Is werken vermoeiend of plezierig?

"Werken is doorgaans een beetje vermoeiend, maar vooral plezierig" (Prof. Hans De Witte, K.U.Leuven)

Laat ons meteen met de deur in huis vallen. De negatieve perceptie over arbeid en de klaagcultuur waar we ons vaak aan bezondigen, worden in dit onderzoek helemaal niet bevestigd. "Als we alles op een rij zetten, domineren de positieve aspecten, zowel wat de beleving als de beoordeling van het werk betreft", zegt professor Hans De Witte van de onderzoeksgroep arbeids-, organisatie- en personeelspsychologie aan de K.U.Leuven.

"Voor 51 procent van de ondervraagden is het werk van goede kwaliteit. Bij 36 procent is de arbeid eerder neutraal - de kwaliteit is goed noch slecht. Voor 14 procent van de werkenden is de kwaliteit slecht, en bij 8 procent van hen ‘echt slecht’. Rudimentair samengevat: werken is doorgaans een beetje vermoeiend, maar vooral plezierig."

Positief

Het is niet de eerste keer dat men het werk van de Vlamingen in kaart brengt. De Vlaamse Werkbaarheidsmonitor, een initiatief van de SERV, heeft de voorbije jaren al drie dergelijke studies gepubliceerd. Wat wel uniek is aan ‘Werken in Vlaanderen’, is de omvang. De studie baseert zich op tien jaar onderzoek bij niet minder dan 35.000 werkende Vlamingen.

Naast Hans De Witte werkten ook Carissa Vets van het HIVA (Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving aan de K.U.Leuven) en Guy Notelaers, van het Department of Organisation and Strategy aan de universiteit van Maastricht, eraan mee.

"In 1999 is de overheid, via het onderzoeksinstituut Diova (Directie voor Onderzoek naar de Verbetering van Arbeidsomstandigheden), begonnen met het verzamelen van gegevens rond werkstress en welzijn op het werk bij werknemers. Een aantal jaar geleden is het instituut opgegaan in een andere dienst, maar het zou zonde zijn geweest om die data verloren te laten gaan", vindt De Witte. "We hebben die dataset toegankelijk gemaakt voor verder onderzoek en een eerste beschrijvende analyse gemaakt. De meeste vragenlijsten rond dit thema peilen vooral naar de negatieve kanten van het werk. Het bijzondere aan onze studie is dat we ook de positieve aspecten hebben bevraagd."

Stress én plezier

Uit Werken in Vlaanderen kan een drietal grote conclusies worden getrokken. De eerste: de meeste mensen zijn vrij tevreden over hun werk. De tweede conclusie is nog verrassender. "Zowel het beleid als de media zoomen sterk in op verschillen in leeftijd en geslacht op de werkvloer", zegt professor De Witte. "Maar dat zijn zeker niet de voornaamste variabelen als we het over werkbeleving hebben. Tussen man en vrouw bestaat er nauwelijks een verschil. Op het vlak van leeftijd zien we er een paar. Jongeren signaleren bijvoorbeeld een ‘intredeproblematiek’: hun jobinhoud is op een aantal vlakken iets minder kwalitatief. Bij dertigers en veertigers scoort de arbeidsinhoud beter. Ook ouderen signaleren weinig problemen, maar dat kan er ook mee te maken hebben dat wie zich op latere leeftijd minder prettig voelt in zijn werk, gewoon uitstroomt."

"Wel doorslaggevend voor een goede werkbeleving is de beroepspositie. Het werk van arbeiders heeft een aantal minder gunstige kanten. Daarom hebben ze er minder plezier in, maar tegelijk is hun taak ook minder stresserend. Bedienden en kaderleden ondervinden meer belasting, vermoeidheid en spanning, maar hebben wel meer plezier in hun werk. Dat is een grote paradox."

(jd)

‘Werken in Vlaanderen: vermoeiend of plezierig?’ door Hans De Witte, Carissa Vets en Guy Notelaers (135 p.) is uitgegeven bij Acco, Leuven.