Welke havenjob past bij jouw profiel? 5 vragen aan 5 havenwerkgevers

1. Wat zijn dé nieuwe jobtrends in de haven?

“We moeten af van het verouderde beeld van werken in de haven”, benadrukt Jan Remeysen (BASF). “Procesoperator en onderhoudstechnicus zijn veelzijdige, schone en hoogtechnologische jobs. Ingenieurs zijn vaak verrast dat we bouwkundig, logistiek, energie- en veiligheidsingenieurs aanwerven.” Vincent Van Opstal (NMBS) beaamt dit: “Het onderhoud van onze locomotieven gebeurt met een laptop in plaats van een voltmeter.” Dat in het jobaanbod veel innovatieve technologie zit, bevestigt ook Peter Moens (ENGIE). “Denk maar aan het project waarbij op basis van opgevangen CO2 en waterstof methanol geproduceerd wordt. Als technicus of ingenieur heb je de drive nodig om je permanent bij te scholen.”

Toch kan je ook met niet meer dan een technische basiskennis terecht bij sommige werkgevers, zoals bij het Havenbedrijf Antwerpen. “Net omdat specialisten zo moeilijk te vinden zijn”, legt Sofie Stockmans uit. “Daardoor zijn permanente leerkansen en wendbaarheid vandaag de norm. Dat generatie Y en Z constant afwisseling zoeken, is een cadeau voor ons. ‘Functies’ worden rollen en groeipaden, bijvoorbeeld als projectleider, adviseur of expert. Natuurlijk zullen ook onze klassieke jobs, zoals kapiteins, matrozen, werkleiders of regeltechniekers, er altijd zijn.”

Jens Milbau van arbeidsbemiddelaar Talentenstroom begeleidt jonge werkzoekenden naar een havenjob: “De haven heeft enorm veel facetten; zelfs met een diploma cultuur of geschiedenis kom je er aan de bak.” Sofie Stockmans knikt: “Duurzaamheid en maatschappelijke meerwaarde wegen door voor die generatie. Jonge werknemers vinden het belangrijk hoe een organisatie het verschil maakt.” Jan Saelemaekers (ERIKS Belux): “Sollicitanten voelen snel of de waarden die je claimt oprecht zijn.”

2. Welke onverwachte mogelijkheden vind je in de haven?

Bij NMBS word je niet per se treinbestuurder of begeleider, zegt Vincent Van Opstal. “Onze mechaniekers waren ooit typische jonge sleutelaars aan brommertjes. De nieuwe generatie heeft meer belangstelling voor elektrische voertuigen. En elektromechaniekers die data uitlezen en analyseren via telemetrie zijn halve ICT’ers.” Hoe je de job invult, hangt af van je eigen wendbaarheid, zegt Jan Saelemaekers. “ERIKS levert technische componenten en diensten aan industriële klanten. In de haven hebben we een productiefaciliteit en een 24/7 service die klanten uit de nood helpt: dienstverlening waar je veel voldoening uit haalt. We zien ook digital sales medewerkers die voordien in de logistieke afdeling werkten.”

“Beroepen hebben vaak een andere inhoud dan de functie doet vermoeden”, pikt Jan Remeysen in. “Bij BASF vind je ook finance, logistiek, energie, milieu en security. Digitalisering leidt tot nieuwe jobs, dus we zoeken ook data-experts.” Dat we ook offshore platformen bouwen, is niet zo bekend”, zegt Peter Moens. “Voor de kerncentrale hebben onze technici specifieke kennis nodig. Je niet fixeren op één jobinhoud vinden we heel belangrijk.” Nieuwe beroepen en rollen vind je volop in de haven, benadrukt Sofie Stockmans. “Denk maar aan een Port of the future advisor, cyber resilience expert, multimedia storytelling expert, technology officer, … creatieve mensen die de link leggen met de buitenwereld, want community building is een van onze pijlers. Maar ik denk ook aan dronespecialisten. En ken je iets van cyberveiligheid, kom dan maar meteen tekenen.”

3. Wat veranderde corona op de werkvloer?

Bij alle werkgevers liepen de aanwervingen online door. “We blijven technische profielen aanwerven”, zegt Jan Saelemaekers. “Onze starters hebben we tijdens de coronapiek verwelkomd via virtuele onboarding. Dat liep verbazend goed.” Ook bij BASF wordt er volop aangeworven. “Dit jaar toch een 200-tal mensen”, zegt Jan Remeysen. “We hebben meer thuiswerk ingevoerd en in recordtijd ons online leerplatform verbreed. En we bereiden ook digitale bedrijfsbezoeken voor. Corona is dé stresstest voor je wendbaarheid.”

Bij ENGIE moesten de operatoren plots in kleine bubbels werken, zegt Peter Moens. “Door veel overleg met medewerkers en sociale partners kregen we iedereen mee. De elektriciteitsproductie kwam nooit in het gedrang. We zijn door corona in het water gesmeten, maar zijn wel blijven zwemmen.” Ook de dienstverlening van NMBS moést veiliggesteld worden. “Corona zorgde net voor een versnelling van sommige processen. Je zag plots veel online meetings en telewerk”, benadrukt Vincent Van Opstal. “We hebben snel aangepaste ruimtes ingericht. Bedrijfsbezoeken verliepen online via 360° tours. Qua planning en werkrooster hebben we ons flexibel opgesteld en dat werd gewaardeerd.”

