Hoe zet je generaties tegen elkaar op?

"Mensen op restaurant willekeurig één van twee verschillende gerechten geven, zorgt al voor een groepsgevoel tussen de mensen met hetzelfde gerecht."

Kent u het verhaal van Robbers Cave? In 1954 selecteerde psycholoog Sherif 24 elfjarige jongetjes en verdeelde ze willekeurig in twee groepen die elk met een bus naar een zomerkamp gingen in het National Park van Robbers Cave in Oklahoma. De jongens kenden elkaar niet, maar binnen twee dagen ontstond een groepsgevoel. De ene groep noemde zichzelf de Rattlers (ratelslangen) en de andere de Eagles (adelaars). Ze bedachten zichzelf met eigen kleur, petjes en t-shirts. Binnen de kortste keren begonnen de twee groepen elkaar echter uit te schelden.

De spanning tussen Rattlers en Eagles liep nog meer op toen er prijzen verdeeld werden in een sportwedstrijd. De rivaliteit escaleerde in een regelrechte oorlog. Groepsvlaggen werden verbrand, hutten werden geplunderd en in de kantine brak een gevecht uit. Getuigen bestempelden de jongens als ‘slecht, gestoord en gewelddadig’, hoewel het sociaal goed aangepaste kinderen waren uit middenklassegezinnen.

Robbers Cave is een klassieker in de psychologie omdat het aantoont hoe snel je groepen, die eigenlijk niet wezenlijk verschillen, tegen elkaar kan opzetten. Mensen op restaurant willekeurig één van twee verschillende gerechten geven, zorgt al voor een groepsgevoel tussen de mensen met hetzelfde gerecht. Het gevolg van deze opdeling is dat groepsleden alles wat te maken heeft met de eigen groep positief beoordelen. Fouten zijn te wijten aan ongelukkige omstandigheden, succes is te danken aan eigen inzicht. Het omgekeerde geldt voor de andere groep. Fouten in de andere groep zijn te wijten aan luiheid en te weinig inspanningen. Succes bij de anderen wordt toegeschreven aan de wind die meezat.

In Europa wordt al een tijdje een Robbers Cave-experiment opgezet met de verschillende generaties als Eagles en Rattlers. De zogenaamde generatie Y verwijt de babyboomers dat die te gulzig en te hard hebben geleefd en hun kleinkinderen de rekening nalaten. Babyboomers verwijten generatie Y ondankbaarheid en een gebrek aan werklust. Alsjeblief... Er zijn géén wezenlijke verschillen tussen deze generaties. Het zijn artificiële groepen gecreëerd op basis van het willekeurig kenmerk leeftijd. De mensen zijn niet wezenlijk verschillend. Mochten de mensen van generatie Y zich in de economisch situatie van de babyboomers bevinden, ze zouden zich exact hetzelfde gedragen en omgekeerd.

Hoe kan je die generaties opnieuw met elkaar verzoenen? In Robbers Cave bleek de oplossing Rattlers en Eagles verplicht samen te laten werken aan een gemeenschappelijk doel. Hun bus met voedsel was immers defect en moest door de jongens uit de modder getrokken worden. Samen een gestrande bus weer op weg helpen. Dat lijkt me geen slechte metafoor voor een generatiepact.

(fa)