Onze ministers: zakkenvullers of armoezaaiers?

"De afgelopen jaren heeft het parlement met de regelmaat van de klok de weddenschalen van Staatsraad verhoogd. Ze weten wel waarom ..." (Professor Herman Matthijs, professor politieke en openbare financiën)

De plechtig beloofde loonsverlaging van onze excellenties - zie alle voorpagina's vorige week - komt er dan toch.

Thomas Mels, woordvoerder van de eerste minister, is formeel: 'Die 5 procent gaat af van de lonen én van de onkostenvergoedingen.' De eerste keer dat we hem belden, luidde dat nog anders. Maar dat is dan bij deze rechgezet.

Elio Di Rupo houdt maandelijks zo 10.921,14 euro netto over. Dat is 5 procent (556,28 euro) minder dan wat Yves Leterme verdiende als premier. Een staatssecretaris zal het met 10.184,64 euro netto moeten zien te rooien: 517,51 euro minder dan onder Yves Leterme.

De Staatsraad

Maar waarom is het loon van onze excellenties eigenlijk wat het is? Tijd voor een korte geschiedenisles met Herman Matthijs, professor politieke en openbare financiën (VUB en UGent). 'Ministers kregen aanvankelijk gewoon hun parlementswedde doorbetaald. In de periode vóór WOII werd minister steeds meer een voltijdse job. Daarom leek het alleen maar fair hen een aanvullend loon te betalen, bovenop dat van de parlementsleden die maar één keer per week moesten komen stemmen.' Het vaststellen van het loon was aanvankelijk nattevingerwerk, maar tegenwoordig zijn de lonen van parlementsleden gerelateerd aan het loon van een Staadsraad, een rechter bij de Raad van State. Ook in het Vlaamse Parlement luidt de regel dat ‘het brutobedrag van de parlementaire vergoeding wordt vastgesteld onder verwijzing naar het basissalaris van een Staatsraad.'

Een échte oplossing

'De afgelopen jaren heeft het parlement met de regelmaat van de klok de weddenschalen van een Staatsraad verhoogd', merkt professor Mattthijs fijntjes op. 'Ze weten wel waarom.'

Herman Matthijs suggereert een oplossing die meer kan besparen dan de huidige symbolische besparing van amper 4 procent op de ministerinkomens. 'Je kan je afvragen waarom wij met de afgeslankte federale bevoegdheden nog zes staatssecretarissen nodig hebben. Ik denk dat we het zeker zouden kunnen rooien met minder regeringsleden op federaal en Brussels niveau.'

Politiek versus privé

In vergelijking met Jan Modaal verdienen ministers een mooie wedde, maar hun dagelijkse inzet en hun verantwoordelijkheid is wellicht ook een pak hoger. In vergelijking met directiefuncties in de privé komen onze ministers er bekaaid af. En is Di Rupo eigenlijk niet de ceo van de nv België, een bedrijf met een omzet van 369 miljard euro aan bbp, ook al torst het een forse schuldenlast? En zijn onze ministers niet zijn directiecomité? Hun loon verdwijnt nochtans in het niets bij dat van een Didier Bellens, topman van Belgacom, die volgens de laatst bekende cijfers meer dan tien keer meer verdient dan zijn voogdijminister.

2,3 miljoen euro/jaar

Bellens situeert zich met zijn all-in maandloon van 186.149 euro bruto weliswaar rond het gemiddelde van 2.275.183 euro dat gedelegeerd bestuurders van een groot beursgenoteerd Belgisch bedrijf jaarlijks verdienen, zo berekende Xavier Baeten van het Executive Remuneration Research Centre van de Vlerick Management School. Marc Coucke, ceo van Omega Pharma, verdient 3,7 keer meer per maand dan Elio Di Rupo. In vergelijking met hun collega’s in de privé zijn onze ministers dus armoezaaiers.

En in andere landen?

Misschien kan je ministerlonen best vergelijken met die in andere landen. Wat dat betreft, mogen de Belgische en Vlaamse ministers niet klagen. Zo ligt het brutojaarloon (met onkostenvergoeding) van Elio Di Rupo maar liefst 34 procent hoger dan dat van zijn Nederlandse ambtgenoot. Anderzijds doet Di Rupo het met zijn brutomaandloon van 16.902 een stuk minder goed dan de Duitse Angela Merkel die, onkostenvergoeding inbegrepen, 23.590 euro mee naar huis neemt.

Wat loon afgeven betreft, doet niemand het beter dan de Britse David Cameron, die recht had op 19.473 euro maar genoegen nam met 14.378 euro. De Franse president Nicolas Sarkozy - goed voor een dikke 20.000 euro per maand - volgt een andere denkpiste. Hij weigerde loon in te leveren. 'Dat wel doen, zou een ambigu signaal uitsturen dat de Fransen zou beangstigen', legde een medewerker uit aan Le Figaro. 'Als we de lonen van de president en de premier laten zakken, zou dat betekenen dat we dat voor iedereen zouden gaan doen.'

(jb)