Waarom je zoveel lacht naar je baas

Er gaat zelden een werkdag voorbij waarop er niet gelachen wordt. Niet alleen tijdens officieuze momenten wordt er gelachen, lachen zorgt ook voor ontspanning in stressvolle situaties en helpt om moeilijke problemen en onderlinge conflicten te relativeren.

Glimlachen maakt je sympathiek

Door te glimlachen straal je sympathie uit. “Het kan je helpen bij het leggen van contacten met anderen en het bereiken van je doelen”, vertelt Frank van Marwijk, expert in lichaams- en non-verbale communicatie. “Managers die er een gewoonte van maken om welgemeend te glimlachen, worden meer gewaardeerd en kunnen makkelijker aansluiting vinden bij anderen.”

“De Amerikaanse psycholoog en neurowetenschapper Robert Provine deed onderzoek naar de reden waarom we lachen. In 10 jaar tijd bestudeerde hij 2.000 natuurlijke situaties in drukke winkelstraten en megastores waar spontaan werd gelachen. Daarbij deed hij opmerkelijke ontdekkingen. In tegenstelling tot wat verwacht werd, lachen mensen niet het meest om humoristische situaties of grappen die anderen vertellen. Zo merkte Provine op dat sprekers vaker lachen dan luisteraars. En lachen werd vaker gedaan bijvoorbeeld uit onzekerheid of verontschuldiging, dan omdat er iets leuks werd verteld.”

Mensen lachen het meest na doodgewone opmerkingen. “Opvallend daarbij is dat men met lachen zelden een zin onderbreekt. Het structureert en ondersteunt eerder die zin, en zet de woorden kracht bij. Volgens Provine heeft lachen dus niet heel veel te maken met (gevoel voor) humor. Het heeft eerder een sociaal regulerende en communicatieve functie.”

Minder lachen als je alleen bent

Zit je alleen in een bureau, dan zal je minder lachen dan wanneer je samen met je collega’s in open landschapskantoor zit.

Frank van Marwijk: “Mensen blijken minder en matiger te lachen wanneer ze alleen zijn. Als je samen met anderen een grappige film bekijkt, zal je daar harder om lachen dan wanneer je dezelfde film alleen bekijkt. Maar als je alleen in de zetel zit en je partner is – op hoorbare afstand – in de keuken, kan het zijn dat je het uitschatert bij het zien van een leuke scène. Blijkbaar geef je daarmee een signaal: Kom kijken, het is zo leuk!"

"Lachen is een sociaal fenomeen dat verdwijnt als je mensen isoleert, concludeerde Provine. Mensen lachen 30 keer vaker als ze bij anderen zijn dan wanneer ze alleen zijn. Mensen lachen ook naar elkaar om hun vreugde te delen. Zo bleek uit de observatie van bowlers dat iemand die een strike maakt pas lacht op het moment dat hij zich naar zijn ploeggenoten keert.”

Lachen zorgt dus voor onderlinge verbintenis, ook op de werkvloer. Je laat er sympathie en waardering mee blijken. Beeld je maar eens in hoe raar de anderen je zouden bekijken als je niet één keer zou lachen op het werk of op een feestje.

Apengedrag

“Prof. Dr. Jan van Hooff, hoogleraar diergedrag aan de Universiteit Utrecht van 1980 tot 2001, is gepromoveerd op vergelijkend onderzoek van gelaatsexpressies bij mensen en apen. De oud-hoogleraar ontdekte dat ons lachen erg lijkt op het gedrag van chimpansees tijdens hun spel. Chimpansees geven met 'lachen' te kennen dat het om een spel gaat. Ze laten weten dat zij goedgemutst zijn en dat ze geen bedreiging vormen voor de ander. Het is vooral verontschuldigend en paaiend gedrag. Het ‘lachen’ wordt dan ook vaker vertoond door onderdanige primaten dan door de dominante mannetjes in de groep”, aldus Frank van Marwijk.

“Net als bij de apen lachen ook niet alle mensen even vaak. Door meer of minder te lachen geven we een boodschap over onze sociale positie in de groep. Iemand die lacht, laat zien dat hij solidair is met de ander, of ondergeschikt. Lachen en humor hebben veel te maken met status en macht.”

Vrouwen lachen meer

“Robert Provine ontdekte ook dat mensen die lager in de hiërarchie staan vaker lachen dan hogergeplaatsten. Deze laatsten zijn grappiger. Vrouwen blijken vaker te lachen dan mannen en beschouwen humor als een belangrijke eigenschap die een man zou moeten bezitten. Over het waarom daarvan, bestaan verschillende theorieën. De humor van een man zou een teken van intelligentie kunnen zijn, die vrouwen waarderen in een man. Maar volgens Provine heeft het te maken met een verkapte wens zich te verbinden aan een dominante man.”

Ondergeschikten lachen vaker

Of we lachen, heeft dus niet enkel met de kwaliteit van de humor te maken, maar vooral ook met de context en de personen. “De psychologen Tyler Stillman, Roy Baumeister en Nathan DeWall van de Florida State University onderzochten waarom en wanneer mensen lachen om flauwe grapjes. Ze lieten een aantal proefpersonen de volgende grap zien":

'Twee muffins bakken in een oven. Roept de ene tegen de andere: ‘Wow, wat is het hier heet!’ Zegt de andere muffin: ‘Goeie genade! Een pratende muffin!’ 

“Aan een deel van de proefpersonen werd verteld dat de moppentapper als ondergeschikte met hen zou gaan werken, anderen kregen te horen dat de grapjas straks hun leidinggevende zou worden. Degene die een hoge status toegewezen hadden gekregen, waren nauwelijks tot een lachje te bewegen. Maar degenen die dachten dat ze ondergeschikt zouden zijn, toonden veel plezier over de pratende muffins.”

Werknemers lachen vaker naar baas dan andersom

Een werknemer zal dus sneller lachen met de moppen van z’n baas. Wanneer en hoeveel een manager lacht, heeft te maken met de relatie die hij (of zij) heeft met zijn medewerkers. Een dominante of zakelijke manager zal minder lachen dan een manager die graag dicht bij zijn medewerkers staat. Als je veel lacht, schep je meer nabijheid. Zo’n manager zal veel meer betrokken worden bij wat z’n mensen persoonlijk bezighoudt en zal intiemere informatie te horen krijgen. Hoe hoger de manager gestegen is in de hiërarchie van de organisatie, des te minder hij het zal uitschateren om de grappen van een ondergeschikte. Nee, het is vanzelfsprekender dat medewerkers om de baas lachen, in plaats van andersom.

(mr) - Frank van Marwijk is een expert in lichaamstaal en non-verbale communicatie. Hij heeft een trainings- en adviesbureau: Bodycom Lichaamscommunicatie. Van zijn boek ‘Manipuleren kun je leren’ zijn meer dan 25.000 exemplaren verkocht.