Te biecht bij de advocaat: 'Ik hou niet van al die heisa'

'Advocaten zijn helemaal niet zo duur. Een basistarief begint aan 75 euro per uur'

Het kantoor van Steven heeft weinig weg van de grandeur die je van een advocaat verwacht. Een natuurstenen bord met de gravure 'Steven Vermeylen, advocaat' is al wat laat vermoeden dat er achter de Aarschotse nieuwbouwgevel waar ik voor sta een advocatenkantoor schuilgaat. "Ik kies bewust voor deze vorm van kleinschaligheid", zegt Steven. "Menselijk contact vind ik belangrijker dan uiterlijk vertoon."

Ook zijn werkruimte zal nooit het decor van series als Ally McBeal of Recht op Recht halen. Links het bureau, rechts de dossierkast, achter hem een zicht op de tuin. Boekentorens van geleerd Latijn bespeur ik evenmin. Tegenwoordig vindt een advocaat al wat hij nodig heeft online.

Steven is advocaat sinds 1995. Zijn rechtenstudies begon hij nochtans niet meteen met het voornemen om advocaat te worden. "Maar omdat mijn vriendin, die nu mijn vrouw is en als jurist voor de overheid werkt, haar stage wel wou doen, heb ik de mijne ook gedaan. Zo ben ik er eigenlijk toevallig ingerold. De eerste maanden vond ik trouwens helemaal niet zo leuk. Als beginneling weet je echt van niets. Zeker niet als je, zoals ik, vanaf je eerste dag moet pleiten. Dan word je echt voor de leeuwen geworpen. Maar na een jaar was ik overtuigd. En zoveel jaren later heb ik van die keuze nog geen spijt."

'Sinds we zelf adopteerden, krijg ik dossiers van over heel Vlaanderen'

Waar houdt Steven zich deze weken zoal mee bezig? Moord en doodslag? "Neen, dat type advocaat ben ik niet. Ik werk vooral voor mensen uit de streek, particulieren en bedrijven. Ik vul mijn dagen met huurzaken, geschillen tussen aannemers en bouwheren, verkeersdossiers, advies aan kmo's, contracten nakijken enzovoort."

Het beroep van advocaat vindt hij best afwisselend. "Ik weet 's ochtends nooit wat er die dag op me afkomt. De ene keer moet ik naar de rechtbank, een andere keer word ik opgeroepen voor een expertise ... En daar komen nog mijn consultaties bij. Tijdens mijn spreekuur ontmoet ik mensen uit alle lagen van de maatschappij: van bedrijfsleiders tot de buurman. Dat maakt het boeiend."

De laatste tijd, sinds het uitbreken van de financiële en economische crisis, belanden er nogal wat dossiers over onbetaalde facturen op zijn bureau. Niet van zijn klanten, wel van klanten van zijn klanten.

"Soms lijkt het hier een beetje op een incassobureau", lacht hij. "Openstaande rekeningen laten betalen, is niet het meest avontuurlijke werk, maar voor sommige cliënten gaat het soms wel om sommen van twintigduizend euro of meer. Ook daar kan je als advocaat een verschil maken."

Die cliënten kunnen er op rekenen dat Steven meer doet dan een afrekening maken en de wanbetalers in gebreke stellen of dagvaarden. "Ik probeer wanbetalers op te bellen en te bemiddelen. Grote kantoren doen dat minder, omdat ze geen tijd hebben of omdat het te omslachtig is."

Dreigt hij zelf niet failliet te gaan nu steeds meer mensen de vinger op de knip houden? Want laten we wel wezen, advocaten zijn toch duur? "Veel mensen denken dat, maar dat is relatief. Zelf vind ik dat bijvoorbeeld niet. Een advocaat die nu aan de balie begint, zal goed zijn boterham verdienen, maar superrijk wordt hij daar niet van. Bovendien moet er hard gewerkt worden, zijn er aanzienlijke kantoorkosten en kennen advocaten geen uren. De tarieven schommelen naargelang het dossier. Voor eenvoudige dossiers kan je als solo-advocaat een basistarief van 75 euro hanteren. Naargelang een zaak dringender moet behandeld worden of meer specialisme vereist, kan dat stijgen. Maar een advocaat kan ook een percentage aanrekenen naargelang de waarde van een zaak. Bij een dossier dat langer aansleept, worden er tussentijdse betalingen gevraagd. Maar het belangrijkste is dat je dat allemaal op voorhand met de cliënt bespreekt."

