Terrazzo in de bouw: van vloer tot kunstwerk

“Terrazzo is een gesloten wereldje.” (Jeroen D’hondt, terrazzospecialist)

“Terrazzo bestaat in veel kleuren en maten, maar de real stuff heeft een minerale basis”, zegt terrazzospecialist Jeroen D’hondt uit Gentbrugge. “Hoewel bijvoorbeeld de nieuwbouw van het UZ Leuven een grote inkomhal in terrazzo heeft, is die met kunsthars gebonden. Ik werk enkel met echte steen en cement.” Wat mag je verwachten van werken met deze eeuwenoude gietvloertechniek?

1. Historisch

“Terrazzo bestaat al minstens sinds de Romeinse tijd”, steekt Jeroen D’hondt van wal. “De techniek is nauwelijks veranderd: cement en marmergranulaat naar keuze mengen, in gietvormen plaatsen, laten drogen en opschuren.” De Romeinen voegden er al mozaïeken aan toe. Dat wordt nog altijd gedaan. Ook verfraaien met glimmende messingprofieltjes (die populair werden in de jaren ’20) is een optie. “Het mooie aan terrazzo is dat je iets artistieks creëert. Je maakt een mix van je eigen keuze die uiteindelijk massieve steen wordt”, zegt Jeroen. “Alleen schuurden de Romeinen met een puimsteen op een stok, terwijl wij daar machines van 500 kilo met diamantkoppen voor gebruiken.”

Ontwerpers en klanten zijn altijd verrast over de mogelijkheden en samenstellingen. “Art deco of supertrendy, het kan allebei. Ik verdiep me bijvoorbeeld nu in digitale 3D-prints die je in de vloer kan verwerken: je kan kiezen voor een abstract lijnenspel of figuratieve motieven. In januari leggen we in Amsterdam 300 m² terrazzo in het Artismuseum, met een print van kwallen, inktvissen en zeeanemonen.”

2. Creatief

Studies maatschappelijk werk en sociologie leiden doorgaans niet zo gauw naar terrazzo. “Voor mij was een vakantiejob in een terrazzobedrijf de aanzet. Er was een mooi cliënteel met heel wat projecten, onder meer voor een Britse architect. Ik mocht naar Londen om keukenbladen te maken, naar Zweden voor wastafels en baden, in Berlijn maakte ik een balie voor een kunstgalerij, ik ging zelfs naar Japan. De eigenaar was een kunstenaar met smaak en gevoeligheid, maar een hele slechte manager (lacht). Hij stelde me voor om in te stappen in het bedrijf. Zo heb het vak al doende geleerd. Je komt terecht bij mensen met geld en smaak in mooie, architecturaal bijzondere omgevingen, prachtige retrovilla’s bijvoorbeeld. Die kunstzinnige, ambachtelijke wereld sprak me wel aan. Ik droomde ook van de vrijheid.”

3. Teamwerk

Jeroen D’hondt begon in het bedrijf met Gentenaar Lieven Goetinck, maar die sloeg in zijn eentje al snel een meer artistieke, kleinschalige weg in met terrazzo-meubelen en ornamenten (zoals prefab terrazzo aanrechtbladen, achterwanden, spoelbakken, vensterbanken, zitbanken… ). Jeroen koos voor grotere opdrachten zoals vloeren en trappen voor prestigieuze bouwprojecten. “Ik heb de bedrijfsnaam en de vloermachines overgenomen, nu 10 jaar geleden. Groter werken betekent dat je volk nodig hebt: ik werk met 6 medewerkers”, benadrukt hij. “Dan kies je noodgedwongen voor meer standaardwerk, zoals vloeren volgens één bepaald procedé. Maatwerk kan je niet delegeren, dat moet je zelf uitvoeren.”

Prestigeprojecten komen vaak langs: “In het Afrikamuseum in Tervuren hebben we een 970 m² terrazzo in één dag gegoten zonder voeg of barst. In Engeland ga ik tegen eind dit jaar 10.000 m² terrazzo leggen. Daar zal ik een ploeg van 15 man voor nodig hebben. Vooral om te schuren: het voorbereiden en storten duurt minder lang. Met 6 man constant voorbereiden en storten is goed voor 1.000 m² per week, dus het wordt alle hens aan dek.”

4. Ambachtelijk

De vrijheid die hij verwachtte, valt wel wat tegen, zegt Jeroen. “Operationeel moet je altijd brandjes blussen. Het is een ratrace met klanten, werven, personeel en onderaannemers. Daarom heb ik nu een projectleider aangetrokken, een burgerlijk ingenieur bouwkunde met ervaring met grote bouwprojecten. Zo kan ik weer meer bezig kan zijn met het creatieve en de verkoop. Ik ken na 17 jaar het product door en door. Ook al is het geen rocket science, met een vierdaagse cursus - zoals veel kandidaten wel eens denken - kom je er niet. Voor je alle ervaring hebt en geen fouten meer maakt - per ongeluk door je vloer heen schuren bijvoorbeeld - gaan er toch heel wat projecten overheen. Plus: het is een flinke investering in materiaal en opslagruimte voor je kan beginnen. Dit is echt een niche, een gesloten wereldje ook.”

5. Stof happen

“Bovendien heb ik geen vaste werknemers”, zegt Jeroen. “Ik heb enkele gasten die af en toe bijspringen en kleinschalig zelf bezig zijn met terrazzo. Twee Portugese onderaannemers heb ik ook, echte ambachtslui die al decennia bezig zijn met terrazzo. Ik zou graag vaste Nederlandstalige medewerkers hebben, maar schuren is saai en vuil werk waarvoor je geen mensen vindt. Het eindproduct is prachtig en ook het bekisten en storten is leuk, maar het procedé is zwaar. In de praktijk vind je alleen Oost- en Zuid-Europeanen met een ander verwachtingspatroon over ‘werk’: die mensen willen geld verdienen en malen veel minder om hun work-life balans, zelfontplooiing en vakantie. Als ze maar kunnen sparen en geld versturen naar hun familie om thuis vooruit te komen.”

6. Ecologisch

Gelukkig is er de liefde voor het vak én de toekomstmogelijkheden van terrazzo en andere gietvloeren. “We maken ook hightech betonproducten, zoals polybeton die maar een centimeter dik is om naadloze vloeren te maken. Met die speciale producten op basis van silicaattechnologie kun je ecologische gietvloeren plaatsen op bestaande vloeren. Bikkelhard, scheurvrij, onderhoudsvriendelijk én mineraal. Kunststofgietvloeren zoals epoxy-terrazzo vind ik echt ‘dooie’ vloeren én niet bepaald ecologisch. Ik ben dus heel geïnteresseerd in duurzame innovatie. En ook daarin kom ik in terrazzo aan mijn trekken.”

(wdh)