Tips om contraproductief werkgedrag om te buigen tot gezond samenwerken

Samen met Karen Geöcze von Szendröi van Flexorius Academy schijnen we ons licht op het topic dat gerust een plek op de volgende teamvergadering mag krijgen. Zo geven we contraproductief werkgedrag z’n C4 op de werkvloer.

Contraproductief werkgedrag

Contraproductief werkgedrag vatten we bondig samen in ‘alle gedragingen die het vlot samenwerken verstoren’. Je voelt het al, dat is héél wat. Karen Geöcze von Szendröi gebruikt binnen de Flexorious Academy – een opleidingscentrum rond leiderschap, communicatie en teamdynamiek en HR, kortom, voor alle gedragingen op de werkvloer – een soort ‘sabotagelijn’ om het gedrag in kaart te brengen.

“We plaatsen dit soort werkgedrag op een brede as, want niet alles is even ernstig of moet op dezelfde manier aangepakt worden. Helemaal in het begin van die sabotagelijn liggen grapjes, smoesjes en roddelen. Het gaat zelfs vaak over gedrag dat onbewust gesteld wordt door iemand."

Lees ook: Wanneer werken we het meest productief?

"Maar ik nuanceer al meteen: contraproductief werkgedrag vormt vooral een probleem als het gaat over repetitief gedrag. Een patroon, een aaneenschakeling van gedragingen. Minder over geïsoleerde situaties. Ook al blijft dat in essentie ook wel contraproductief gedrag.”

Opendeursysteem

Het concept kan je opdelen in twee categorieën: bewust of onbewust gedrag. Bewust is wanneer iemand intentioneel de sfeer wil verpesten. Denk aan iemand die zijn promotie is misgelopen en nu wat vuurtjes stookt op de werkvloer. Dat bemoeilijkt de samenwerking.

Onbewust gaat het vaak over gedragingen zoals een misplaatste grap. De persoon die de grap vertelt is zich vaak niet bewust van de mogelijke impact van zijn eigen gedrag. Karen: “Ik wil ervan uitgaan dat een groot deel van het contraproductieve gedrag op de werkvloer onbewust is. Maar dan is het wel een absolute noodzaak dat collega’s onder elkaar babbelen over wat gepast is en wat niet. Waar liggen de grenzen? Door erover te spreken, bereik je iets. Negatief werkgedrag of viserende opmerkingen waar niets aan gedaan wordt, creëren daarbij een opendeursysteem: het zet de deur wagenwijd open om het gedrag opnieuw te stellen. Op die manier sluipt het – haast onopgemerkt – je werkcultuur binnen.”

Tips: 5 tips om je collega’s te vriend te houden

Drie oorzakelijke wegen

Om iets aan het gedrag te doen, is het noodzakelijk dat je weet waar het vandaan komt. Volgens Karen zijn er drie wegen richting contraproductief werkgedrag: frustratie, conflict en cultuur.

“Uit frustratie gaat iemand al eens sneller een bitsige opmerking maken. Vanuit conflict – bijvoorbeeld conflict uit machtsverhoudingen die scheef zitten – sukkel je al snel in het straatje van frustratie. En dan heb je nog cultuur. Een echte roddelcultuur op het werk kan uitmonden in contraproductief werkgedrag. Het zit ‘m soms in de kleinste hoekjes.”

Ontdek: Hoe omgaan met ergernissen op je werk

Welke stappen kan je zetten?

Het gedrag stelt zich in alle sectoren, merkt Karen op. Van arbeiders tot bedienden en leidinggevenden. Maar er zijn wel een aantal algemene dingen die je kan ondernemen om het storende gedrag de kop in te drukken. Enkele concrete tips.

1. Zorg voor de nodige zelfreflectie als het je overkomt

Zelfreflectie is dé sleutel om je bewust te worden van je eigen gedrag in het hele verhaal. Dat is een belangrijkste eerste stap. Zeker als bepaalde situaties je vaker overkomen, en je dus een patroon begint te zien, kan dit een waardevolle oefening zijn om van daaruit verdere stappen te zetten.

2. Benoem het gedrag

Maakt iemand een ongepaste opmerking over kinderen? Dan weet die persoon misschien niet dat je zwanger probeert te raken of moeilijkheden hebt. Alleen door duidelijk je grenzen aan te geven en te laten wéten wat je stoort, kan je het gedrag aanpakken.

3. Contraproductief gedrag komt ergens vandaan

Roddelen, smoesjes, slechte communicatie: het heeft een oorzaak. Denk aan één van de drie wegen naar contraproductief werkgedrag. En hou daar rekening mee als je reageert.

Lees ook: 11 roddeltypes: wie zit in jouw team?

4. Praat erover met anderen

Als je op zoek bent naar bevestiging, kan je een collega aanspreken die ook bij het voorval aanwezig was. Maar pas op, er moet altijd een positieve intentie zijn om het gedrag aan te pakken. Anders wordt het gewoon roddelen, en dan ben je zélf steller van het gedrag.

5. Schakel een hulplijn in

Stap naar je leidinggevende, HR-verantwoordelijke, vertrouwenspersoon of iemand waar je je goed bij voelt. Dat hoeft geen laatste stap te zijn als het je zelf niet lukt, je kan op élk moment iemand betrekken die je vertrouwt.

HELP! Hoe ga je om met een toxische manager?

(ZINNIG)