Wat kunnen we leren van Sisu of Fins zelfleiderschap?

“Wie een hoog EQ heeft, houdt niet van confrontatie” (Geertrui De Cock, Sisu-coach). Foto: Filip Claus.

Iedereen kent nu wel Ikigai en Hygge (toch?), maar waar komt Sisu vandaan? “Finnen heb een groot zelfrelativeringsvermogen”, zegt Geertrui De Cock. “Tegelijk is Finland de nummer 1 in de World Happiness Index, een topper in onderwijs, innovatie… op veel vlakken is het een gidsland. Terwijl het 100 jaar geleden nog één van de armste landen van Europa was. Ik heb er zelf drie jaar gewoond, gestudeerd en gewerkt, dus ik weet hoe het land functioneert. De kern is dat Finnen er altijd n slagen om het beste te maken van de kaarten die ze in handen hebben: het is wat het is. Koppel dat aan een soort aantrekkelijke taaiheid en dan krijg je Sisu.” Kort door de bocht lees je Sisu als:

1. Zinnige eigenheid

Finnen zijn gretige cynici. “Waarom zijn wij het gelukkigste land ter wereld? Omdat alle ongelukkigen zelfmoord hebben gepleegd”. Dit soort zwarte humor is typisch Fins. Een interessante contradictie. Driekwart van het jaar is het er koud en donker, je wil er niet wonen. Er is de lange grens met Rusland: een eeuwige geopolitieke schaduw. Net dat heeft hen over de generaties heen gedwongen tot actie: wat kunnen we doén, ondanks onze geografische en demografische beperkingen? Finnen zijn eigenwijs en in zichzelf gekeerd, maar daar boeken ze wel resultaat mee. Ik noem ze graag wijseigen. Het zijn ook goede ondernemers die me de mix toonden tussen ondernemen en zorgen.

Dat laatste zit echt in hun DNA. Van onderuit gebeuren er veel meer dingen, cocreatie zit er in de maatschappij besloten. Kinderen zijn er veel vroeger zelfredzaam en verantwoordelijk dan bij ons. Finnen zijn dus zinnig eigen, heel erg zichzelf, maar met een enorm communitygevoel. Ik voel me aangetrokken door hoe ze beperkingen kunnen ombuigen tot opportuniteiten.”

• Lees ook: 5 vaardigheden die elke leidinggevende moet beheersen

2. Integere actie

“Stel je voor: het is mistig. Je heb geen overzicht, maar dat belet je niet om de eerste stap te zetten. Niet bij de pakken blijven neerzitten, is heel erg Fins. Daar hebben we veel van te leren”, zegt Geertrui, die met haar coachingschool Kanssa (kanssa betekent ‘met’ in het Fins) haar coachees de pijlers van Sisu leert kennen. “Ik wil ondernemende mensen – zelfstandig of in loondienst – met al wat kilometers op de teller een oplaadplek bieden waar ze hun beperkingen ombuigen tot opportuniteiten, er iets nieuws uit distilleren. Mijn coachees zijn mensen met een hoog EQ, bevlogen en betrokken.

Hun intelligentie zit al eens in de weg. Ze conformeren te gauw en houden niet van confrontatie. Zoals die vrouw die zich afvroeg of ze wel op haar plaats zat in het directiecomité omdat ze er mee beslissingen zou moeten nemen die ze zelf niet integer vond. Maar net die integriteit heb je nodig naast de daadkracht van het old boys network. Neem dat dus méé in die job. In Finland, een land van ingenieurs, vind je die mix van ethiek en mannelijke daadkracht overal. 40 procent van de politieke mandaten worden bekleed door vrouwen, de vorige Finse president was een vrouw.

Maar er worden wel beslissingen genomen. Naast een integer cocreatieproces heb je ook resultaat nodig.” De Finse natuur speelt ook een rol in de positie van Finse vrouwen. “Reken het klimaat erbij en je snapt dat vrouwen er altijd hun mannetje moesten staan. Bovendien leert de natuur je er je grenzen te verleggen. Coachingsessies zijn bij mij vaak wandelingen, ik noem ze verwandelingen. Ik ben zelf een winterzwemmer geworden. Als eersteklas koukleum is dat een beetje het onmogelijke voor elkaar krijgen. Wat voor onmogelijks kan ik dan nog meer (lacht)? Ik neem mijn coachees ook mee op het ritme van de seizoenen. Een flow die we hier vaak verloren zijn.”

3. Zelfleiderschap

Waarom hoor je dan zo weinig over Finland? “Vergelijk Finnen en Vlamingen even met Zweden en Nederlanders”, zegt Geertrui. “Wij zijn in ons zelf gekeerd, die anderen zijn mondig en mercantiel. Dat is intimiderend, maar we hebben net als de Finnen heel wat in onze mars. Ik organiseer daarom een workshop integer stoefen voor mensen met een hoog EQ. Mensen die zich niet boven de ander willen zetten, omdat ze zich niet op de voorgrond willen plaatsen.

Maar dan doet een ander dat wel in jouw plaats. Dat hebben we dus gemeen met de Finnen, die kruipen ook snel in hun schulp. Die vrouw die niet in het directiecomité wilde, vond zichzelf niet slim genoeg en te emotioneel. Terwijl de organisatie haar emotionele intelligentie aan de top broodnodig heeft. Je hebt veel meer in de hand dan je zelf denkt. Zelfsturend leiderschap in de Finse versie is: wees trouw aan jezelf. Omarm je rariteiten en kijk wat je ermee kan. Neem verantwoordelijkheid voor jezelf op. Dat is de motor van mijn eigen Finspiratie.”

(Wieland De Hoon)