Werkt Het Nieuwe Werken echt?

“Activity Based Working zorgt voor meer mobiliteit, flexibiliteit en work-life balance.” (Pieter Van Nieuwerburgh, PwC)

Als term is ‘Het Nieuwe Werken’ ondertussen niet meer zo nieuw. In 2005 werd hij voor het eerst gelanceerd door Microsoft. Het uitgangspunt was dat kenniswerkers altijd en overal toegang tot relevante informatie moeten hebben. En dus ook altijd en overal moesten kunnen werken.

Meer dan telewerk

Vandaag reikt de term veel verder dan tijds- en plaatsonafhankelijk werken. Monique Ramioul, verantwoordelijke van de onderzoeksgroep arbeid en organisatie bij de KU Leuven licht dit toe: “Wanneer wij de effecten van Het Nieuwe Werken bestuderen, dan kijken we niet alleen naar de impact van het zogenaamde ‘telewerken’. Dan onderzoeken we ook hoe vormen van zelfsturend werken, vlakkere organisatiestructuren en flexibelere arbeidsovereenkomsten de resultaten van een organisatie beïnvloeden”, vertelt Ramioul. Volgens haar gaat het er meer bepaald om in welke mate deze factoren innovatie op de werkvloer stimuleren. “Samengevat kun je stellen dat al deze factoren een positieve impact op innovatief werkgedrag hebben.”

Onderzoek toont inderdaad aan dat mensen die de ruimte krijgen om autonoom te handelen, zich empowered voelen en sneller met creatieve oplossingen voor de dag komen. Monique Ramioul ziet een duidelijk verband tussen het innovatief vermogen van organisaties en de autonomie die ze aan hun werknemers geven. “Het is de combinatie van ‘autonomie + ondersteuning’ die medewerkers aanzet om met creatieve oplossingen naar voren te komen”, stelt ze. Al zit er volgens haar wel een addertje onder het gras. “Flexibele arbeidscontracten hebben een negatieve impact op innovatief werkgedrag. De verklaring hiervoor is eenvoudig: in een situatie van werkonzekerheid voelen mensen zich minder geroepen om innovatief te denken en te handelen.”

Blijven ontmoeten

Maar zijn er geen grenzen aan die autonomie? Kan te veel autonomie het teamwerk niet in de weg staan en tot een bepaalde vervreemding leiden? Monique Ramioul: “De meeste organisaties die voor Het Nieuwe Werken gekozen hebben, zien erop toe dat hun medewerkers elkaar op regelmatige tijdstippen blijven ontmoeten. Face-to-face contacten zijn nu eenmaal onontbeerlijk. De mens is en blijft een sociaal wezen.”

Menselijke interactie blijft dus een belangrijk gegeven voor het functioneren van een organisatie. Samen met je collega een koffie drinken of van gedachten wisselen zijn ideale momenten om op een informele manier tot nieuwe oplossingen te komen. Monique Ramioul vat het als volgt samen: “De technologie mag dan weliswaar onze grenzen verlegd hebben, mensen zijn nog altijd geen robots. We moeten gaan voor een en-en-verhaal waarbinnen mens en technologische mogelijkheden tot een juist evenwicht komen.”

Voorbeeld 1: PwC

Bij PwC geloven ze alvast in de positieve effecten die tijd- en plaatsonafhankelijk werken met zich meebrengt. Sinds januari van dit jaar is hun vestiging in Brussel omgebouwd tot een werkruimte waar de principes van Activity Based Working gelden. Pieter Van Nieuwerburgh, die het project managet, licht het ABW-concept toe. “Activity Based Working is een moderne manier van werken waarbij de gepersonaliseerde werkplek plaatsmaakt voor flexibele werkplekken. Onafhankelijk van je functie of functieniveau, kies je een plek die past bij de activiteit die je gaat uitvoeren. Zo hebben we een silent zone voor activiteiten die een hoge dosis concentratie vragen”, vertelt hij. “Maar er is ook de collaboration zone die uitnodigt om samen te werken. Daarnaast beschikken we ook over ruimtes waar je individueel kunt werken of waar je een-op-eenontmoetingen kunt hebben.”

Het klinkt goed, maar vinden werknemers het niet moeilijk om hun eigen kantoorruimte op te geven? “In het begin was dat inderdaad voor een aantal mensen even wennen. Maar we zien dat men steeds meer de mobiliteit en flexibiliteit van het ABW-concept apprecieert”, stelt Van Nieuwerburgh. “Doordat je niet langer verplicht bent je taken van 9 tot 5 op kantoor te doen, kun je je leven beter sturen en krijg je een betere work-life balance. We merken dat deze manier van werken de kennisuitwisseling tussen de verschillende afdelingen bevordert.”

Voorbeeld 2: Vlaamse overheid

Ook de Vlaamse overheid zet voluit in op Plaats- en Tijdsonafhankelijk Werken (PTOW). Tegen 2020 wil men dit concept in alle entiteiten van de Vlaamse overheid uitgerold zien. Kelly Vanlancker, projectleider PTOW binnen het Agentschap Binnenlands Bestuur, geeft enkele tips die helpen om van het PTOW-project een succes te maken. “Resultaatgericht leidinggeven is cruciaal. Omdat mensen niet langer automatisch op dezelfde plek werken, is het belangrijk te benadrukken dat ze nog altijd aan de realisatie van gemeenschappelijke doelstellingen werken”, klinkt het. “We moedigen onze medewerkers dan ook aan om regelmatig teamoverlegmomenten te organiseren.”

Naast het contact met je collega’s, is er nog een andere essentiële succesfactor: heldere communicatie over zowel de doelstellingen als de beschikbaarheid en bereikbaarheid van alle collega’s. Kelly Vanlancker benadrukt: “Of je nu van thuis uit, vanuit een van onze satellietkantoren of vanuit je vaste standplaats werkt, de afspraak is dat je tijdens de werkuren bereikbaar bent.”

Recent werd als onderdeel van het PTOW-concept de prikplicht afgeschaft. Hoe werd deze beslissing bij de medewerkers onthaald? “De meeste reacties zijn positief. Vooral de flexibiliteit weet men te waarderen”, aldus Vanlancker. “Toch is er een kleine groep collega’s die liever blijft prikken om zo hun werktijd via de prikklok te registreren en op te volgen. We geven hun extra tijd om de overgang te maken. Op korte termijn zullen we het prikvrij werken evalueren en – indien nodig – bijsturen. Het is in ieder geval een gegeven dat we de doelstellingen zoals omschreven in onze omzendbrief PTOW, verder stap voor stap zullen realiseren.”

(nd)