Minder moeten werken wordt onvermijdelijk

Vierdagenwerkweek of werkdagen van zes uur

Elke week een verlengd weekend. En dat terwijl je hetzelfde salaris krijgt. Zou jij hier “nee” tegen zeggen?

Het was de 34-jarige Finse premier Sanna Marin die de piste voor de vierdagenwerkweek opperde tijdens een debat in augustus 2019. Op dat moment was ze minister van Verkeer, en dus nog geen premier. Marin sprak er over mogelijke denkpistes om een vierdagenwerkweek in te voeren of om de werkdagen in te korten tot zes uur.

In ons land lanceerde toenmalig PS-voorzitter Elio Di Rupo in 2016 een voorstel voor een werkweek van 32 uren met behoud van loon. “Minder burn-outs bij de mensen, meer productiviteit voor de bedrijven”, klonk zijn motivatie.

Werktijdverkorting leidt tot hogere productiviteit?

Want zo’n vierdaagse werkweek zou nu eenmaal beter werken. In Scandinavië wordt al langer geëxperimenteerd met kortere werkdagen of -weken. Zo werkten in het Zweedse Göteborg 68 verpleegkundigen van het rusthuis Svartedalen twee jaar lang 30 uur per week, in plaats van 37 uur. Daarbij behielden ze het salaris van hun volledige werkweek.

De zorgkundigen gaven daarbij aan dat ze fitter en meer gemotiveerd waren, waardoor ze productiever waren, minder fouten maakten in hun werk en het aantal burn-outs afnam. En de rusthuisbewoners? Wat ‘de kwaliteit van de zorg’ betreft, rapporteerden ze een meer positieve ervaring.

Verschillende bedrijven experimenteren al langer met kortere werkdagen. Zo testte Microsoft Japan een systeem waarbij verschillende werknemers maar vier dagen per week moesten werken in plaats van vijf. De resultaten waren verbluffend: ondanks de kortere week nam de productiviteit met maar liefst 40% toe.

Minder werken met behoud van loon niet zo evident

Toch werd het voorstel van Elio Di Rupo afgedaan als ‘niet ernstig’. Zelfs zijn Vlaamse evenknie John Crombez brandde het voorstel af. Als we minder werken voor hetzelfde loon, stijgt het uurloon dat werkgevers betalen automatisch. Hogere loonkosten en daardoor een lagere tewerkstelling kan België zich echt niet veroorloven.

Ook in het Zweedse Göteborg bleek de kortere werkweek een dure grap. Vooral de aanwerving van extra verpleegkundigen bracht een aanzienlijke kost met zich mee. Om die reden werd het project stopgezet.

Tools en technologie voor een beter leven

Ondanks het kostenplaatje van het Zweedse experiment, werden voor het verplegend personeel en de rusthuisbewoners uitsluitend positieve resultaten vastgesteld. Het debat over de kortere werkweek zal dus niet vlug gaan liggen. Daarvoor is de vraag naar een betere work-lifebalans en meer werkbaar werk te groot.

Volgens Jack Ma (Alibaba) en Bill Gates (Microsoft) zullen we in de toekomst over de tools en technologie beschikken om minder te werken en beter te leven. Automatisering, artificiële intelligentie en robotica gaan voor werknemers en bedrijven veel zoete vruchten opleveren. Zoals een toename van de productiviteit, economische groei en minder werkuren.

(mr)