Nieuwe trend: ga op werkvakantie!

Bij internetbedrijf M4N kan iedere werknemer één gewone vakantiedag inruilen voor vier ‘vakantiewerkdagen’.

‘Het idee is ontstaan in 2007’, vertelt Michiel Bakker (31), accountmanager bij het Amsterdamse internetadvertentiebedrijf M4N. Zijn baas, Thomas Joosten, las The 4-Hour Workweek van Timothy Ferriss en kon het boek maar niet uit zijn hoofd zetten. Wie erin slaagt zijn werk heel efficiënt in te richten, houdt daarnaast nog veel tijd over om gewoon van het leven te genieten, zo luidt de belangrijkste boodschap van Ferriss.

Joosten zag er de aanleiding in om zijn koffers te pakken en samen met zijn medewerkers op werkvakantie te vertrekken naar Isla Margarita in de Caraïben. Bakker ging mee, en kwam vol energie en enthousiasme weer thuis. ‘We begonnen onze werkdag daar om zeven uur. In Nederland was het op dat moment één uur ’s middags. We hadden dus nog aardig wat overlap met onze klanten en collega’s hier. We draaiden dagen van zes uur. Om één uur ’s middags plaatselijke tijd klapten we onze laptops dicht en gingen we op het strand liggen.’

Werken in zwembroek

Je werk doen met je zwembroek aan: het kan dus echt. Bij M4N kan iedere werknemer één gewone vakantiedag inruilen voor vier ‘vakantiewerkdagen’. Op die manier worden de kortere werkdagen gecompenseerd. Bakker: ‘Dit jaar heb ik twee weken in Curaçao gezeten. De tien werkdagen die ik daar doorbracht, kostten me dus slechts tweeëneenhalve vakantiedag. Dat vind ik wel een aardig concept.’

In de praktijk zijn werkvakanties vooral weggelegd voor internetbedrijven. ‘We hebben enkel een laptop, headset en internet nodig en we kunnen aan de slag. We mogen wel niet te lang wegblijven – onze klanten willen ons af en toe ook nog zien – maar een vakantie van twee weken lukt wel’, aldus Bakker.

Ook in België mogelijk?

In Vlaanderen ziet Sabine Fannes, chief people officer bij IT-bedrijf RealDolmen, de werkvakanties nog niet meteen ingang vinden. ‘De bedrijfscultuur is hier heel anders dan in Nederland, waar werk- en privérelaties veel meer door elkaar lopen.’

Wat dat betreft lijkt er wel een verschuiving aan de gang. ‘Ik merk dat jongere werknemers nauwelijks nog een onderscheid maken tussen hun privé- en professionele mail. Op de moderne devices die zij gebruiken komt alles gewoon samen binnen.’

Fannes is ervan overtuigd dat het belang van flexibiliteit in de komende jaren nog zal toenemen. ‘Door flexibele regelingen zullen werk en privé meer door elkaar gaan lopen. Bedrijven moeten dus openstaan voor originele oplossingen.’

Toch zullen ook in de toekomst slechts enkele bedrijven de mogelijkheid hebben om een werkvakantie te organiseren. ‘Het contact met de klant blijft ook voor ons essentieel. Het is moeilijk om iemands verwachtingspatroon goed in te schatten als je je aan de andere kant van de wereld bevindt.’

Wat zegt de wet?

Zijn werkvakanties ook bij ons mogelijk? ‘Strikt genomen niet’, zegt Stijn Demeestere, advocaat bij Lydian, al ziet hij weinig risico’s op sancties. ‘Met de wettelijke vakantiedagen is zoiets strikt genomen niet mogelijk. Volgens de vakantiewet mogen deze dagen enkel als volledige dag opgenomen worden. Een regeling waarbij je één werkvakantiedag ‘betaalt’ met een vierde van een vakantiedag, is niet toegestaan.’

Beslist een werkgever om dat toch te doen, blijft een sanctie waarschijnlijk uit. ‘De beslissing komt er met akkoord van de werknemer die geen enkel financieel nadeel lijdt. Die heeft geen enkele reden om zijn werkgever voor de rechtbank te dagen.’

Extralegale vakantiedagen worden - enkele sectorale regelingen uitgezonderd - niet door wetgeving beheerst. Er is dus geen wet die zegt dat je die niet kan omruilen voor meerdere vakantiewerkdagen. Daarnaast wordt er in sommige sectoren ook gewerkt met een gemiddelde arbeidsduur op jaarbasis. Demeestere: ‘Meestal is dat 38 uur per week. Een bedrijf kan er voor kiezen om in een week 30 uur te werken en de overgebleven 8 uur in te halen door acht weken lang 39 uur te werken.’

‘Nefast voor je gezondheid’

Anke Van Canneyt, opleidingscoördinator en docent in de toegepaste arbeids- en organisatiepsychologie aan de KATHO Hogeschool, ziet wel heil in het concept van de werkvakanties. ‘Je kan het zien als een incentive. Die werkvakanties vinden plaats op een inspirerende locatie – dat hoeft zelfs niet in het buitenland te zijn – en men beleeft ze vaak niet als ‘werk’, terwijl er eigenlijk wel wordt gewerkt. De teamgeest gaat erop vooruit en conflicten kunnen besproken worden.’

