Sommige kritiek is zo ondraaglijk licht

“Werknemers hebben nog nooit zoveel zeggenschap gehad over hun job” (Jan Denys, arbeidsmarktdeskundige Randstad en auteur van ‘Free to work’ en ‘Uw werk, uw merk’)

Denys: ‘Het minste wat we kunnen zeggen, is dat deze gedachtenstroming flink onder vuur ligt. De financiële crisis heeft hiervoor voldoende munitie geleverd. Velen voelen zich dan ook geroepen om kritiek te leveren. Maar kwantiteit is geen garantie voor kwaliteit. Niet alle kritiek is even goed doordacht. Sommige kritiek is bij nader toezien zelfs ondraaglijk licht. De kritiek van Paul Verhaeghe bijvoorbeeld.’

Truc van de foor

‘Wat Paul Verhaeghe doet, komt neer op een truc van de foor: eerst een karikatuur maken van de werkelijkheid om dan deze karikatuur met de grond gelijk te maken. Zo stelt de Gentse hoogleraar dat er in onze maatschappij iets mis is met mensen die vijf jaar in hetzelfde bedrijf werken. Waar haalt hij dit vandaan? Er is, ook in 2012, helemaal niets mis met mensen die vijf jaar in hetzelfde bedrijf werken. De overgrote meerderheid van de mensen werken vijf jaar of langer in hetzelfde bedrijf. Niemand maakt zich daar echt druk om, een overspannen managementgoeroe daargelaten.’

‘Waar heeft Verhaeghe het over? Iemand die een promotie weigert omdat hij moet verhuizen zou in onze maatschappij een watje zijn. Wel, ik heb zelf, om die reden, ooit een promotie geweigerd. Geen moment heb ik me een watje gevoeld. En van mijn omgeving kreeg ik heel veel steun.’

Het leven zoals het is

‘Erger wordt het als de hoogleraar suggereert dat de zeggenschap van werknemers over hun jobs vermindert en dat de arbeidsethiek verdwijnt. Voor deze toch wel boude bewering haalt Verhaeghe geen enkel bewijs aan. Het zou ook moeilijk zijn want het klopt gewoon niet. Werknemers hebben, gemiddeld genomen, nog nooit zoveel zeggenschap gehad over hun job en ik heb nog geen enkel onderzoek de revue zien passeren waaruit zou blijken dat ethiek op de werkvloer nu meer onder druk zou staan dan vroeger.’

‘Enkele jaren geleden deden we zelf een onderzoek naar ‘de andere kant van werk’. Daaruit bleek hoe dicht het leven op de werkvloer staat bij het gewone leven. We sluiten vriendschap met onze collega’s, we roddelen, we ondersteunen elkaar als we het wat moeilijker hebben, we worden zelfs verliefd en gaan relaties aan. Kortom, het leven zoals het is. In elk geval een heel ander leven dan Paul Verhaeghe schetst.’

‘Betekent dit dat Verhaeghe helemaal geen punt heeft? Uiteraard niet. Dat het neoliberalisme onder vuur ligt, is gezien wat er is gebeurd de logica zelve. Maar een gedegen kritiek op het neoliberalisme is iets anders dan wat Verhaeghe produceert. Hij heeft te veel een ‘goed in de markt liggend’ cultuurpessimistisch verhaal willen schrijven waarbij hij niet teveel wenste afgeleid te worden door de feiten. Ook het neoliberalisme verdient beter.’

(jd)