Ontslag zonder reden kan enkel in België

België is vooralsnog het enige land dat conventie 158 van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) niet geratificeerd heeft. Die stelt dat er een gegrond motief moet zijn voor ontslag en dat de werknemer de kans moet krijgen om zich daartegen te verdedigen. De invoering van een motiveringsplicht is vandaag het voorwerp van onderhandelingen tussen de sociale partners op het niveau van de Nationale Arbeidsraad (NAR).

Net als in Oostenrijk moeten Belgische werkgevers ook geen toestemming krijgen om iemand te ontslaan. Nederland is daar strenger in: werkgevers hebben er de toestemming nodig van de overheidsinstelling CWI (Centrum voor Werk en Inkomen), van de kantonrechter of van de werknemer, tenzij het een tijdelijke arbeidsovereenkomst betreft die automatisch eindigt op de overeengekomen einddatum. Zijn er tussen werkgever en werknemer afspraken gemaakt over de opzegvergoeding en -termijn, dan is de rechtbank hier niet door gebonden.

Wat met collectief ontslag?

Voor collectief ontslag geldt een Europese richtlijn. Die bepaalt welke procedure er gevolgd moet worden. Ze verplicht de werkgever bovendien om de vertegenwoordigers van het personeel bij collectief ontslag te raadplegen. Toch zijn er ook hier lichte verschillen tussen Europese landen onderling, in de eerste plaats over de definitie van collectief ontslag.

In België is er sprake van een collectief ontslag als er binnen een periode van 60 kalenderdagen omwille van economische of technische redenen minstens 10 ontslagen vallen in een bedrijf met 20 tot 100 werknemers. In een bedrijf met 100 tot 299 werkkrachten moet 10 procent aan de deur worden gezet om van ‘collectief’ te kunnen spreken. Bij bedrijven met een personeelsbestand van 299 mensen of meer, zijn 30 afdankingen goed voor een collectief ontslag. In Nederland en Groot-Brittannië is elk ontslag van 20 medewerkers of meer een collectief ontslag.

Volgens statistieken beschikbaar op de website van de FOD WASO hebben in de periode januari 2010 tot en met september 2013 431 ondernemingen de Renault-procedure opgestart. Er waren in totaal 44.070 werknemers bij deze collectief ontslag procedure betrokken.

De gemiddelde duur van de informatie- en raadplegingsprocedure kent een dalende trend:

Met dank aan Stijn Demeestere, advocaat bij Laga (laatste update: 30.12.2013)