Is het bedrijf groen, of de perceptie?

"Het is niet omdat je een milieuzorgsysteem hebt, dat je een groen bedrijf bent" (Hoogleraar Chantal Block, Groep T)

Het olielek dat BP veroorzaakte in de Golf van Mexico zal de geschiedenisboeken ingaan als een van de grootste milieurampen tot nog toe. Tezelfdertijd legt het luide burgerprotest tegen de aanpak van de ramp een mentaliteitswijziging bloot. Veel consumenten pikken het niet langer dat bedrijven het milieu links laten liggen. Dat toont zich in hun aankoopgedrag. Biologische en milieuvriendelijke producten gaan steeds vlotter over de toonbank. Het aantal klanten dat bij Delhaize kiest voor een product uit het eco-gamma steeg tussen maart 2009 en januari 2010 met 20 procent.

Groen imago vs. groen bedrijf

Ook ‘groene’ bedrijven liggen goed in de markt. Dat leert een rondvraag van Jobat bij 3.912 Vlamingen in de maand mei. Acht op de tien Vlamingen zeggen het belangrijk te vinden om voor zo’n bedrijf te werken. De werkgevers hebben dat alvast goed begrepen. Zeven op de tien respondenten zeggen immers dat hun werkgever inspanningen levert om zich een groener imago aan te meten.

Een groen imago hebben, volstaat echter niet om een een groen bedrijf te zijn, beklemtoont Chantal Block, hoogleraar bij Groep T in Leuven en expert in milieutechnologie en duurzaam produceren. “Een groen bedrijf is een bedrijf met een lage milieuimpact. Ruim geïnterpreteerd zou je kunnen zeggen dat een groen bedrijf ook een bedrijf is dat inspanningen levert om zijn impact op het milieu minimaal te maken. Op dat vlak gebeurt er heel wat: verminderen van afval, recyclage en valorisatie van afval en energiestromen, het gebruik en de productie van groene energie. Heel wat bedrijven berekenen ook hun carbon-footprint om hun CO2-emissies te verminderen. En ook het Ministerieel besluit van 1 oktober 2007 bepaalt dat, om emissies van broeikasgassen te bestrijden, ‘elk bedrijventerrein waarvoor subsidies worden aangevraagd voor de (her)aanleg, CO2-neutraal moet zijn’.”

Vaak is er een financiële stimulans om groener te werken. “Wie zonnepanelen installeert, moet minder energie aankopen. Wie afval hergebruikt als grondstof bespaart dubbel: hij betaalt niet om het goedje te laten verwerken en moet minder grondstoffen aankopen”, aldus Chantal Block.

Slechts perceptie?

Niettemin worden er bij de vruchten van al die groene ijver vragen gesteld: vier op de tien Vlamingen uit onze enquête vinden de resultaten van die milieu-inspanningen niet geloofwaardig. Heeft ‘groen’ zijn dan vooral met perceptie te maken?

Colruyt, dat al jaren met een milieuvriendelijk en duurzaam imago naar buiten komt, wordt door de respondenten alvast als het meest groene bedrijf gepercipieerd. “Colruyt was enkele jaren terug laureaat van de VBO-Milieuprijs. Dat wijst erop dat die onderneming ook daadwerkelijk met milieuzorg bezig is”, meent Chantal Block.

Op de tweede plaats staat Ecover, niet toevallig een bedrijf actief in de productie van ecologische was- en reinigingsmiddelen. Derde in het rijtje is Nuon, dat net als concurrerent Electrabel - op de 4de plaats - stevig promotie voert voor groene energie.

Grote bedrijven

Slimme marketing of zitten ze echt met het milieu in? “Vooral grote bedrijven trachten de evolutie van de milieuwetgeving voor te zijn. Niet enkel om sancties te voorkomen, maar ook om goed te scoren en uiteraard uit zorg voor het milieu. Het zijn vaak net grote ondernemingen in sectoren die door hun aard eerder vervuilend zijn, zoals staalverwerkend bedrijf ArcelorMittal of autoconstructeurs als Volvo, die grote inspanningen doen”, merkt Block op.

“Maar ze pakken er niet alleen mee uit, ze leveren die inspanningen ook. Bijvoorbeeld ArcelorMittal heeft grondig ingegrepen in zijn productieproces om het waterverbruik te reduceren. Volvo Gent heeft dan weer windmolens staan op zijn terrein. BASF bespaart veel op het verbruik van fossiele brandstoffen door productieprocessen die warmte nodig hebben te koppelen aan processen die warmte produceren. De perceptie bij het grote publiek is dikwijls een stuk vertekend.”

Kleine bedrijven

Ook kleine bedrijven en banken zijn bezig met milieu en duurzame ontwikkeling. “Grotere bedrijven hebben echter het voordeel dat ze zich een milieuafdeling kunnen veroorloven, waar verschillende medewerkers zich met milieuzorg bezighouden. In kleinere ondernemingen komt de taak van milieuverantwoordelijke vaak terecht op de schouders van één enkele werknemer, die dikwijls nog een hoop andere taken te vervullen heeft. Dat maakt het uiteraard moeilijker. Toch zijn het niet alleen de grote bedrijven die een milieuzorgsysteem hebben. Ook kmo’s doen dat. Als eerste stap wordt het bedrijf doorgelicht op zijn milieuimpact. Het is immers belangrijk dat je weet wat de impact van je bedrijf is vooraleer je die kan aanpakken”, zegt Block.

Niet zaligmakend

Zo’n milieuzorgsysteem is echter niet zaligmakend. “Het is niet omdat een bedrijf een milieuzorgsysteem heeft, dat het een groen bedrijf is. Het betekent wel dat het bedrijf zich engageert om zijn milieuimpact te verlagen.” Ook het milieujaarverslag moet met de nodige scepsis bekeken worden. “Bedrijven nemen niet noodzakelijk alle informatie betreffende hun milieusituatie op in dit rapport; ze focussen uiteraard graag op gunstige evoluties van milieuproblemen.”

De tijdgeest is ook gevoeliger aan bepaalde soorten vervuiling dan aan andere. Denk maar aan de heisa rond de zure regen, die intussen weer gaan liggen is. Of het gat in de ozonlaag, waar we intussen nog weinig over horen. Is de CO2-uitstoot hetzelfde lot beschoren? “Ik denk dat er de komende jaren nog veel aandacht zal besteed worden aan duurzame energie en de daarmee gepaard gaande verlaging van CO2-emissies, de invloed van polluenten op de gezondheid en de uitputting van grondstoffen. Er wordt ook verwacht dat het aantal ecoparken in Vlaanderen zal toenemen, waar bedrijvenclusters hun krachten bundelen om milieuvriendelijker te opereren, bijvoorbeeld door afval- en energiestromen uit te wisselen.”

(ks)