“Dit zijn géén laaggeschoolde jongeren.” (Trui Hanoulle, initiatiefneemster)

Het idee? Schaduwtheater. De maker? Grafisch ontwerpster en fotografe Trui Hanoulle, die enkele jaren geleden met schrijfster en scenariste Gaea Schoeters het boek Meisje, Moslims en Motoren publiceerde: het verslag van een lange motorreis doorheen het Midden-Oosten en Centraal-Azië.

Truis ‘Schaduwtrein’ is een sociaal-artistieke opdracht binnen een lerarenopleiding in de kunsten aan het Gentse KASK. “Schaduwtheater vind je van oudsher op de hele Zijderoute van China tot Europa”, vertelt ze. “Achter een doek brandt er een vuur, de schaduwen van de personages worden erop geprojecteerd. Daarbovenop heb je muziek of een vertelstem. Vertaald naar deze voorstelling: beamers, overheadprojectoren, filmfragmenten die muziek en woordkunst ondersteunen … om er iets magisch van te maken.”

De rode draad van Schaduwtrein gaat over grote gevoelens: angst, geluk, verdriet, woede, liefde, hoop en droom. De voorstelling wordt gebracht door een groep anderstalige nieuwkomers uit het KTA GITO Groenkouter en een even grote groep leerlingen uit een ‘blanke’ Steinerschool. “Sommige leerlingen maakten ook heftige dingen mee”, zegt Trui. “Al gaat het bij hen niet over verlies door oorlog. De jongeren vertelden elkaar vooraf hun verhalen. Op basis daarvan bouwden we de voorstelling op.”

Mogelijkheden

We nemen een kijkje op de repetitie in de concertzaal van de voormalige bibliotheek aan Gent-Zuid, waar nu het pop-upinitiatief NEST een onderkomen vindt. Een levendige bende jongens en meisjes, zware beats, rap, aarzelende én zelfzekere moves. De sfeer zit goed: dit vijftiental jongeren kan het prima met elkaar vinden. Oorspronkelijk waren het er 28, de gemotiveerden zijn gebleven. Tijdens de pauze speelt een Steinermeisje gitaar, enkele jongens – uit Syrië, de Filipijnen, Irak, Afghanistan – neuriën mee met Meghan Trainor of ‘Radioactive’ van Imagine Dragons.

De zeventienjarige Majd uit Syrië valt op. Hij zit aan de vleugelpiano te tokkelen of loopt foto’s te maken. Een jongen met een zachtaardige uitstraling die heel wat meemaakte. Net als de andere nieuwkomers zit hij in het OKAN (Onthaal Klassen voor Anderstalige Nieuwkomers). Hij woont zonder zijn ouders in een centrum voor niet-begeleide minderjarigen. Pas zeven maanden geleden kwam hij aan in België. “Ik wil graag mijn eigen plekje”, zegt hij met een glimlach.

Projectpartners voor OKAN-leerlingen: zeer welkom

Onthaal Klassen voor Anderstalige Nieuwkomers (OKAN) hebben sinds de vluchtelingencrisis van 2015 de handen vol. Coördinator anderstalige nieuwkomers Fay Lootens van het Gentse KTA GITO Groenkouter vertelt over het wat en hoe van OKAN.

• Nederlands leren: “OKAN of ‘onthaalonderwijs’ wordt georganiseerd voor jongeren tussen 12 en 18 die net zijn aangekomen in België en die het Nederlands niet machtig zijn. Vaak zijn ze gevlucht voor wantoestanden in hun thuisland. In een OKAN-klas bouwen ze een sterke band op met hun klasleerkracht die met een vervolgschoolcoach na het onthaaljaar naar de beste doorstroomkeuze zoekt.”
• De weg naar werk: “Onze OKAN’ers kiezen uiteindelijk voor een studie of voor de weg naar werk, met partners als IN-Gent, het CLB of de VDAB. Met de VDAB delen we het project ‘Van OKAN naar werk' om (bijna-)18-jarigen te laten kennismaken met het job- en opleidingsaanbod van de VDAB. Ze ontdekken er hun talenten en interesses. Zo kunnen ze een bewuste keuze maken voor een vervolgstudie in het secundair onderwijs of een traject bij de VDAB. Enkele leerlingen hebben via een cv en een sollicitatie al een studentenjob in de wacht gesleept.”
• Integratie: “Begeleiding maatschappelijke integratie via partnerschappen met externe organisaties en initiatieven is erg belangrijk. Daarom zijn we zo enthousiast over Schaduwtrein. Ze werken samen met niet-OKAN-leerlingen, waardoor ze taalverwerving en sociale contacten opbouwen. Zelfvertrouwen ontwikkelen én een concreet doel voor wie nog tegen een onzekere administratieve situatie aankijkt, is ook meegenomen.”
• Nog meer sociaal-artistieke projecten: “Younited 9000 zetten we op met de Gentse sociaalartistieke werkplek Victoria de Luxe: een talentenjacht die jong, divers artistiek talent helpt door te groeien naar de kunstensector. Ook aan ‘Wildemannen, woestewijven’ deden onze leerlingen mee: een realisatie van Circa, KOPERGIETERY, 4Hoog en Studio ORKA met beeldend kunstenaars, theatermakers, muzikanten en honderden kinderen.”
• Nieuwe partners gezocht? “Jazeker! Wij staan open voor nieuwe samenwerking, in welke vorm dan ook. Bijvoorbeeld op initiatief van studenten, scholen en artistieke of andere organisaties.”

(wdh) - Schaduwtrein speelt op dinsdag 18 en vrijdag 21 juli om 15.00 uur bij Nest – Gent-Zuid (voormalige bibliotheek). Info en tickets: www.uitbureau.be en via ‘Schaduwtrein’ op Facebook. 

Hoe hij dat aan boord wil leggen? “Kantoor studeren en een job vinden”, zegt hij. “Maar ook iets doen met mode.” Een opvallende contradictie: de meesten willen automechanica of elektriciteit studeren, maar deze cultuurtrip brengt een extra laagje toekomstmogelijkheden aan. “Ik ben blij dat ik contacten kan leggen en vrienden maak”, vat een Iraakse jongen het samen. “Wat allicht helpt, is dat heel wat van ‘mijn’ nieuwkomers middenklasse zijn”, benadrukt Trui Hanoulle. “Matteo uit Oeganda zat op een internationale school. Oorlog en wetteloosheid dreven hen op de vlucht. Door hun achtergrond hebben veel van deze jongeren veel gemeen met de Steinerleerlingen, ook al is er het cultuurverschil. Hun veerkracht en openheid vind ik in ieder geval een opsteker. Met deze groep heb ik het geweldig getroffen.” 30 juni 2017