Wat doen tegen het glazen plafond in je hoofd?

Zonder dat we dit zelf in de gaten hebben, laat staan dat we het zouden wensen, zijn we zo overtuigd van de waarheid van stereotypen dat we er zelf in beginnen te geloven.

In Stanford University werd ontdekt dat mannen en vrouwen met een zelfde graad van bekwaamheid aan hun universitaire studies beginnen, maar op het einde van de rit halen mannen doorgaans meer en hogere graden dan vrouwen. Vrouwelijke wiskundestudenten doen het in de eerste jaren bijvoorbeeld even goed als hun mannelijke collega’s, maar bij de studie van hogere wiskunde presteren ze in vergelijking opeens minder.

Je ziet de stereotypen al opduiken: mannen die verstandiger zijn dan vrouwen in het algemeen, en zeker in positieve vakken zoals wiskunde.

Onbewust proces

Met een reeks bijzonder ingenieuze experimenten ontrafelden onderzoekers aan Stanford University de minder voor de hand liggende kant van de puzzel van stereotypen. Ze ontdekten dat, zonder dat we dit zelf in de gaten hebben, laat staan dat we het zouden wensen, we zo overtuigd zijn van de waarheid van stereotypen dat we er zelf in beginnen te geloven.

Het proces is onbewust en kan dus perfect samen gaan met ons gevoel van onrechtvaardigheid als anderen stereotypen gebruiken tegen ons.

Rolmodellen zijn belangrijk

Als je het proces door hebt van hoe je jezelf stereotypeert, ben je al een hele stap vooruit. Het alleen maar bewust zijn van hoe het in zijn werk gaat, vermindert de kracht ervan. Het sterkste tegengif is echter dat je je personen voor de geest haalt die duidelijk demonstreren dat het stereotype niet opgaat.

Als je jong bent en je weinig ernstig genomen voelt, neem dan wat tijd om meer te weten te komen van Marc Zuckerberg. Word je neerbuigend behandeld omdat je weinig diploma’s hebt, lees dan hoe de jonge Steve Jobs het voor elkaar kreeg. Ben je boven de 50 en voel je je uitgerangeerd, weet dan dat Ronald Reagan 70 was toen hij voor de eerste keer president werd. En als je ouder bent en vrouw moet je je toch maar eventjes verdiepen in wat de Braziliaanse presidente Dilma Rousseff vanaf haar 64ste voor elkaar kreeg.

Ga voorzichtig om met talent

Talent is hot maar heeft zo zijn schaduwkanten. Uit onderzoek van Stanford University weten we dat geloven in talent samen gaat met de notie “je hebt het, of je hebt het niet”. Als je dit gelooft, heb je jezelf meteen een forse beperking opgelegd om competenties te ontwikkelen waarin je niet zonder moeite uitblinkt.

Het medicijn? Wat ook je mate van talent is, hou je vooral bezig met hoe je je prestaties kan verbeteren door hard te werken. Zoals Sabine Appelmans ons al leerde: “hard werk verslaat talent, als talent niet hard werkt”.

(jvdv) 

Dr. Jan Van der Vurst is zaakvoerder van Kenaz, een internationaal opererend training- en adviesbureau, en auteur van 'Impact: Invloed op basis van respect'.