Waarom we altijd ontevreden zijn over ons loon: 4 redenen

Vrouwen zijn meer ontevreden over hun salaris dan mannen ...

Typ ‘Equal Pay for Monkeys’ in op Google en je komt bij een opmerkelijk YouTube-filmpje. Onderzoekers laten twee apen, die afgesloten zitten in een kooi, een bepaalde taak uitvoeren, het teruggeven van steentjes. De twee apen worden er allebei voor ‘vergoed’. Alleen krijgt de ene aap komkommer als beloning, en de andere druiven, wat als een veel betere beloning kan worden ingeschat.

De aap, die ‘maar’ de komkommer krijgt, wordt boos en zelfs agressief, zodra hij zijn soortgenoot druiven ziet toegespeeld krijgen. De minder bedeelde aap begint woest op de kooi te kloppen en met de steentjes te smijten. Ook hij wil de druiven. “Dit experiment toont aan dat ook dieren hun beloning met mekaar vergelijken”, illustreert Frank Vander Sijpe, directeur HR Research bij Securex.

1. We vergelijken (altijd)

Mensen vergelijken hun loon overigens ook, en zelfs een stuk meer. Vooral dat blijkt de hoofdreden voor onze ontevredenheid. “Een bekend experiment toont dit ontegensprekelijk aan,” merkt Vander Sijpe op. Het komt erop neer dat mensen zich beter voelen in een wereld waarin zij 3.500 euro als loon ontvangen terwijl hun buurman er 3.000 euro zou vangen. Terwijl ze zich minder goed zouden voelen in een wereld waarin zij 5.000 euro zouden verdienen, wat meer is, terwijl hun buurman er 6.000 euro zou opstrijken.

De twee onderzoeken laten een duidelijk beeld blijken. Zolang het over loon gaat, zijn blijkbaar zowel mens als dier niet (snel) tevreden. “Daarom dat ik cijfers over loontevredenheid toch altijd erg voorzichtig benader. De meeste mensen vinden sowieso dat ze te weinig verdienen, misschien op enkele uitzonderingen na.”

De hoofdreden hiervoor is dus dat mensen zich altijd meten met anderen. “En daar word je niet blij van. Er is altijd wel iemand in je omgeving die meer verdient dan jij. Daarom is vergelijken ook meestal gekleurd ”, stelt Vander Sijpe, die benadrukt dat we door al dat vergelijken al bijna per definitie ontevreden zijn over ons loon.

2. Er zijn soms grote loonverschillen

Doordat we vergelijken, zijn we sneller ontevreden. Zeker als het resultaat voor ons niet positief uitdraait. Doordat vrouwen gemiddeld 580 euro bruto minder verdienen - zoals blijkt uit de recente Loonwijzer van Jobat - heeft dat ook zijn weerslag in de tevredenheidscijfers. Vrouwen blijken in verhouding meer ontevreden over hun loon, en dan vooral in vergelijking tot wat ze ervoor moeten doen. Meer dan de helft van de vrouwen (58 procent) is ontevreden over de verhouding tussen loon en prestaties, terwijl dit bij mannen iets minder dan de helft is (48 procent). Al neemt de ontevredenheid bij beide geslachten toe, in de voorbije vijf jaar.

Deze ontevredenheid speelt nog meer bij sectoren die gemiddeld minder betalen zoals de horeca, toerisme & vrijetijdsbesteding en textiel, schoen- en kledingnijverheid. Daar is ruim zes op tien ontevreden.

3. De werkdruk neemt toe

Ook al komt het grootste deel van deze ontevredenheid uit de constante vergelijking met anderen, en nemen we de trend van toenemende ontevredenheid dus met de nodige reserves, toch ziet Vander Sijpe nog andere elementen die onze tevredenheid rond loon niet ten goede komen. “Je merkt bij veel mensen en sectoren dat ook de stress en werkdruk toeneemt. Er wordt veel van mensen verwacht. Sommige bedrijven of sectoren voelen zich genoodzaakt om de productiviteit telkens de hoogte in te jagen omdat de lonen anders onbetaalbaar worden. De loonkost in België ligt namelijk vrij hoog, dus daar moet wat tegenover voor staan”

De toenemende druk is overigens niet alleen op het werk, maar ook daarbuiten. “Ook in hun privéleven leggen mensen zichzelf vaak hoge eisen op. De niet altijd even geweldige mobiliteit en fileproblematiek speelt hier ook wel een rol. Ook dat kan de druk verhogen en de algemene tevredenheid doen dalen”, stelt hij.

4. Lonen zijn in ons land weinig flexibel

Wat nog meespeelt, is dat lonen in ons land weinig flexibel zijn. “Er is bij de werknemers zeker een vraag naar flexibele verloningspakketten, maar in de praktijk kunnen werkgevers dit door de strakke wetgeving erg moeilijk in de praktijk omzetten”, vertelt Frank Vander Sijpe. “Een concept als het cafetariaplan bevindt bijvoorbeeld zich al snel in de illegaliteit.” Dit gebrek aan flexibiliteit is jammer, vindt hij. “Want een jongere werknemer heeft bijvoorbeeld inzake verloning andere wensen dan een oudere.”

Ook het hele loonbeleid zelf is in ons land vrij rigide. “Je zit met een situatie dat de lonen in ons land eigenlijk alleen maar kunnen stijgen. Dit heeft ook als gevolg dat je jezelf als vijfenvijftigplusser zonder dat te willen al snel uit de markt prijst. Met de toenemende anciënniteit neemt ook de loonmassa toe. Ik kan me voorstellen dat dit ook niet bijdraagt aan een grote tevredenheid”, stelt Vander Sijpe.

Ondanks dit algemeen ontevredenheidsgevoel sluiten we af met een positieve noot. Als we het vergelijken met onze buurlanden verdient een Belg gemiddeld gesproken goed zijn kost. “Vergelijken is natuurlijk moeilijk omdat je moet weten wat je mee rekent en wat niet. Gaat het bijvoorbeeld enkel over loon, of ook over extralegale voordelen”, nuanceert Vander Sijpe. “Maar over het algemeen gesproken zitten we in België niet slecht qua lonen. De Belg verdient gemiddeld gesproken niet slecht. Ook al staat dat op lange termijn wel onder druk.”

(wv) - Bron: MARK Magazine