

Weinig toekomstperspectief

Maar ook bedrijven bij wie het water aan de lippen staat, zijn gevoelig voor zo’n angstcultuur. Meestal worden er dan kortetermijndoelen opgesteld en moeten er dagelijks targets behaald worden. Dat zet niet alleen de werknemers maar ook de baas zwaar onder druk. De stress doet het brein overschakelen op automatische piloot, waardoor het welzijn van de werknemers naar de achtergrond verdwijnt. Het gevolg? Burn-outs, onveilige gevoelens en zelf wantrouwen.

Lees ook... Eerste hulp bij burn-out: een praktische gids

Wat veel mensen niet beseffen, is dat niet alleen het welzijn van de werknemers op het spel staat, maar ook de toekomst van het bedrijf zelf. Ongemotiveerde, angstige werkkrachten presteren lang niet zo goed als enthousiaste medewerkers. Er worden minder ideeën aangebracht, het ziekteverzuim schiet de hoogte in en de teamspirit verdwijnt. Dat geeft de concurrenten, waar er een fijne sfeer op de werkvloer heerst, uiteraard een streepje voor.

Geven en nemen

Maar als werknemer is het natuurlijk niet makkelijk om aan te kaarten dat er op de werkvloer een angstcultuur heerst. Laat staan om er effectief iets aan te doen. Als het slechts om één afdeling gaat, kun je natuurlijk altijd hogerop gaan, om daar het probleem op tafel te leggen.

Maar de oplossing is vooral zelfinzicht en veranderbereidheid. Als je een omgeving wilt creëren waarin werknemers ideeën op tafel durven leggen, en niet bang zijn om fouten te maken, heb je een baas nodig die zich kwetsbaar durft op te stellen.

Lees ook... Welke kleur heeft jouw baas?

(dt/em) - Bron: Intermediair