Leve de 48 urenweek!

"Zou u op de operatietafel willen belanden bij een spoedarts die vijf glazen bier heeft gedronken?" (Frederik Anseel, professor organisatiepsychologie Universiteit Gent en hoofd onderzoeksgroep VIGOR)

De spoedartsen laten dreigend hun verontwaardiging horen: ‘De patiënt zal dit voelen!’ en ‘We moeten alle rechtsmiddelen gebruiken om de bevolking van drama’s te vrijwaren’. Natuurlijk hebben de artsen een punt als ze zeggen dat dit een grote aanpassing is en dat zo’n reorganisatie tijd en middelen zal vragen. Minder begrip heb ik voor het argument dat de wet in strijd is met de flexibiliteit die typisch is voor een spoeddienst en de mensen die er werken.

Die ‘typisch’ lijkt de huidige situatie te rechtvaardigen. This is how we do things around here! Het is echter niet omdat men het altijd zo gedaan heeft, dat dit ook een goede zaak is. Artsen pakken wel eens uit met oorlogsverhalen van shifts van 20 uur en meer. Deze verhalen worden trots als oorlogslittekens getoond aan nieuwe artsen in opleiding. Het lijken wel rites of passage, overlevingsproeven die artsen in opleiding moeten doorstaan om te bewijzen dat ook zij het uithoudingsvermogen hebben van de ‘echte’ spoedarts. Net als in een studentenclub zijn zij die de hardste doop ondergaan hebben achteraf de hevigste voorstander om nieuwe rekruten het vuur aan de schenen te leggen. Er bestaat echter weinig empirisch bewijs dat lange uren, vermoeidheid en slaaptekort een belangrijke bijdrage leveren aan de goede opleiding van een arts.

98.000 doden

Integendeel, als spoedartsen waarschuwen voor drama’s bij de toepassing van de nieuwe wet, moeten we ook luidop durven nadenken over wat de impact van bestaande gewoontes kan zijn. Medische fouten staan op nummer 8 van alle doodsoorzaken en zouden in de Verenigde Staten jaarlijks verantwoordelijk zijn voor 98.000 doden. Geëxtrapoleerd naar België komt dit ongeveer neer op 1.500 doden per jaar. Vermoeidheid van artsen is een hoge risicofactor voor dergelijke medische fouten. Onderzoek naar slaapdeprivatie toont aan dat één nacht zonder slaap leidt tot duidelijk verminderde medische prestaties en vooral tot slechtere beslissingen in risicosituaties met tijdsdruk.

Een beroemde studie gepubliceerd in Nature vergeleek experimenteel het effect van vermoeidheid op de oog-hand coördinatie met de effecten van alcohol. Het effect van 17 uur wakker blijven was gelijk aan dat van een alcoholgehalte van 0,5 promille in het bloed. Na 24 uur wakker blijven is je oog-hand coördinatie ongeveer even slecht als wanneer je 1 promille alcohol in je bloed hebt. Zou u op de operatietafel willen belanden bij een spoedarts die vijf glazen bier heeft gedronken? Welaan dan … Leve de 48 urenweek!

(fa)