Wat kan je verwachten van een capaciteitstest bij het solliciteren?

Gelukkig is er goed nieuws: je kunt je voorbereiden op dit onderdeel van het assessment. Dat scheelt aardig wat zorgen, waardoor jij je capaciteiten optimaal uit de verf kunt laten komen.

Wat is het nut van een capaciteitentest?

Je hebt al een lange sollicitatieprocedure achter de rug en je mogelijke werkgever heeft een duidelijk overzicht van je ervaring en je motivatie. Voor jouw gevoel ligt alle relevante informatie over jou op tafel. Waarom dan toch nog die capaciteitentesten? René Jansen, bestuurslid van het register van gekwalificeerde beroepskeuze- en loopbaanadviseurs (Register BKA), psycholoog en assessment-expert bij 6P Consultancy, legt uit dat capaciteitentesten een voorspellende waarde hebben over het niveau en het functioneren van een werknemer.

Het interessante is dat dit niveau niet per se samenhang heeft met de opleiding die iemand heeft gevolgd. “Zo kan een automechanicus hoog scoren, omdat hij zijn verstandelijk potentieel niet heeft benut in zijn schoolcarrière, en kan een hoogleraar laag scoren, omdat hij zijn functie heeft bemachtigd door louter keihard te werken”, legt dhr. Jansen uit. “Een assessment is een middel om iemand te ontwikkelen. Wat zijn aandachtspunten? Waar blinkt iemand in uit?”

Is er een verschil tussen capaciteitstesten?

Volgens Jansen is er veel verschil in kwaliteit tussen bekwaamheidstesten. Hij denkt dat dit komt doordat sommige assessmentbureaus niet zozeer gericht zijn op vakbekwaamheid, maar vooral op geld verdienen. Sommige bureaus kopen tests bij een testuitgever, andere gebruiken eigen testen. De belangrijkste graadmeters zijn de betrouwbaarheid en validiteit. De test moet daadwerkelijk de intelligentie meten en niet het concentratievermogen van de deelnemer.

Om de kwaliteit te waarborgen zijn er verschillende commissies in het leven geroepen. Zo heb je voor Nederlandstalige testen het BKA. Adviseurs die bij het Register BKA zijn aangesloten voldoen aan hoge eisen wat betreft vakbekwaamheid en valide meetmethoden.

Uit welke onderdelen bestaat de test en waarom?

Veel assessmentbureaus bieden capaciteitentesten op verschillende niveaus aan: mbo-, hbo- en wo-niveau. De onderdelen die in de testen worden getoetst, zijn echter doorgaans ongeveer hetzelfde: een capaciteitentest meet zowel logica, ruimtelijk inzicht, numerieke redenatie als verbale intelligentie. Dit is omdat de test een globaal inzicht geeft in het intelligentieniveau van de (mogelijke) werknemer. De capaciteitentest is immers maar een deel van het totale assessment, dat vaak ook bestaat uit een diepte-interview en een onderzoek naar waarden en persoonlijkheid. De onderdelen tezamen vormen een compleet beeld.

Er bestaan echter honderden testen die kunnen worden ingezet. Zo is het mogelijk om voor het meten van bepaalde talenten een speciaal testenpakket samen te stellen. Voor functies in de technische branche zoals de IT bestaan er bijvoorbeeld specifieke testen die de nadruk leggen op divergent denken, figurenreeksen en stroomdiagrammen. Ook kan een extra test worden ingezet als iemand na de eerste capaciteitentest blijkt uit te blinken in een bepaald onderdeel.

Wat voor vragen kun je verwachten?

De capaciteitentest is in feite een soort intelligentietest. Aangezien je intelligentie uit verschillende verstandelijke vermogens bestaat, zoals logische intelligentie, verbale intelligentie, ruimtelijke intelligentie en numerieke intelligentie, bestaat ook de capaciteitentest uit verschillende onderdelen.

Abstract redeneervermogen wordt getest door bijvoorbeeld analogieën of syllogismen. Bij een syllogisme moet je bijvoorbeeld aangeven of een conclusie logisch juist of onjuist is. Een voorbeeld van een syllogisme:

• Stelling 1: Geen van de veehandelaren is linkshandig.
• Stelling 2: Geen van de linkshandigen is Amerikaans.
• Conclusie: Alle veehandelaren zijn Amerikaans.
• Antwoord: Deze conclusie is onjuist.

Verbale intelligentie wordt gemeten door bijvoorbeeld woordkennistesten, associatietesten of antoniemen. Twee woorden zijn elkaars antoniem als ze een tegengestelde betekenis hebben. Zo is het antoniem van het woord ‘abrupt’ geleidelijk.

Het analyseren van figuurreeksen, diagrammen of kubussen laat zijn hoe goed je ruimtelijke redeneervermogen is. Bij deze vaardigheid gaat het erom dat je twee- of driedimensionale ruimtes kunt onderzoeken.

Ook numerieke intelligentie is een terugkerend aspect dat wordt getest. Dit wordt meestal gemeten met behulp van cijferreeksen of rekensommen. Een cijferreeks is opgebouwd volgens een logisch patroon. Aan jou is de taak om de regel te ontdekken en de reeks aan te vullen. Dit is een voorbeeld van een cijferreeks: 3 9 27 81 ? Het patroon is hier ‘vermenigvuldig met drie’, het juiste antwoord is daarom 243. Op de website van Assessment Training staan gratis testen die je kan oefenen.

Hoe bereid jij je optimaal voor?

Je intelligentie kan niet zo maar toenemen. Je kunt dan ook niet echt ‘leren’ voor een capaciteitentest. Wat je echter wel kunt doen is thuis oefenen met online capaciteitentesten, zodat je beter weet wat de bedoeling is en je handiger wordt in het maken van de test.

Wil je weten wat voor onderdelen er in de test voorkomen? Dan is het een goed idee om je recruiter of contactpersoon van HR te vragen waar de focus van de test op ligt. Solliciteer je op een vacature? Dan kun je op basis van de functie waarschijnlijk inschatten welke capaciteiten belangrijk zijn. Als je naar een communicatiefunctie solliciteert, is het aannemelijk dat je verbale capaciteiten sterk moeten zijn. Ding je naar een functie waarin je probleemoplossend vermogen erg relevant is? Dan kan aan de capaciteitentest een extra creativiteitstest zijn toegevoegd, zoals de Divergent Denken Tekst, waarbij uiteenlopende oplossingen voor een vraagstuk worden gevraagd.

Ben je ondanks het oefenen bang voor stress? “Geen zorgen”, zegt dhr. Jansen. “Emoties als stress zorgen slechts voor een paar procent verschil op het eindresultaat van de test.”

(da) - Bron: Making Moves