Nagelbijten in de rijschool: ‘Opletten voor de drie musketiers’

Twintig uur rijschool kosten al snel 1.100 euro. “Niet elke achttienjarige kan dat bedrag zomaar op tafel leggen”, zegt Pascal.

‘Al bijna twintig jaar rij-instructeur’

Juni is traditioneel een kalme periode voor rij-instructeur Pascal. Studenten zijn in deze maand doorgaans met andere examens bezig. Wie bij Pascal les wil volgen, moet nochtans - zeker voor de avondlessen - rekenen op een wachttijd van ongeveer twee maanden. “We zitten met een tekort aan instructeurs. Het is nochtans een leuk beroep, al moet ik wel zeggen dat de examens om instructeur te worden er de laatste jaren niet makkelijker op geworden zijn.”

Zelf is Pascal al bijna twintig jaar rij-instructeur. Daarvoor stond hij in het onderwijs. Echt ver van zijn bed lag zijn nieuwe job dus niet. “In het onderwijs deed ik op het einde vooral interims, maar dat lag me minder. En uiteindelijk is dit ook lesgeven, individueel onderwijs zeg maar. Mijn vrouw zag het eerst niet zitten, omwille van het aanzien. Ik zou maar ‘een eenvoudige instructeur’ zijn. Toch wil ik na twintig jaar niet meer terug. Al mijn leerlingen zijn gemotiveerd en komen met plezier naar de les, wat op school wel eens anders was.”

‘Vorige les klemde ze het stuur zo hard vast dat haar knokels er wit van zagen’

Zijn klanten die een voorlopig rijbewijs voor achttien maanden willen, ‘lost’ Pascal normaal na twintig uur les. Vanaf dan kunnen ze anderhalf jaar met een voorlopig rijbewijs alleen de baan op, om te oefenen. De 27-jarige Saskia die vandaag langskomt, zal volgens Pascal met die twintig uur niet genoeg hebben.

“Ze heeft wat meer oefening nodig. Bovendien is ze nogal nerveus. Vorige les klemde ze het stuur zo hard vast dat haar knokels er wit van zagen en het schuim op de rubber stond. Iemand die zijn voertuig nog niet helemaal onder controle heeft, kan ik na twintig lesuren niet alleen de baan opsturen. Ik heb haar dat ook al gezegd, en ze voelt dat zelf ook wel aan.”

‘Of een examinator nu 10 of 20 leerlingen buist, merkt hij niet aan zijn wedde’

Saskia zal dus een paar uur extra les moeten volgen. Maar dat kost geld. De tien lessen, samen goed voor twintig uur rijschool, die ze nu volgt, kosten haar al zo’n 1.100 euro. “Daarom leren heel wat kandidaten pas op latere leeftijd rijden. Niet elke achttienjarige kan dat bedrag zomaar op tafel leggen”, zegt Pascal.

Nochtans kan het goedkoper. Via de vrije opleiding krijgen zonen en dochters de stuurvaardigheid van vader of moeder gratis en voor niets aangeleerd. Nadeel: de slaagkans bij het examen ligt meestal een stuk lager. Gevolg: verwijten genre ‘zakkenvullers’ richting examencentra die onder één hoedje zouden spelen met de rijschool. Een verhaal dat ook Pascal bekend in de oren klinkt. “Nochtans hebben wij met het examencentrum niets te maken. Ook een examinator merkt aan zijn wedde niet of hij de voorbije maand nu tien of twintig mensen gebuisd heeft.”

‘De examinator heeft in 99 van de 100 gevallen gelijk’

Wie overtuigd is van zijn eigen rijkunst heeft het - zeer menselijk - vaak moeilijk met een negatief oordeel. “Een vader die zijn zoon leert rijden, zal dat goed doen maar weet niet, zoals wij, hoeveel strafpunten een fout oplevert. Ik vertel mijn leerlingen voortdurend hoeveel punten een fout die ze maken hen kost. Bepaalde zware fouten, zoals voorrang van rechts flagrant negeren, kunnen zo zwaar doorwegen dat je ze maar eenmaal hoeft te maken om niet te slagen, ook al doe je al de rest perfect.

