Werken in een woonzorgcentrum: 'Band met bewoner is essentieel'

Elisabeth Moumal, hr-manager Armonea: "Zorgpersoneel verandert snel van job, niet zozeer om meer te verdienen, wel om dichter bij
huis te werken."

Zeg nooit zomaar rusthuis tegen een woonzorgcentrum, dat is de eerste les wanneer we neerstrijken in het Binnenhof. De voorziening in Merksplas maakt deel uit van het netwerk van Armonea, een private ‘seniorenzorgonderneming’ met 54 sites, woonzorgcentra, residenties en serviceflats, doorheen heel België. Elke voorziening kan rekenen op de strategische visie en de ondersteuning van verschillende centrale diensten vanuit het hoofdkantoor in Mechelen. In heel België telt het bedrijf 3.400 werknemers, een aantal dat in de komende jaren enkel zal toenemen.

We hebben een afspraak met directrice Carmen Vallé en hr-manager Elisabeth Moumal. Beiden kennen de uitdaging waar de sector voorstaat van dichtbij. ‘Wij volgen die demografische evolutie op de voet’, zegt Vallé. ‘Armonea opereert niet op een eiland. In de Kempen zal de vergrijzing een relatief grotere omvang hebben dan in de rest van het land, zo blijkt uit studies. Om aan die evolutie het hoofd te bieden, zijn we onder meer een dialoog aangegaan met de thuiszorg in de regio; we hebben een gezamenlijke visie nodig om de stijgende vraag naar zorg op te vangen.’

De zoektocht naar geschikt personeel hangt sterk met die evolutie samen. Het gaat hard met de aanwervingen. Moumal voorspelt een groei van het personeelsbestand van 3.400 tot ongeveer 5.000. ‘Momenteel zitten we aan 500 à 700 aanwervingen per jaar. Het is niet evident om elke vacature ingevuld te krijgen. Een verpleegkundige die wil werken, vindt heel snel een job. De keuze is groot. Er is ook een relatief grote turnover omdat er zo’n grote keuze aan vacatures is. Mensen veranderen snel van job, niet zozeer om meer te verdienen, maar wel om bijvoorbeeld dichter bij huis te werken, of volgens een flexibeler uurrooster.’

Werkdruk

Binnen de zorgende beroepen heeft het werk in de bejaardenzorg altijd wat in de schaduw gestaan van het typische, vaak urgentere ziekenhuiswerk. Vallé wil dat beeld bijstellen. ‘Wij proberen de job voor onze verpleegkundigen aantrekkelijk te maken en het beeld dat men heeft van een verpleegkundige in de ouderenzorg bij te stellen. In Binnenhof proberen we de scheiding tussen de strikt verpleegkundige en zorgkundige taken zoveel mogelijk te respecteren. Een verpleegkundige hoeft de bewoners bijvoorbeeld niet te helpen bij het eten. Op die manier heeft hij of zij de handen vrij voor de kerntaken. Bovendien krijgen de verschillende verpleegkundigen een apart expertisedomein toegewezen. Er is een verantwoordelijke voor de wondzorg, voor de palliatieve zorgen enzovoort. We moeten de idee bestrijden dat verpleegkundigen in de woonzorgcentra vooral patiënten in bad helpen; bewoners van een woonzorgcentrum moeten evenzeer opgevolgd worden qua welbevinden, wondzorg, palliatieve begeleiding. Dat vergt natuurlijk ook een gediversifieerd personeelsbeleid.’

Maar, zo voegt Moumal eraan toe: ‘Wie hier komt werken als verpleegkundige, heeft ook veel reden om hier te blijven. De werkdruk is planmatig teruggedrongen. En dat werpt zijn vruchten af.’

Vallé: ‘Als ik momenteel op zoek moet naar vervangers voor personeelsleden, is dat gelukkig niet omdat ze de organisatie willen verlaten, maar eerder om redenen van zwangerschaps- en ziekteverlof. Medewerkers zien de meerwaarde in van een gestructureerde, maar evengoed menselijke aanpak van de werklast.’

Motivatie

Vallée onderstreept graag de collectieve dimensie van het werken in een woonzorgcentrum. “Bij de aanwervingen gaat het niet enkel om verpleegkundigen of zorgkundigen: ook de mensen in de schoonmaak en de keuken maken deel uit van het verhaal. Iedereen krijgt met de bewoners te maken. Dat zie je bijvoorbeeld wanneer een bewoner overlijdt: ook het personeel leeft mee, bewijst een laatste eer.’

Hebben de dames een type-kandidaat in gedachten? Motivatie blijkt het sleutelwoord te zijn. ‘Wie in de zorg wil aarden, moet het hart op de juiste plaats hebben’, zegt Vallé. Moumal treedt haar bij. ‘Wie een gemotiveerde keuze maakt voor de ouderenzorg, blijft aan boord. Uiteraard moet je over de juiste diploma’s beschikken, maar de motivatie is van levensbelang. Wie enkel in de job stapt omwille van de vermeende stabiliteit, blijft het niet doen, hoor. Je moet je willen engageren om een langetermijnrelatie op te bouwen met de bewoners, maar ook met je collega’s.’

Die motivatie toetsen is een ander paar mouwen. ‘Zoiets kun je natuurlijk enkel meten via intensieve gesprekken’, zegt Moumal. ‘Vanuit hr brengen we kandidaat-werknemers en directies in contact. De directie gaat dan verder in gesprek om de motivatie te peilen. Dat geldt voor alle functies in een woonzorgcentrum: ook poetspersoneel brengt veel tijd door met patiënten.’

‘Elk personeelslid speelt ook een rol in de observatie van de bewoners’, pikt Vallé in. ‘Voor mij is het belangrijk dat er daarover onderling contact is tussen personeelsleden; zelf ken ik de bewoners ook bij naam. Er zijn zoveel factoren die je in de gaten moet houden.’

Blijft natuurlijk het knelpuntkarakter van verschillende zorgberoepen. Denkt Armonea aan rekruteren in het buitenland? ‘We hebben al enkele jaren een aanwervingsproject in Roemenië’, zegt Moumal. ‘Het gaat niet op om de kandidaten ginder ‘op te halen’ en ze dan hier te droppen. We werken gericht rond taal en bereiden hen voor op de werkomstandigheden in België, via een intensief vormingstraject. Er zijn ook projecten in de maak in Spanje en Portugal, via partnerships met de VDAB. Bij de selectie in het buitenland speelt de motivatie een nog grotere rol dan bij binnenlandse rekrutering: die mensen komen voor een langere tijd naar België. Als ze geen schik hebben in hun werk, zou dat een ramp zijn.’Ook in Binnenhof deden intussen Poolse en Roemeense krachten hun intrede.

Het personeel in Binnenhof bestaat voor het merendeel uit vrouwen. Wil dat ook zeggen dat men liefst vrouwelijke personeelsleden werft? “Het geslacht van de kandidaat speelt absoluut geen rol bij de selectie’, zegt Moumal beslist. ‘Het is een realiteit dat er weinig mannen in de zorgsector actief zijn. Dat is cultureel bepaald, lijkt het wel. In Roemenië zie je meer mannen in zorgberoepen. Ook de managementfuncties in onze zorgcentra worden voor het grootste deel door vrouwen uitgevoerd. Maar in elk van onze centra zijn wel degelijk mannen aan de slag.’ 

(ml) / Foto: (bd)