Dat een reis naar Curaçao best prettig kan zijn, gelooft ook Roland Pepermans, professor in de arbeids- en organisatiepsychologie aan de VUB, maar al te graag. Toch stelt hij zich heel wat vragen bij het concept. ‘De grens tussen werk en privé wordt wel erg vaag tijdens dit soort werkvakanties. Je privétijd en je vakantiedagen zijn bedoeld om te recupereren. Als je vakantiedagen moet opofferen voor zo’n werkvakantie – ook al zijn het er niet veel – kan dat nefast zijn voor je mentale en zelfs fysieke gezondheid.’

Zonniger oorden

Ook het Nederlandse event IT-bedrijf Sendsteps verhuisde al tweemaal zijn activiteiten voor een korte periode naar zonniger oorden. Enkele jaren geleden trokken ze naar Mallorca, dit jaar brachten ze een week door in Rome. ‘We pluggen alles uit op kantoor en pluggen alles vervolgens weer in aan de andere kant van de wereld. Dankzij Voice over IP (een intern telefoonnummer kan hiermee gekoppeld worden aan een IP-adres, waardoor een telewerker ook op andere locaties via dat telefoonnummer bereikt kan worden, red.) zijn we dan weer bereikbaar op hetzelfde 020-nummer’, vertelt Mike Coumans (27), directeur bij Sendsteps. ‘Alles wat we nodig hebben is bovendien online terug te vinden.’

Op zo’n vakantie moet je niet hetzelfde willen doen als wat je in Nederland doet, weet Coumans. ‘Er hangt natuurlijk een andere sfeer. Je moet ruimte en tijd hebben om mails te beantwoorden, maar ook om met z’n allen na te denken over de missie van je bedrijf, over de visie op de toekomst, over ieders verantwoordelijkheden. Elkaar kunnen zeggen wat je fijn vindt en wat je minder fijn vindt.’

Op die manier bekeken duren de werkdagen op werkvakantie eigenlijk langer dan thuis. Na het opstaan volgt er een uitgebreid ontbijt, vanaf negen uur beginnen de telefoons te rinkelen. Rond drie uur in de namiddag volgt er een middagprogramma. Coumans: ‘Soms loopt dat uit tot zeven of zelfs negen uur. Maar dat is oké zolang iedereen zich er goed bij voelt. Je leert elkaar zoveel beter kennen, waardoor de productiviteit er achteraf in Nederland op vooruitgaat.’

Weekplanning en kamerindeling

Ook het verkennen van de omgeving komt aan bod tijdens een werkvakantie. ‘We kiezen altijd een week waar één vakantiedag in zit – bijvoorbeeld Hemelvaart – zodat er een dag bijzit waarop je niet hoeft te werken. Dit keer hebben we lekker de toerist uitgehangen in hartje Rome.’

Over de werkvakanties heerst er onverdeeld enthousiasme bij Sendsteps. Een goede voorbereiding is wel cruciaal. Vooraf wordt gezorgd voor een duidelijke weekplanning en een kamerindeling. Iedereen krijgt te horen wanneer hij of zij verantwoordelijk is voor het eten. ‘Als dat maar heel helder is, dan blijven de frustraties ook weg.’

‘Ik ben al twee keer mee op werkvakantie vertrokken en ik zou het zo opnieuw doen’, zegt Michiel Bakker. ‘Ik heb heel veel collega’s met wie ik zonder problemen op vakantie kan gaan. Je moet het natuurlijk niet zien als een echte vakantie. Het is niet de bedoeling dat je de kantjes ervan af loopt, of dat je zit te balen omdat je met je collega’s zit opgescheept. Het is tenslotte je bedrijf dat alles organiseert. De bedrijfsdoelen blijven voorop staan. Je moet het gewoon zien als een mooie manier om te werken.’

Bakker is ervan overtuigd dat het aanbieden van een werkvakantie een sterke troef is in de steeds maar heviger woedende war for talent. ‘Er bestaan verschillende bedrijven waar je hetzelfde werk kan doen als hier, maar niet iedereen biedt zo’n mooie secundaire arbeidsvoorwaarde. Op zo’n werkvakantie leer je je collega’s op een andere manier kennen. Achteraf ga je ook anders om met de mensen waarmee je bent weggeweest. Dat is alleen maar goed voor de communicatie en het werkplezier. Het levert mooie verhalen op en je bent blij dat je bij zo’n werkgever werkt.’

‘Er zijn genoeg bedrijven die wel eens samen een weekendje gaan skiën, of die met al hun werknemers op citytrip gaan’, besluit Mike Coumans. ‘Dat is natuurlijk wel leuk, maar het is toch veel interessanter om gewoon al je spullen op te pakken en met z’n allen te gaan werken op een leukere plek?’

(mo) – Illustratie: (jvc)