Vanaf nu minder loon voor wachtdienst

Bij banen zoals brandweerman, vrachtwagenchauffeur of begeleider in jeugdinstellingen en de gehandicaptenzorg bestaat een deel van de job uit (slapende) wacht. Voor zulke uren in wachtdienst kunnen bedrijven vanaf nu een forfaitair loon betalen dat lager is dan het normale uurloon. Er bestaat geen verantwoording om voor uren waarin een werknemer stand-by is hetzelfde loon te betalen als voor daadwerkelijke arbeidsuren. Dat oordeelde het Hof van Cassatie in een arrest begin juni 2011.

“Hoewel een werknemer in wachtdienst ter beschikking staat van zijn werkgever, voert hij geen daadwerkelijke arbeidsprestaties uit”, vertelt Els Vanderhaegen, legal supervisor bij hr-dienstverlener Securex. “Die uren kunnen dus niet als arbeidstijd worden beschouwd. Een belangrijk gevolg is dat de wachtdienst niet meetelt voor de berekening van de overuren.”

Aanwezig zijn, is niet altijd werken

Aanwezig zijn, is niet altijd werken

Omgekeerd worden bepaalde activiteiten gelijkgesteld met arbeidstijd. “Bijvoorbeeld het volgen van een opleiding of een informatiesessie die door de werkgever wordt georganiseerd, en de tijd waarin een werknemer zetelt in de overlegorganen van de onderneming (de ondernemingsraad of het comité voor preventie en bescherming op het werk).”

Conciërge werkt niet altijd

Als de werknemer niet aanwezig is in de onderneming, maar hij moet beschikbaar zijn indien men hem nodig heeft, dan is de arbeidstijd alleen de periode waarin hij daadwerkelijk arbeidsprestaties verricht.

Enkele voorbeelden die géén arbeidstijd zijn.

• De tijd die een werknemer via een semafoon bereikbaar is om in te gaan op dringende behoeften.
• De periode waarin een conciërge niet aanwezig is in zijn gebouw, maar wel ter beschikking is van de bewoners voor het verhelpen van eventuele technische problemen.

Is slapen werken?

Brandweerlui of personeel in jeugdinstellingen en de gehandicaptenzorg hebben wel eens “slapende wachtdienst”: ze moeten aanwezig zijn in de onderneming, maar ze mogen rusten.

Brandweerlui of personeel in jeugdinstellingen en de gehandicaptenzorg hebben wel eens “slapende wachtdienst”: ze moeten aanwezig zijn in de onderneming, maar ze mogen rusten.

In bepaalde sectoren bestaan hier via cao’s wel uitzonderingen op. “In de opvoedings- en huisvestingsinrichtingen (paritair comité 319) bijvoorbeeld worden bepaalde aanwezigheidsperiodes tijdens een slapende wachtdienst niet als arbeidstijd beschouwd. Voor de passieve wachtdienst wordt evenveel loon betaald als bij daadwerkelijke arbeid, maar in een periode van 8 uur slapende wacht wordt er maar 3 uur aanzien als arbeidstijd.”

In de transportsector bestaat de “beschikbaarheidstijd”: die wordt bezoldigd aan 99%. Dit is bijvoorbeeld de periode dat de chauffeur moet wachten aan de grens, of de tijd dat de vrachtwagen door iemand anders wordt gelost en geladen.

En nu?

Voor de uren in wachtdienst kunnen bedrijven vanaf nu dus een forfaitair loon betalen dat lager is dan het normale uurloon. “Voor ondernemingen uit sectoren waar niets werd vastgelegd over de arbeidstijd, moet een overeenkomst worden gemaakt tussen de werkgever en de werknemer. Voor die bedrijven kan het arrest van het Hof van Cassatie een precedent zijn om het loon voor een wachtdienst via een cao te verminderen. Voor de bedrijven in sectoren waar al iets geregeld is, zal alles waarschijnlijk bij het oude blijven, vermits het hier gaat om verworven rechten. Tenzij hierover natuurlijk een akkoord wordt bereikt tussen de sociale partners”, aldus Els Vanderhaegen.

(mr) - Bron: Securex