Laagopgeleiden gelukkiger met hun werk

Sterker nog: in bijna alle opzichten hebben laagopgeleiden het een stuk meer naar hun zin op hun werk dan hoogopgeleiden. Dat blijkt uit het 'Beste Werkgeversonderzoek voor Hoogopgeleiden 2012' bij 132.000 Nederlandse werknemers, in opdracht van Intermediair.

Vrij consequent scoren werknemers met het laagste opleidingsniveau (diploma lagere school) het best, de hoogste categorie werknemers (de universitairen) blijkt het minst tevreden. Op een schaal van nul tot tien zit er bijna een half punt verschil in de algemene werktevredenheid tussen de laagst en hoogst opgeleiden.

Onverwacht

“Ik had dit resultaat niet verwacht, al kan ik het wel verklaren”, zegt Merel van der Lei, onderzoeksleider bij Effectory, het grootste Nederlands onderzoeksbureau naar medewerkers- en klanttevredenheid.

Grofweg gesteld zijn hoogopgeleiden om twee redenen minder tevreden met hun werk: ze voelen weinig binding met hun organisatie (waar ze bovendien veel kritiek op hebben), en ze zijn overstresst, onder meer door een moeilijke werk-privébalans.

Academici meest ontevreden

Van de hoger opgeleiden scoren de academici het slechtst. Enkele cijfers:

• Hoe trots ben je op de organisatie waar je werkt?
  Hoogopgeleiden: 7,1. Laagopgeleiden: 7,9
• Hebben werknemers het gevoel dat ze passen bij de organisatie?
  De laagst opgeleiden: een mooie 8,1. Academici: 7,3
• Hoe beoordeel je de klantgerichtheid van je organisatie?
  De laagst opgeleiden: 7,3. Academici: 6,5
• Heeft klantgerichtheid prioriteit binnen de organisatie?
  De laagst opgeleiden: 7,7. Academici: 6,7

“Het is een crisiseffect”, denkt onderzoeksleider Van der Lei. “Hoogopgeleiden hebben hoge verwachtingen van hun werk. Ze koppelen het aan ontwikkeling, persoonlijke groei en zingeving.”

En dat valt in tijden van crisis - als het vooral op overleven aankomt - tegen. Want een andere job zoeken als het gevoel van zingeving wat inzakt, dat doe je niet zo maar. Van der Lei: “Uit ander onderzoek blijkt dat hoogopgeleiden veel meer solliciteren dan laagopgeleiden, maar daadwerkelijk weggaan doen ze niet. Blijkbaar lukt dat niet en dat is slecht voor de werktevredenheid.”

“In tijden van crisis kijken organisaties nauw toe op de kosten. Managers willen weer precies weten wat medewerkers aan het doen zijn”, vertelt ook Willem van Rhenen, hoogleraar engagement & productivity aan de Nederlandse Nyenrode Business Universiteit. Juist hoogopgeleiden vinden het erg als ze hun autonomie kwijtraken. “Ze krijgen het gevoel niet serieus genomen te worden. Laagopgeleiden daarentegen zijn gewend dat ze worden gecontroleerd, dat ze op vaste tijden aanwezig moeten zijn en ze duidelijk omschreven taken zonder veel vrijheid krijgen.”

Weg met de smartphone

Een andere belangrijke reden voor de lagere werktevredenheid onder hoogopgeleiden is hun hogere werkdruk. Enkele cijfers:

• In hoeverre geeft het werk energie?
  De laagst opgeleiden: 7,3. Academici: 6,8
• De werk-privébalans blijkt voor laagopgeleiden ook een stuk fijner.
  De laagst opgeleiden: 7,6. Academici: 7,1

“Laagopgeleiden trekken om vijf uur de deur achter zich dicht en zijn klaar”, aldus hoogleraar Van Rhenen. “Ooit al eens een laagopgeleide op vakantie op zijn laptop zijn werkmail zien checken? De hoge werkstress onder hoogopgeleiden heeft volgens hem deels te maken met het vervagen van de grens tussen werk en privé: de smartphone die 's avonds en in het weekend aan blijft staan, het werk dat eigenlijk nooit af is ...”

Goed nieuws: leuke collega's

Ook onderzoeksleider Merel van der Lei herkent die hoge werkdruk bij hoogopgeleiden. “In het onderzoek maakten veel hoogopgeleiden daar ook expliciet opmerkingen over.” Ook hier heeft de crisis volgens haar een versterkend effect: “Het werk van laagopgeleiden is meestal helder omschreven, en het is duidelijk hoeveel mensen ervoor nodig zijn.” Bij de vaak vage taken van hoogopgeleiden niet. Bij bezuinigingen hebben organisaties daarom de neiging hetzelfde werk door (veel) minder hoogopgeleiden te laten doen. Met een stijgende werkdruk als gevolg.

Is het werkende leven voor hoogopgeleiden dan in alle opzichten minder prettig dan voor laagopgeleiden? Nee, over één ding zijn ze meer tevreden: de omgang met collega's. Leuke collega's, leuke samenwerking: hoogopgeleiden zijn daar opvallend enthousiast over. Op dat punt scoren zíj gemiddeld een half punt hoger dan de laagst opgeleiden.

(mr) – Bron: Intermediair.nl