WEBINAR | Eerste hulp bij faalangst

Faalangst is een specifieke vrees om tekort te schieten. Zelfs wanneer je bepaalde situaties vermijdt, kan de angst aanwezig zijn. Angst is bovendien een van je primaire emoties.

Soms is angst heel nuttig. Denk maar aan de straat oversteken: je schrikt door de plotse komst van een auto en springt daardoor snel terug op de stoep. In dit geval heeft angst een beschermende functie.

Emotionele reactie

We ervaren echter ook secundaire emoties. Dit zijn emotionele reacties op hoe je mentaal met iets omgaat. De secundaire angstemotie kan simpelweg ontstaan door maar aan een situatie te denken, zonder dat deze echt gebeurt. Je hart gaat sneller kloppen, je ademt sneller, je begint te zweten, te trillen of je misselijk te voelen.

Wat als …

Faalangst is de angst om te mislukken in de ogen van anderen, vooral in situaties waarin we beoordeeld worden of denken beoordeeld te worden. De gedachte ‘wat als’ maakt vaak al dat je je angstig voelt. Dit komt door...

• ... hoge verwachtingen vanuit jezelf of je omgeving.
• ... een focus op wat er mis kan gaan.
• ... tekortkomingen die niet worden geaccepteerd.
• ... het willen vermijden van negatieve feedback en afwijzing.

Ontdek: Voel jij je een bedrieger op het werk?

Aangeboren of opvoeding?

Iedereen heeft behoefte aan acceptatie, maar niet iedereen even veel. In die zin kan faalangst dus aangeboren zijn. Een tweede oorzaak vind je in de opvoeding. Een grote fixatie op bepaalde kwaliteiten of aspecten van jou kan faalangst in de hand werken. Een derde oorzaak is trauma, iets dat je hebt meegemaakt. Dit zorgt voor een angstreactie als een soortelijke situatie zich later in het leven voordoet.

Angstpatroon

Als faalangst je regelmatig hindert, heb je waarschijnlijk een angstpatroon ontwikkeld. Je hebt een neus voor ‘gevaar’ en krijgt irrationele gedachten over dat gevaar. Je hersenen onderscheiden die gedachten niet van logische gedachten, dus ze gaan daarin mee. Je gaat je angstig voelen en wilt controle uitoefenen over de situatie.

Nog meer tips: 5 tips om baas te worden over je eigen faalangst

Als je aanvoelt dat dat niet werkt, heb je nog één optie over: weglopen en het probleem vermijden. Hoe pak je dit patroon aan? Dat vergt oefening. Als je je gedachten leert doorbreken, kun je het falen anders gaan bekijken.

Door een groeimindset aan te nemen, ga je falen zien als een leerkans die je helpt om verder te groeien in plaats van ‘in de mist gaan’. Wie het angstpatroon doorbreekt, herprogrammeert als het ware zijn of haar brein. Dat doe je met deze stappen:

Bewustwording van je gedachten

Herken de negatieve gedachten in je hoofd. Je hebt een keuze: laat je je leiden door deze gedachte, of neem je er afstand van?

Denk aan een situatie waarin je recent faalangstig was. Haal je de gedachte voor ogen die je toen de meeste angst gaf. Bijvoorbeeld: ik ga fouten maken. Plaats nu voor die zin: ‘ik heb de gedachte dat…’. En daarna: ‘Ik merk op dat ik de gedachte heb dat…’.

Vertel jezelf dit meerdere keren. Door dit te doen, kun je meer afstand nemen van je gedachten. Je hébt deze gedachte, maar je bent deze gedachte niet.

Lees ook: Hoe het negatieve stemmetje in je hoofd de baas worden?

Ruimte maken voor je faalangst

Je angst onderdrukken, dat helpt niet. Je gedachten zijn enkel vervelend omdat ze betekenis voor jou hebben. De ruimte geven aan die betekenis, de kernwaarde van de gedachte, kan enorm helpen.

Wat is er zo belangrijk voor jou dat je hier bang voor bent? Dan kom je misschien tot woorden zoals bekwaamheid, kwaliteit, acceptatie, erkenning.

Lees ook: Welke perfectionist ben jij?

Face your fears

Stel jezelf de vraag: wat is het ergste dat in deze situatie zou kunnen gebeuren? Schrijf dit allemaal op, totdat je niks meer kunt bedenken. Daarna ga je terug naar stap 1. Wat zou je kunnen doen om deze worst cases te voorkomen? Formuleer daar voor jezelf antwoorden op.

Stel dat de situatie die je vreest, toch nog gebeurt. Wat kun je dan doen? Bedenk hier ook antwoorden op.

Andere vragen waar je jezelf mee kunt helpen, zijn:

• Wat heeft wel gewerkt in het verleden? Hoe heb ik het toen klaargespeeld?
• Welke aspecten van de situatie vallen wél mee?

Uiteindelijk heb je hiermee drie stappen doorlopen: definiëren, voorkomen en herstellen. Zo laat je je irrationele gedachten niet bepalen hoe jij je voelt.

Self-check: Hoe zit jij vandaag (professioneel) in je vel?

(ZINNIG) - In samenwerking met Better Minds Coaching