Studenten, de nieuwe lichting: ‘Laat jongeren voélen dat ze nodig zijn’

“Mijn nieuwe studenten vragen zich af of ze binnen vijf jaar nog nodig zijn.” (Pedro De Bruyckere, pedagoog en onderzoeker)

Pedro De Bruyckere is verbonden aan de lerarenopleiding van Artevelde Hogeschool Gent en is onderzoeker aan het Instituut Biologie Leiden (NL). Op zijn blog post hij elk jaar de nieuwe Beloit-lijst die aangeeft wat jonge Amerikaanse studenten met elkaar delen en wat die nieuwe lichting weer anders maakt dan de vorige. “Omdat ze nog niet geboren waren op momenten die bij ouderen in het collectieve geheugen zitten”, zegt De Bruyckere.

“Ze zijn anders, omdat heel de wereld veranderd is. Geen enkele generatiestudent van nu heeft ooit met Sabena gevlogen. Voor wie wat ouder is, is dat een hele schok. Tegelijk wordt die nieuwe groep studenten verweten dat ze sommige dingen niet weten.”

... vergeten ...

Een van de voorbeeldjes uit de Beloit List 2018 is dat je ‘Films altijd al via internet kon bekijken’. Of dat ‘homokoppels altijd al konden trouwen in Nederland’. “Wie weet nog wat het Huis van Wantrouwen was? En dat dat de link was naar het Huis van Vertrouwen dat de BRT ooit was? Allemaal anachronismen op een rijtje”, lacht De Bruyckere.

Als je lesgeeft, moet je volgens hem aansluiten bij de voorkennis van je studenten. “Ik geef les in het eerste jaar – didactiek, ontwikkelingspsychologie en onderwijsbeleid. Tien jaar geleden gebruikte ik Zwarte Zondag als voorbeeld voor een bepaald procedé, nu kan dat niet meer. Maar daarmee raak je wel de kern van de discussie in het onderwijs.”

... onthouden ...

“De hamvraag is: welke kennis willen we als samenleving bewaren? In het slechtste geval hoor je dat jongeren geen algemene kennis meer nodig hebben, alleen nog vaardigheden”, zucht Pedro De Bruyckere. “Markt- en nuttigheidsdenken vieren hoogtij, maar tegelijk zijn we boos als een student niet weet wat Leopold II uitspookte in Congo. Dan is kennis plots wél weer belangrijk. De mening van filosofe Hannah Arendt is nu heel populair. Zij stelt dat onderwijs een conserverende opdracht heeft en de dingen moet meegeven die wij als samenleving belangrijk vinden, zodat jongeren daarna zelf keuzes kunnen maken! Conserveren om vooruitgang te maken. Wat moeten ze kunnen, kennen en weten? Wat mogen ze vergeten? Daarover moeten we het eens worden.”

Gelukkiger ...

Na generatie Z (1995-2003) komt nu generatie A (van Austerity of ‘spaarzaamheid’) eraan: de kinderen die geboren zijn vanaf 2003 hebben geen herinneringen aan de vorige eeuw en horen net als generatie Z constant dat ze zullen moeten knokken voor interessant werk, dat ze het slechter zullen hebben dan hun ouders, dat ze misschien een job zullen hebben die nu nog niet bestaat … hoewel dat een hardnekkige mythe is die al generaties lang meegaat. “In Nederland is de doorsnee jongere bovendien gelukkiger dan In Vlaanderen”, zegt Pedro De Bruyckere. “Hier blijven ze ook dichter bij de kerktoren hangen dan in Nederland.

Nederlandse studenten vinden het bij ons allemaal schoolser en moeilijker. In Nederland heb je anderzijds wel programma’s die topstudenten nog een extra duwtje geven. Studiekeuzes maken lijkt lastiger dan vroeger. Mijn nieuwe studenten vragen zich letterlijk af of ze binnen vijf jaar nog nodig zijn. Maar net leerkrachten lopen het minst kans om vervangen te worden door een robot. Toch leeft dat idee bij hen. Jongeren zijn bovendien vaak de laatsten om een crisis te voelen, maar voelen ook als laatsten de heropleving. Toch zullen ze écht wel werk vinden. Misschien een argument waarmee je ook de groeiende groep die zonder middelbaar diploma de school verlaat overtuigt om verder te studeren. Gek genoeg is juist de oplevende economie daarvan de oorzaak: ook zonder diploma kun je zo aan de slag, maar dat verandert als de concurrentie op de arbeidsmarkt weer groeit. Nog meer inzetten op duaal leren, is een goeie oplossing.”

... en op hun pootjes

De studenten van Pedro De Bruyckere worden klaargestoomd voor het onderwijs. Komen ze daar ook terecht? “Je kan op veel manieren kennis doorgeven, ook in het bedrijfsleven, als coach bijvoorbeeld. Ondernemerschap wordt ook populair. Student in Gent, de prijs voor de meest ondernemende student, student-ondernemers, … het is een trend van de laatste jaren. Belangrijker is dat je als student ondernemend bent. Of je dan ook effectief ondernemer wordt is niet zo belangrijk en hangt uiteraard ook af van je richting.”

“Ook qua ondernemerschap loopt Vlaanderen wat achter op andere landen, in Nederland liggen de percentages hoger. Maar ‘ondernemen’ is ook hier al een tijdje geen vies woord meer. Dat hebben we allemaal hard nodig. De babyboomers van rond 2010 beginnen straks aan het middelbaar onderwijs. De komende jaren wordt het dringen in het secundair en over 10 jaar komt er een grote golf aan op de arbeidsmarkt. Laten we er met zijn allen voor zorgen dat die jongeren hard nodig zullen zijn én zich ook zo zullen voélen.”

(wdh) 

Het zevende boek van Pedro De Bruyckere, Juffen zijn toffer dan meesters (met nog meer mythes over leren en onderwijs), verschijnt in 2019.