Ongewenst gedrag op de werkvloer in cijfers

Collega’s vaker schuldig

9 op 10 keer zijn het net collega’s die zich schuldig maken aan ongewenst gedrag op de werkvloer. Dat kan gaan van roddelen, een slechte misplaatste grap tot ongewenste fysieke aanrakingen en aanranding. Leidinggevenden maken zich dan weer meer schuldig aan seksisme dan collega’s. 24% van de werknemers komt in contact met pesten op het werk. Hierbij is even vaak een collega als een leidinggevende de dader.

Dit blijkt uit een onderzoek bij 1.050 werknemers en werkgevers eind 2017 naar aanleiding van de Vlaamse Week tegen Pesten door een onafhankelijk onderzoeksbureau in opdracht van Tempo-Team. De maximale foutmarge van het onderzoek is 2,94%. 

Cyberpesten

In een wereld waarbij heel wat interactie online gebeurt, is het opvallend dat cyberpesten, maar in 11% van de gevallen voorkomt. Toch heeft 1 op 4 werknemers het gevoel dat pesten op sociale media en via e-mail in opmars is. Dit wordt nog niet genoeg aangepakt, want slecht 1 op 10 bedrijven neemt stappen om cyberpesten tegen te gaan.

Rotte appels en een persoonlijk conflict

De oorzaak van pesten of cyberpesten op het werk is in meer dan de helft van de gevallen toe te wijzen aan een rotte appel, die men gewoon laat begaan. Daarnaast zorgt een persoonlijk conflict met een collega of leidinggevende voor 47% van het pestgedrag op het werk. Prof Dr. Elfi Baillien, hoofddocent Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen aan de KU Leuven, legt uit waarom men deze rotte appels gewoon hun gang laat gaan.

“Onderzoek leert ons dat er drie belangrijke processen spelen. Werknemers en leidinggevenden stellen ongewenst gedrag uit stress en frustratie. Ze reageren zich met andere woorden af – vaak op een ‘makkelijk doelwit’ - omdat de pot overkookt. Daarnaast vloeit dit gedrag uit onopgeloste conflicten, waarbij degene in een machtigere positie – en dit kan zowel gaan over hiërarchische macht als sociale macht of expertisemacht — het gedrag stelt om het conflict te beslechten en te ‘winnen’. Tot slot gaan werknemers en leidinggevenden sneller over tot ongewenst gedrag in een klimaat waarin dit gedrag getolereerd of zelfs onbewust aangemoedigd wordt. Denk bijvoorbeeld aan organisaties waar ‘het doel de middelen heiligt’. “

Vrouwen zijn vaker slachtoffer

Vrouwen zijn veel vaker het slachtoffer van ongewenst gedrag. Zo geeft het onderzoek aan dat vrouwen dubbel zoveel geconfronteerd worden met grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer. Daarnaast is het ook opvallend dat meer dan de helft van de werknemers geconfronteerd wordt met roddelen en meer dan 1 op 3 met een misplaatste grap. Ook asociaal gedrag en ongewenst taalgebruik overkomt bijna een derde van de werknemers.

Praten is meest frequente reactie

Geconfronteerd worden met ongepast gedrag op de werkvloer, is niet gemakkelijk. Vaak weet je helemaal niet wat je moet doen. De meerderheid van de ondervraagden probeert wel meteen actie te ondernemen. Zo zegt 1 op 3 dat ze onmiddellijk de dader van ongepast gedrag aanspreken met een goed antwoord of ze bespreken het met een collega. Een derde meldt het gedrag bij een meldpunt of een vertrouwenspersoon. Niet iedereen doet er iets aan. 1 op 10 geeft aan het ongewenst gedrag te ondergaan en het er daarna niet meer over te hebben. De helft van de vrouwen bespreekt het gedrag met iemand van buiten het werk. 1 op 5 mannen doet dit ook.

Wat te doen bij ongepast gedrag?

Opvallend is dat een kwart van de werknemers niet weet hoe het bedrijf waarvoor ze werken omgaat met ongepast gedrag. En dat is niet omdat er geen beleid is: 6 op 10 bedrijven schrijft wel degelijk meldprocedures uit. De communicatie moet dus beter. “Duidelijke regels, sancties en beleid om grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer te melden en aan te pakken zijn cruciaal en in de meeste bedrijven aanwezig. Een belangrijk aandachtspunt is om deze in het bedrijf goed te communiceren. Nog te veel werknemers melden ongepast gedrag niet of te laat. Om hen weerbaarder te maken moeten ze aangemoedigd worden om te durven zeggen dat ze iets niet tolereren, al dan niet met hulp van collega’s of een vertrouwenspersoon,” zegt Valérie Denis, woordvoerder van Tempo-Team.

Goed nieuws

Toch is er ook goed nieuws volgens Prof Dr. Elfi Baillien: “De stressoren, de teamaspecten en organisatiekenmerken die deze processen triggeren zijn gekend. Waar men grensoverschrijdend gedrag wil voorkomen, kan men deze factoren in kaart brengen en ingrijpen waar het schoentje knelt. En nog beter nieuws: onze studies tonen aan dat dergelijke interventies écht hun effect hebben.”

(mr)