Een eenmanskantoor heeft volgens Steven trouwens niet zoveel dossiers nodig om rendabel te zijn. Toch draagt hij een grote verantwoordelijkheid. "Ik kan me niet verschuilen achter kantoorgenoten of een patron."

'De meeste mensen komen hier via mond-tot-mondreclame terecht'

In tegenstelling tot de grote kantoren, waar elke advocaat zijn specialisatie heeft, is Steven een allround advocaat. Er schuiven voortdurend enkele tientallen dossiers over zijn bureau.

Hoe vinden zijn klanten eigenlijk de weg naar zijn kabinet? Mogen advocaten bijvoorbeeld reclame maken? "Toch wel", zegt Steven en hij toont me een - weliswaar sobere - advertentie in een lokaal magazine. "Ik pak niet uit met wervende slogans, maar als advocaat kan je wel je voorkeurmateries en coördinaten vermelden. Niet dat ik geloof dat zoiets veel oplevert. De meeste mensen komen hier via mond-tot-mondreclame terecht."

Of omdat ze in een adoptieprocedure verwikkeld zitten. "Sinds mijn vrouw en ik zelf hebben geadopteerd, krijg ik mensen met adoptieplannen uit heel Vlaanderen over de vloer. Mensen die in die procedure zitten, weten me blijkbaar te vinden. Dat is begonnen met één dossier, maar inmiddels word ik wekelijks gebeld. Meestal gaat het om mensen die een negatieve screening achter de rug hebben en voor wie het verhaal dus eigenlijk stopt. Maar uiteindelijk is het de jeugdrechtbank die beslist. Als ik die kan overtuigen, kunnen die mensen weer verder."

Zeker in dergelijke dossiers, die over meer dan een niet geïnde factuur gaan, moet er een vertrouwensband groeien tussen cliënt en advocaat. Dat Steven zelf een adoptiedochter heeft, trekt heel wat mensen met dezelfde plannen over de streep om bij hem aan te bellen. "Voor mij zijn dat belangrijke en persoonlijke dossiers. Zoveel advocaten houden zich daar ook niet mee bezig."

'Ik vertel wel eens een anekdote maar als ik pleit, doe ik dat sec'

Waar Steven zich zelf minder mee bezighoudt, is strafrecht. "Het gebeurt dat ik eens een oplichtingdossier of een drugsmisdrijf heb, maar over het algemeen zijn dat kleinere zaken."

Voor assisen zal je Steven al helemaal niet zien verschijnen. Bewust, zegt hij zelf. "Dat is een vak apart, al moet je er maar één doen om vertrokken te zijn. Ik besef wel dat die rechtszaken het meest tot de verbeelding van het publiek spreken. Het zijn dan ook de spectaculairste dossiers. Bovendien zijn al die strafpleiters bevlogen pleiters. Ik heb daar veel respect voor, maar om dat nu als 'dé advocatuur' voor te stellen ... Tachtig procent van de advocaten werkt nog altijd in de luwte aan burgerlijke zaken, aan handelsgeschillen enzovoort. Samen maken die een veel groter percentage van het aantal betwistingen uit dan de strafzaken."

'Tijdens je stage durft een rechter je wel eens vast te zetten met een moeilijke vraag. Ze willen je testen, maar dat is normaal'

Ook de heisa rond assissen is niet aan Steven besteed. "Soms vind ik het ook wat overdreven. Zelf zou ik het trouwens niet kunnen. Als ik pleit, doe ik dat sec. Ik zal wel eens een anekdote vertellen, maar de rest hou ik zo zakelijk mogelijk. Voor de burgerlijke rechtbank moet je geen grote verhalen staan verkopen. To the point zijn, is dan de boodschap. Doe je dat niet, levert dat alleen maar scheve blikken van de rechter op. Een groot aantal burgerlijke zaken verloopt trouwens louter via schriftelijke procedures. Ik vind dat geen slechte zaak."

Pleiten is een vak apart en in het begin zeker niet Stevens favoriete onderdeel van de advocatuur. "De eerste maanden, nu toch al meer dan tien jaar geleden, ben je toch wat onzeker, en als je een zaak van een collega pleit, kan het gebeuren dat de rechter je vastzet met een moeilijke vraag. Ze willen je testen en dat is normaal. Tijdens mijn stage is me dat wel eens overkomen. Het komt erop aan dat niet te persoonlijk te nemen. Ik heb respect voor de rechters en ik hoop zij ook voor mij."

(wim.verdoodt@jobat.be)