Hoe word je in België piloot?

"In de les kijken we vooral hoe de kandidaat reageert wanneer het misgaat. Geef je op? Of los je iets op? Een goede piloot in spe leert makkelijk en snel nieuwe dingen." (Pieter Brantegem, Skywings Flight Training)

Slechts achttien moet je zijn (of zeventien als je dat jaar nog achttien moet worden). En je moet een diploma middelbaar onderwijs op zak hebben om aan een opleiding tot lijnpiloot te mogen beginnen.

“Of je nu Latijn-moderne talen in het ASO studeerde, of elektromechanica in het TSO, dat maakt niet uit. Voor wie uit het BSO komt, zal het misschien wat moeilijker zijn. In de selectieprocedure wordt je kennis van wiskunde en fysica getest, en die proef is gebaseerd op de leerstof uit de eerste vier jaren van het middelbaar in het ASO. Wat niet wil zeggen dat het niet kan, hé”, zegt Pieter Brantegem.

Nodige kennis

De achttienjarigen die zich aanmelden bij Skywings Flight Training dromen er meestal al van jongs af aan van om piloot te worden. “Maar je hebt natuurlijk ook mensen die eerst naar de hogeschool of universiteit gaan, of enkele jaren werken en sparen om de pilotenopleiding te kúnnen bekostigen. Al moet je bij ons wel starten voor je 35ste. Hoe ouder je wordt, hoe kleiner de kans is dat je effectief aan de slag kunt.”

Vóór je daadwerkelijk aan de opleiding tot lijnpiloot kunt beginnen, word je gedurende drie dagen grondig gescreend. “De kandidaten krijgen onder meer een wiskunde- en fysicaproef voorgeschoteld, maar ook hun kennis van het Engels wordt grondig getest, want dat is dé taal van de luchtvaart. We kijken ook naar de hand-oog- en voet-oog-coördinatie in een behendigheidstest waarbij je op de computer een balletje tussen twee muren hoog moet houden en tegelijk rekensommen moet oplossen,” zegt Brantegem.

Géén ingenieurs

Daarnaast worden de kandidaten getrakteerd op een eerste les in een vluchtsimulator. “Het is niet zo dat je al moet kunnen vliegen. In zo’n les kijken we vooral hoe de kandidaat reageert wanneer het misgaat. Geef je op? Of los je iets op? Een goede piloot in spe leert makkelijk en snel nieuwe dingen.”

Dat piloten wiskundige knobbels zijn, is dus een misvatting. “Je hebt wel een solide kennis nodig, en snel kunnen hoofdrekenen is ook een must, maar we leiden geen ingenieurs op.” Wat wel ontzettend belangrijk is: de psychologische stabiliteit en de motivatie van de kandidaten. De opleiding is gewoon te duur om na een jaar te zeggen: ik stop ermee!”

Piloten mét bril

Ook wat de medische proeven betreft, doen er heel wat mythes de ronde. Brantegem: “Een goede algemene gezondheid volstaat om als piloot aan de slag te gaan. Je mag zelfs een bril dragen, al moet je wel áltijd een reservebril bij de hand hebben. Stel dat de jouwe valt of breekt en je moet nog landen, dan kan dat zonder bril wel eens vervelend zijn.” De medische screening staat trouwens elk jaar opnieuw op de agenda van piloten.

De duur van de opleiding bij Skywings Flight Training is ongeveer twee tot drie jaar. “Wie zich volledig stort op de opleiding is minder lang bezig dan iemand die er nog een deeltijdse job op nahoudt om de opleiding te betalen. Wat zo’n pilotenopleiding precies inhoudt? Colleges, thuisstudie en uiteraard vlieglessen. De hele opleiding heeft een logische opbouw: je start met een klein vliegtuig om te eindigen in een straalvliegtuig.”

Sommige piloten doen hun opleiding deels in de Verenigde Staten. “Kijk maar naar mij. Dat heeft te maken met de goedkopere brandstof en het betere weer. Maar bij Skywings Flight Training doen we dat niet. Er zijn evenveel voor- als tegenargumenten. Ja, je kunt meer vliegen als het mooi weer is, maar je leert bijvoorbeeld niet om in het Europese weer te vliegen. Regen, dus.”

99.500 euro

Een mythe over de pilotenopleidingen die wel klopt, is dat ze duur zijn. “Reken op 99.500 euro, alles inbegrepen”, zegt Brantegem. “Het is niet goedkoop om vliegtuigen te laten draaien en simulatoren in huis te halen. Maar bij Skywings Flight Training hebben we gelukkig wel een unieke studiebeurs voor getalenteerde mensen met beperkte middelen. Dat zijn er maximum twee per jaar. De school sponsort dan een deel van de opleiding, en in ruil werken de studenten deeltijds voor ons: vliegtuigen wassen, vliegplanningen opstellen …”

Tegenover die fikse investering staat overigens ook een behoorlijk loon. “Een beginnend piloot verdient in België tussen de 2.000 en 3.500 euro netto, alle premies meegeteld. Maar vergeet niet dat je daarvoor ook ’s nachts, in het weekend en op feestdagen moet vliegen. Piloten hebben geen 9-to-5-job. Je mag op een jaar 900 uren vliegen, en niet meer dan 100 op één maand. Dan gaat het enkel over de tijd vanaf je vertrekt op de startbaan, tot je opnieuw geparkeerd staat. Het voorbereidende werk komt daar uiteraard nog bij.”

Verdien jij zoals het hoort? Vergelijk je loon met dat van anderen dankzij het Jobat Salariskompas

En hoe zit het met de werkzekerheid van een piloot? “De luchtvaart is fragiel. Tot voor kort was er een overschot aan piloten, omdat er tijdens de pandemie heel wat vluchten geschrapt werden. Het goede nieuws is dat na zo’n crisis altijd een tekort volgt. In het Midden-Oosten en de Verenigde Staten zijn ze nu al volop nieuwe piloten aan het aanwerven, en ik vermoed dat Europa snel zal volgen. Maar niemand heeft een glazen bol, natuurlijk.”

(dt/em)