Een voorbeeld: als het licht op oranje springt en je merkt dat je je voertuig nog veilig tot stilstand kan brengen, moet je dat ook doen. Maar wat doen de meesten? Gauw nog wat gas bijgeven om er nog net door te kunnen. Ook over witte doorlopende strepen rijden, stopborden negeren, meer dan elf kilometer per uur te snel rijden, zijn overtredingen die bij de examinator zwaar kunnen doorwegen.

En dan zwijg ik nog over het correct voorsorteren, het in acht nemen van een veilige afstand, het kruisen bij het links afslaan ... Aan alle chauffeurs die zich wel eens afvragen: hoe komt het dat ik er niet door was? Daarom dus. Misschien heb je wel een hoop foutjes opgestapeld die je gewoonweg zelf niet gezien hebt.” Discussies met klanten of examinatoren na een examen heeft Pascal zelden. “De examinator heeft in 99 van de honderd gevallen gelijk.”

‘Geluk bij een ongeluk’

Tien uur. Saskia staat te wachten naast Pascals gloednieuwe Fiesta. Omdat ze met een nieuwe wagen de hort op moet, overloopt Pascal even het instrumentenbord met haar zodat hij zeker is dat ze alle knopjes en hendeltjes kan bedienen.

Saskia start de motor, rijdt uit haar parkeerplaats, bolt vooruit en valt - na nog geen honderd meter - weer stil. Geluk bij een ongeluk, zo blijkt. “Als dit je examen was en je reed verder, wat je duidelijk van plan was, kon je meteen uitstappen”, zegt Pascal die Heidi op een doorlopende witte streep wijst voor de auto.

‘De BH-techniek maakt rijden makkelijker’

Na elke bocht stelt Pascal dezelfde vragen: hoe hard mogen we? Is dit een voorrangsweg? “Lesgeven is herhalen. Als ik iets honderd keer moet zeggen, zal ik dat doen. Zonder mijn geduld te verliezen.” Ongeveer hetzelfde scenario speelt zich af elke keer we een kruispunt naderen waar Saskia naar links of rechts moet.

“Voor wie moeten we opletten?”, vraagt Pascal systematisch. “...” “De drie musketiers, Saskia: voetgangers, fietsers en brommers.” Als ex-leraar kent Pascal het belang van kapstokjes en geheugensteuntjes. De fameuze BH-techniek is er nog zo eentje. “Borden om de Hoek”, legt Pascal uit. “Altijd naar de borden kijken tijdens het afslaan. Zo weet je meteen hoe snel je mag en wie er voorrang heeft.”

‘Slagen of falen voor je rijexamen zit soms in een klein hoekje’

Na een uurtje op de openbare weg, laat Pascal Saskia naar een oefenterrein rijden waar hij haar inwijdt in de kunst van het achterwaarts parkeren. “Manoeuvreer zoveel je wilt, zolang je de stoep maar niet raakt. Dat kan genoeg zijn voor een uitsluiting.”

Dat slagen of falen voor je rijexamen soms in een klein hoekje zit, weet Pascal ook. “Ik heb al meegemaakt dat een leerling een foutloos parcours aflegt, maar bij de parkeeroefening, bij het uitstappen, vergeet om zijn handrem op te trekken. Tja, dan hang je, hé. Leerlingen kunnen daar niet mee lachen. Maar foeteren op de examinator heeft dan echt geen zin. Die mensen volgen ook maar de regels die het ministerie hen oplegt. Sommigen zijn natuurlijk iets meer een Pietje Precies dan anderen.”

‘Een rijexamen is als een openboekexamen’

Om zijn leerlingen te motiveren, stelt Pascal het rijexamen als een openboekexamen voor. “Al wat je moet weten om te slagen, staat op de verkeersborden langs de kant van de weg. Eigenlijk hoef je dus gewoon maar goed te kijken.”

Toch moet Pascal toegeven dat het afleggen van rijexamens met kandidaten ook niet zijn favoriete lesuurtjes zijn. “Ik ben minstens zo gespannen als mijn leerlingen. Ik mag geen woord zeggen - zelfs niet naar links of rechts kijken als ze moeten afslaan, om geen hints te teven - maar vanbinnen zit ik te supporteren. ‘Kijk uit, je hebt dat toch wel gezien ... Opgelet, niet in die verboden richting!’ Dat gaat over, zeiden mijn collega’s, maar zelfs na twintig jaar heb ik dat gevoel nog.”

(wim.verdoodt@jobat.be)