Livebezoeken bij klanten en partners blijven essentieel. “Ook thuiswerk heeft zijn limieten, vindt Jan Saelemaekers. “Toch verbaasde het me hoever je kan gaan met virtuele opleidingen via Teams.” Dat operationele medewerkers op het terrein bleven, terwijl hun leidinggevenden thuiswerkten, was ‘een uitdaging’, geeft Sofie Stockmans toe. “Managers moesten online leiding geven en dat was een beetje zoeken. Onze digitale selecties en assessment waren een succes. Digitale onboarding was noodgedwongen een nieuwigheid. Afstandsleren kreeg een boost, maar fysiek leren kan je toch niet vervangen. Van medewerkers in operationele rollen kan je niet verwachten dat ze plots online gaan leren. Dat vraagt andere leervormen.”

4. Fascinerende jobs en mogelijkheden genoeg in de haven, maar afstand en bereikbaarheid schrikken kandidaten weleens af. Terecht?

“Mobiliteit in de Antwerpse haven is een heikel punt”, beaamt Jan Remeysen. “Inzetten op flexibele of glijdende uren, deeltijds werk, telewerk of fietsleasing kan een groot verschil maken. Kan je bijvoorbeeld een snelle speed pedelec leasen, dan zal je sneller toehappen voor een havenjob. Zeker als jouw werkgever ook zorgt voor laadpunten en andere infrastructuur. Maar ook meer online en thuiswerk kan een antwoord bieden.”

Vincent Van Opstal: “Met de stad en provincie Antwerpen hebben we een fietsverbinding uitgetekend van de Leugenberg tot aan de Noorderlaan, deels over NMBS-gronden. Voor de fietsers zou het een enorme verbetering zijn.” De haven lijkt veraf, maar is het daarom niet, zegt ook Sofie Stockmans. “Plaats- en tijdsonafhankelijk werken (PTOW) op maat van de medewerker kan veel opvangen. Bedrijfsvervoer moet afgestemd zijn op de shifts. En wie met de auto komt, moet de kans krijgen om de files te vermijden.”

5. Welke vacatures stellen de havenwerkgevers voor en wanneer kom je ervoor in aanmerking?

Voor procesoperatoren en techniekers blijft BASF mikken op bachelors chemie, elektromechanica en chemische procestechnologie, maar óók op het secundair onderwijs. “We zijn een groot voorstander van duaal leren”, zegt Jan Remeysen. “Jaarlijks zoeken we ook 200 stagiairs in alle disciplines, voor volwaardige stageplekken waarin je het bedrijf écht leert kennen. Kandidaten met een migratieachtergrond kunnen we moeilijk bereiken. En behalve voor ingenieursfuncties voelen ook weinig vrouwen zich geroepen. Ten onrechte.”

Ook bij NMBS kunnen studenten terecht voor een interessante stage, zegt Vincent Van Opstal. “Samen met VDAB organiseren we basisopleidingen. Wij hebben divers samengestelde teams, al blijft het Nederlands essentieel.” Technisch-commerciële profielen vinden dan weer hun gading bij ERIKS Belux. “De product- en applicatiekennis van onze specialisten is cruciaal om de productiviteit bij onze klanten te verhogen. Voeling hebben met techniek is dus een plus”, zegt Jan Saelemaekers. “Na een binnendienstfunctie kan je overstappen naar een technisch-commerciële buitendienst of productspecialist worden – mét bedrijfswagen. Veel mensen vinden we via referrals, collega’s die iemand aanbevelen. We mikken op bachelors (elektro)mechanica, maar we verbreden naar andere studierichtingen en achtergronden voor meer diversiteit in onze organisatie. Voor de opleiding zorgen we zelf.”

Bij energiespecialist ENGIE is er altijd plaats voor koeltechnici, projectmanagers, werfleiders, werkvoorbereiders (mechanisch en elektrisch), lassers en meet- en regeltechnici. “Niet zomaar uitvoerende jobs: inhoudelijk gaat het heel breed”, zegt Peter Moens. En het Havenbedrijf Antwerpen? “In onze nautische jobs – kapiteins, bootmannen enzovoort – zien we een evolutie naar grotere schepen, nieuwe technologieën aan boord en aan wal”, licht Sofie Stockmans toe. “We hebben ook altijd scheepswerktuigkundigen nodig en ingenieurs voor de ontwikkeling en digitalisering van onze technische infrastructuur. IT’ers in business-architectuur, data-analisten en business controllers zijn veelgevraagd. Plus: we willen een inclusieve organisatie zijn. Kandidaten voor operationele jobs – matrozen, bootmannen en -vrouwen, sleepbootkapiteins, techniekers – kunnen met een secundair diploma aan de slag. Qua taalbeheersing en veiligheid zijn er aanvullende eisen. Zo moet je bijvoorbeeld 50 meter kunnen zwemmen. Slaag je in de proeven, dan heb je een mooie job beet. De havensector was misschien ooit een gesloten wereldje, maar dat stadium zijn we echt voorbij.”

De vijf havenwerkgevers rond de tafel

1. Jan Remeysen is CEO van het basischemiebedrijf BASF dat grondstoffen levert voor een brede waaier sectoren (automotive, voeding, bouw, …).
2. Vincent Van Opstal is Senior Manager Traction Workshop bij NMBS en is verantwoordelijk voor de drie tractie- en onderhoudswerkplaatsen in en rond Antwerpen.
3. Peter Moens is site manager van de kerncentrale van Doel (energiegroep ENGIE, de Belgische markleider in verkoop van elektriciteit en aardgas en in dienstverlening in energie).
4. Sofie Stockmans is Talent & Development Manager bij Port of Antwerp (Havenbedrijf Antwerpen), verantwoordelijk voor de duurzame uitbating en uitbouw van de Antwerpse haven.
5. Jan Saelemaekers is commercial director bij de gespecialiseerde industriële dienstverlener ERIKS Belux (dienstverlening in – en productie en verdeling van – mechanische componenten).

(William Visterin)