Tom Naegels: 'Of Jan Blommaert mijn boeken ooit gelezen heeft, weet ik niet'

Tom Naegels, schrijver.

“Ik wist al heel vroeg, van toen ik negen was of zo, dat ik later schrijver wou worden. Maar net als heel veel jonge schrijvers schreef ik gewoon omdat ik het leuk vond om verhalen te verzinnen. Tot op een bepaald moment zich de vraag opdringt: ‘Waar ga ik over schrijven?’ Als schrijver moest ik een reden hebben. Die heeft Jan Blommaert me gegeven tijdens zijn lessen interculturele communicatie aan de Antwerpse universiteit.”

Jan Blommaert: “Hij heeft dat tot mijn verbazing nog gezegd. Een van de oorzaken is volgens mij dat mijn werk in die periode nogal activistisch was. Het was politiek gezien erg controversieel en er werd heel veel over geschreven en gedebatteerd. Die atmosfeer bracht ik mee naar de les. Tom heeft daar, naar eigen zeggen, uit geleerd wat een intellectueel kan zijn. Voor een stuk analyseert zo iemand niet alleen, maar speelt hij ook een maatschappelijke rol. Dat heeft hij goed opgepikt.”

‘De lessen van professor Blommaert hebben mijn denken en schrijven op een ander spoor gezet’

“Zijn lessen hebben een geweldige indruk op me gemaakt. Daarin maakte hij een zeer uitgebreide analyse van het publieke discours over onze multiculturele samenleving. Dat heeft mijn schrijven en denken echt op een ander spoor gezet. Kijken naar hoe mensen praten, welke woorden ze gebruiken, hoe die woorden terugkeren en een bepaalde werkelijkheid creëren ... En dat allemaal gebruiken om maatschappij en politiek te analyseren, heeft mij doen beslissen om verhalen te schrijven over de samenleving waarin we leven.”

Jan Blommaert: “Dat is duidelijk. Tom schrijft niet alleen, hij durft ook zijn nek uitsteken en komt tussen in politieke discussies. Ook in mijn lessen was hij een uitgesproken figuur. Ik had al vlug door dat hij goed kon spreken én schrijven. Zijn werken waren van een uitmuntende kwaliteit. Maar dat hij later schrijver wou worden, wist ik niet. Ik herinner me wel een opdracht waarin hij een opname moest maken van alledaagse routines. Tom kwam terug met een hilarisch gesprek uit een artiestencafé. Blijkbaar hing hij toen al rond in die milieus.”

“Mijn eerste boek was een typisch jongerenboek: vol weltschmerz, wanhoop en liefde. Eigenlijk staat dat los van de rest. Of Jan Blommaert mijn boeken ooit gelezen heeft, weet ik niet. Sinds ik afgestudeerd ben, heb ik ook geen contact meer met hem gehad. Misschien vindt hij mijn werk wel veel te mainstream. Jan Blommaert is veel radicaler in het afwijzen van al wat racistisch kan zijn dan ik.”

Jan Blommaert: “Ik heb een aantal van zijn boeken gelezen. Van één daarvan - een verhaal over Afrika - heeft hij mij zelfs eens een eerste versie opgestuurd. Met de vraag wat ik ervan vond, of de atmosfeer en de feiten juist zaten? Wel, ik vond dat goede literatuur. En wat hij in de krant schrijft, lees ik ook regelmatig. Ik volg hem dus wel zeker. Op zijn vraag of hij wel links genoeg is voor mij, kan ik alleen maar zeggen dat niemand moet zijn zoals ik. Iedereen bepaalt zijn standpunt. Dat van Tom is zeker niet mainstream. Ik vind zijn boeken redelijk links.”

“Ik heb altijd het gevoel gehad dat zijn analyses populair waren in een kleine kring maar nooit echt zijn doorgedrongen wegens te radicaal. Hoewel ik het antwoord op die vraag eigenlijk al ken, vraag ik me toch af of dat hem frustreert.”

Jan Blommaert: “Totaal niet. Ik ben mijn eigen massamedium. En wat is een kleine kring? We spreken hier nu over iemand die ooit gewoon een student van me was, niet over een persoon die ik doelbewust uren aan een stuk heb geïndoctrineerd, en het effect ervan is er nog altijd.”

(wim.verdoodt@jobat.be)