Hoe makkelijk kan een werkgever je ontslaan?

In het Belgische arbeidsovereenkomstenrecht kan elke partij steeds de beëindiging van de arbeidsovereenkomst aan de andere partij opdringen, zonder dat de beëindigde partij het recht heeft de verdere uitvoering van de arbeidsovereenkomst af te dwingen. De ontslagmacht van de werkgever verhindert echter niet dat het gegeven ontslag onregelmatig of onrechtmatig kan zijn.

Onregelmatig ontslag

Het ontslag kan door betekening van een opzeggingstermijn of onmiddellijk met naleving van de regels die gelden bij een ontslag om dringende reden. Het ontslag wordt onregelmatig bij een expliciete of impliciete onmiddellijke beëindiging van de arbeidsovereenkomst. Bij een onregelmatig ontslag zal de werkgever een opzeggingsvergoeding verschuldigd zijn waarvan het bedrag zal afhangen van de opzeggingstermijn die hij normalerwijze in acht had moeten nemen.

Voor een geldig ontslag is de opgave van een motief in principe niet vereist. Wel kan de afwezigheid van een wettig motief het ontslag onrechtmatig maken. Men kan grosso modo drie hypotheses onderscheiden.

1. Vooreerst zijn tal van categorieën van werknemer beschermd tegen ontslag. Zij mogen slechts worden ontslagen om bepaalde redenen (bijvoorbeeld de leden van de ondernemingsraad of het comité) of net om bepaalde redenen niet (bijvoorbeeld diegenen die een pestklacht hebben neergelegd). Schending van de ontslagbescherming geeft recht op een beschermingsvergoeding.
2. Daarenboven gelden in sommige sectoren (bijvoorbeeld de verzekeringssector) of in sommige ondernemingen conventionele ontslagbeperkingen. De werkgever kan dan slechts werknemers ontslaan in specifiek in de overeenkomst genoemde gevallen (klassiek zijn economische of technische redenen). Miskenning van de werkzekerheid leidt tot een bijkomende schadevergoeding.
3. Tot slot kan een werkgever een arbeider slechts rechtmatig ontslaan om redenen die verband houden met zijn geschiktheid of met de noodwendigheden van de onderneming. Slaagt de werkgever er niet in dit bewijs te leveren, dan is er sprake van een willekeurig ontslag waardoor een vergoeding van zes maanden loon verschuldigd is.

Regelmatig ontslag

Uw werkgever kan u dus steeds regelmatig ontslaan met inachtneming van een opzeggingstermijn. Het ontslag zou wellicht ook rechtmatig zijn omdat het zou worden verklaard door het wegvallen van uw functie. Enkel conventionele ontslagbeperkingen of een specifieke ontslagbescherming zou uw ontslag onrechtmatig kunnen maken.

(Met dank aan Stijn Demeestere, advocaat bij Lydian).