In 5 stappen krijgen wat je wil

Je wil een collega aanspreken over het feit dat hij nooit zijn afspraken nakomt. Of je schoonmoeder komt dagelijks over de vloer, en dat zint je niet. Vaak kiezen we voor een van onderstaande tactieken. Misschien herken je ze bij jezelf.

Tactiek 1. Vol ingehouden woede vertellen we de ander wat hij of zij fout heeft gedaan. Dat we ruzie krijgen maakt ons niet meer uit. De maat is vol!

Tactiek 2. Op een gunstig moment - als we de ander toevallig even alleen treffen - proberen we met respect en een dosis humor de boodschap zo vriendelijk mogelijk te brengen.

Welke tactiek werkt nu het best? “Geen van beide tactieken staat garant voor een goed resultaat”, vertelt Sandra Planjer. “Even flink schelden (tactiek 1) kan opluchten, maar waarschijnlijk zal het gesprek escaleren. Humor en lief zijn (tactiek 2) zorgen er weliswaar voor dat de boel niet escaleert, maar of je boodschap ook echt is overgekomen en je je doel bereikt, is nog maar de vraag.”

Zelfs de gulden middenweg is niet de oplossing. “Om iemand op een echt goede manier aan te spreken (of iets te weigeren), is het belangrijk dat je goed weet wat jij wil. Misschien vind je dit een open deur, maar we slaan deze stap echter veel te vaak over. We vergeten stil te staan bij onze eigen wensen. Iemand ergens op een goede manier over aanspreken, is voor mij het toppunt van gezonde assertiviteit. En hoe je dat gaat aanpakken, daar denk je best even op voorhand over na.”

1. Wat wil je bereiken?

Heb je zin om even enorm tekeer te gaan en kunnen de consequenties je niks schelen? Dan zal je niet veel bereiken. Wil je echter iemand aanspreken met als doel dat de ander zijn gedrag verandert, dan zit je goed.

2. Voorbereiding is het halve werk

Vaak besluit je pas iemand ergens op aan te spreken als het je (te) hoog zit. Je hebt er last van en bent geïrriteerd. Die gevoelens kunnen slimme communicatie in de weg staan.

Stel je voor dat je vriendin meestal bepaalt wat jullie gaan doen tijdens jullie maandelijks dagje uit. Ze drukt net zolang door, totdat je “ja” zegt. Als je vanuit de emotie spreekt, kan het bijvoorbeeld zijn dat je zegt: “Ik erger me dood aan jouw egoïstisch gedrag.” Grote kans dat je vriendin zich aangevallen voelt.

Een goede manier om je kritiek beter verteerbaar te maken, is het gedrag en het effect ervan heel concreet te benoemen. Dat klinkt dan als volgt: “Als we bedenken wat we gaan doen tijdens ons maandelijks uitje, ben jij altijd de eerste met een voorstel en breng je dat met veel argumenten en enthousiasme (gedrag), waardoor ik het lastig vind om nee te zeggen. (effect)”

3. Gelegenheid creëren

Vaak laten mensen dingen aan zich voorbij gaan, omdat ze geen goede gelegenheid zagen. Neem maar aan: er is zelden een goede gelegenheid. Probeer zelf de gelegenheid te creëren: bel of ga langs, en vraag of de ander even tijd voor je heeft omdat je iets wil bespreken.

Misschien denk je: “Ja maar, ik wil er geen heel groot ding van maken.” Als je dit denkt, neem je jezelf niet erg serieus. Besef dat je het waard bent om ergens een punt van te maken. Veel mensen hebben dat al lange tijd niet genoeg gedaan. Ze bagatelliseren hun gevoel en hun grenzen. Anderen zijn belangrijker, maar dan ontbreek je lef om te krijgen wat je wil.

4. Ruimte voor de ander

Nadat je hebt verteld dat je iets wil bespreken en je zit ongestoord bij elkaar, ga je meteen van start. Draai niet rond de pot, maar vertel (in 1 of 2 zinnen) wat je hebt voorbereid. Vervolgens vraag je direct of de ander zich erin herkent. Dit is heel belangrijk en zorgt ervoor dat je niet als vijanden in een oeverloze discussie belandt die al snel escaleert. Geef de ander vervolgens ook de ruimte voor zijn uitvluchten, verweer etc. Laat je niet meeslepen. Besef dat de ander ook een mens is met gevoelens en dat het voor hem of haar ook lastig is om kritiek te krijgen.

5. Afspraken maken

Als de ander alle tijd en ruimte heeft gehad, is het tijd om afspraken te gaan maken. Vertel hem of haar concreet welk gedrag je graag zou zien. Vraag aan de ander of hij dat ook kan en wil (en zo niet, wat je dan wél kunt afspreken). Tot slot bedank je de ander voor zijn openheid, meedenken of tijd.

(mr) - Sandra Planjer is een coach en helpt mensen steviger in hun schoenen te staan, zodat ze zich weer een held voelen. Ze doet dat door trainingen te geven en mensen te coachen in communicatie, assertiviteit en leiderschap. Meer info op www.plantrainingen.nl