Maarten Fauvart legt uit dat ‘nano’ verwijst naar ‘nanometer’. “Dat is een lengtemaat die overeenkomt met 0,000 000 001 meter of een miljardste van een meter. Omgerekend naar centimeter betekent dit dat er 10.000.000 nanometers in één centimeter gaan.”

Het zijn cijfers die moeilijk te vatten zijn. Maar ze worden al iets tastbaarder wanneer Maarten er het beeld van een menselijk hoofdhaar bij haalt. “Als je de diameter van één haar neemt en die 1.000 keer verkleint, dan bevind je je op het niveau van een nanometer. In de nanotechnologie werken we dus met minuscule deeltjes. Een wereld die met het blote oog niet zichtbaar is, maar waarin zich een schatkamer aan innovatieve toepassingen bevindt.”

Peter voegt eraan toe dat Imec groot is geworden met te onderzoeken hoe die minuscule nanodeeltjes nog verder verkleind kunnen worden. “Hoe kunnen we de chips die je terugvindt in allerlei toestellen, zoals je mobiele telefoon, je tablet of sensoren, nog kleiner en performanter maken? Dat is een vraag die ons blijft bezighouden en waarop we met ons onderzoek baanbrekende antwoorden willen geven.”

Slimme sensoren

En hoe staat het met de toepassingen van nanotechnologie? Peter heeft het over slimme sensoren die je kan inbouwen in zelfrijdende auto’s en op het wegdek. “Die sensoren kunnen tijdig obstakels op de weg detecteren en er zo voor zorgen dat accidenten vermeden worden. Of ze kunnen files voorspellen en de chauffeur een alternatieve route voorstellen, waardoor je een vlottere verkeersdoorstroming krijgt.’ Maarten, die als R&D Team Leader voor de groep Life Sciences werkt, voegt eraan toe dat nanotechnologie en smart health hand in hand gaan. “Door slimme sensoren te verwerken in de zetel van je auto of in je kleding kan je aan preventieve geneeskunde doen. Die sensoren kunnen namelijk aan de hand van je hartslag, transpiratie en andere lichaamssignalen afleiden of je stressniveau niet te hoog is. Stellen ze vast dat je stressparameters te veel in het rood gaan, dan krijg je tijdig een signaal. Handig om burn-outs in de kiem te smoren.”

Chip die kanker detecteert

Peter en Maarten vertellen op een begeesterende manier over hun werk. “Mijn passie is via technologie mensenlevens redden. Ik vind het dan ook fascinerend dat wij bij Imec kunnen meewerken aan de ontwikkeling van een nieuwe chip waarmee je binnen het kwartier kan opsporen of iemand kanker heeft. De test werkt als volgt: de dokter plaatst het bloedstaal in een toestel waarin de geavanceerde chip zit. Die chip fotografeert aan een razendsnel tempo miljoenen bloedcellen. De foto’s worden dan op basis van algoritmes geanalyseerd en vertellen je binnen de 15 minuten of er kanker in de bloedstroom aanwezig is. Die vroegtijdige detectie maakt dat we menselijke tragedies en al het leed dat ermee gepaard gaat kunnen voorkomen.”

The sky is the limit

Bij Imec heerst een sfeer van ‘the sky is the limit’. Is het die sfeer die Peter drijft als R&D Team Leader voor de groep Semiconductor Technologies? “Mijn team is vooral gefocust op het verder verfijnen van de werking van computerchips. Dat je onze technologie aantreft in heel wat gesofisticeerde toestellen van gerenommeerde spelers, is natuurlijk iets waar we best trots op mogen zijn. Maar ik vind het ook een fijne gedachte dat we onze chips steeds intelligenter maken, zodat ze zelfs bepaalde creatieve handelingen kunnen stellen. Zo hebben we een chip ontwikkeld die muziek kan maken. Cool, toch? Soms droom ik er weleens van een chip te maken die het beheren van mijn Outlook-agenda overbodig maakt. Een chip die begrijpt wat m’n prioriteiten zijn, zowel op persoonlijk als professioneel vlak, en op basis daarvan m’n tijd perfect kan plannen. Het klinkt eenvoudig, maar het vraagt nog heel wat artificiële intelligentie.”

Een slimme chip die menselijke prioriteiten kan inschatten, is dus nog niet voor morgen. Maar dat de toekomst er dankzij de nanotechnologie heel anders zal uitzien, zoveel staat vast.

(nd) 

Sciencefiction? Niets is minder waar. Nanotechnologie maakt het zelfs mogelijk om in de lucht die je uitademt sporen van ziektes te ontdekken. Dat de bloedtest bij je huisarts op termijn vervangen zal worden door een ademtest, is dan ook geen fantasie maar realiteit. 18 juli 2016