Hoe herbront de baas?

"Ik probeer zelfs in de volle drukte een half uur alleen te zijn. Ook tijdens een vergadering is het soms nodig om even mentaal af te haken. Ik probeer ook dagelijks over de middag naar huis te gaan. Om wat te eten, een koffietje te drinken en indien nodig wat te rusten." (Frans Colruyt)

Wat hebben een fietszadel, een autozetel, een kerkstoel en een barkruk gemeen? Het zijn plaatsen waar toplui uit het bedrijfsleven en de politiek herbronnen. Geert Noels (Econopolis) doet het op de fiets. Wouter De Geest (BASF) zet de zaken op een rijtje in de auto. Herman Van Rompuy (CD&V) trekt zich terug in een kerk. En Wouter Torfs (schoenen Torfs) kiest voor zijn stamcafé.

De ‘derde plek’

Het zijn plaatsen die Jesse Segers, professor aan de Antwerp Management School, de ‘derde plek' noemt. ‘In hun boek Why should anyone be led by you hebben de professoren Goffee en Jones het over een eerste, tweede en derde plek', legt Segers uit. ‘De eerste plek is je thuis, waar je woont. De tweede plek is waar je werkt. En de derde plek is waar je bezint. Dat is typisch een plaats waar je je veilig voelt. Je mag daar falen of je kwetsbaarheid tonen. Het kan alleen, maar het kan ook bij mensen zijn die je goed vertrouwt.'

Thuis en werk zijn evidente voorspelbare plekken, maar de ‘derde plek' blijkt hyperindividueel. ‘Wouter De Geest van BASF bezint in zijn auto', zegt Segers. ‘Daar stelt hij zich de vraag: “heb ik het verhaal?”. Frank Van Massenhove van de FOD Sociale Zekerheid maakt wandelingen. En ik ken ook een operationeel directeur die een seminarie verkiest met wildvreemden: ook dat is veilig, want die mensen kennen je toch niet.'

‘Geen tijd? Onzin!’

Geert Noels, oprichter van vermogensbeheerder Econopolis, kiest resoluut voor de fiets. ‘De fysieke uitdaging van het fietsen is voldoende bekend. Maar het mentale blijft wel eens onderbelicht', aldus Noels, die dagelijks gemiddeld twee uur op de fiets zit. ‘Dagelijks trainen creëert een zekere discipline. En tijdens het fietsen ontstaat er ook ruimte en zuurstof voor jezelf, om dingen in perspectief te plaatsen.'

‘Heel veel mensen zeggen dat ze er geen tijd voor hebben', zegt Noels. ‘Maar dat is onzin. Net diegenen die er geen tijd voor hebben, moeten het zéker doen. Dagelijks fietsen leert ook om selectief te zijn in wat je doet, en om zaken te delegeren. Ook dat voorkomt een burn-out.' Volgens Noels is de fietstijd ook helemaal geen verloren tijd. ‘Op de fiets kan ik nadenken en ideeën uitwerken en herkauwen. En vaak dan besef ik dat ik, voor het werk of privé, een aantal dingen uit het oog verlies.'

Vliegtuig

Noels besmette heel wat andere ondernemers, waaronder Hans Bourlon van Studio 100, met de fietsmicrobe. Maar ook in joggen, pottenbakken of pianospelen vinden ondernemers rust. En waarom niet in het vliegtuig. ‘Het is een manier om afstand te nemen, letterlijk en figuurlijk', vindt Lode Caenepeel van het West-Vlaamse Traficon. ‘Het is een zegen dat er geen internet is op het vliegtuig. Zo is een vliegtuigreis een moment van reflectie.'

Hoewel heel wat bedrijfsleiders voor het alleen-zijn kiezen, bewijst het seminariecentrum Heerlijckyt dat het niet alleen hoeft. Annemie Colruyt, een telg van de supermarktfamilie, kocht het domein bijna tien jaar geleden met vier andere investeerders. Sinds vijf jaar verwelkomt de nicht van zowel Jef als Frans Colruyt, de twee toplui van Colruyt, seminaries over ‘leiderschap dat hart, hoofd, lichaam en ziel verbindt'.

In een bijgebouw van het kasteel van Geetbets staren Wouter Torfs en Frans Colruyt zij aan zij naar een met verfplakband getrokken lijn in het midden van de zaal. ‘Denk aan een situatie waar je een beslissing moet nemen, of een moeilijk gesprek moet voeren', zegt Filip Lowette, een van de vaste trainers bij Heerlijckyt. ‘Aan de overkant van de lijn heb je de beslissing al genomen. Neem nu een eerste stapje in de richting van die lijn.' Bij elke stap vraagt Lowette hoe de deelnemers zich voelen. Wie zich slechter voelt bij de beslissing of het gesprek aan de overkant, die mag gerust een stapje terugnemen.

Bewust herbronnen

‘Persoonlijke ontwikkeling moet je zelf doen', zegt Lowette, die al 18 jaar seminaries geeft. ‘Je moet tenslotte zelf in de spiegel kijken. Maar het helpt als anderen mee vragen stellen.' Segers is dezelfde mening toegedaan. ‘Reflecteren leer je niet van thuis uit. Ook in het bedrijfsleven leer je vooral dingen doen.'

Wouter Torfs is een van de ondernemers in Vlaanderen die al langer de nood inziet van bewust herbronnen. ‘Ik geloof in een holistische benadering. Het is onzinnig om de ceo of de werknemer enkel maar als een economische agent te zien. Je bent je lichaam en je ziel en daar moet je aan werken.'

Kleine momentjes inbouwen

Voor Torfs was café De Valk in Lier lang zijn ‘derde plek', waar hij gewoon Wouter was. Nu vertoeft hij af en toe op het Heerlijckyt-domein. ‘Jaarlijks trekken we ons met vijf of zes gelijkgezinde bedrijfsleiders terug in de Heerlijckyt. Dan bespreken we allerlei problemen en thema's, vaak werkgerelateerd maar net zo goed privé.'

Ook Frans Colruyt, mede-eigenaar van het domein, tref je er wel eens, maar op adem komen doet hij vooral elders. ‘Ik herbron eerder in stilte.' Hoewel hij recentelijk een sabbatjaar inlaste, vindt hij het veel belangrijker om dagelijks kleine momentjes in te bouwen. ‘Herbronnen is niet zozeer een week vakantie. Dat alleen werkt niet. Vroeger werkte ik maandenlang door, maar op vakantie kon ik niet ontspannen. De eerste week was ik echt ziek', zegt Colruyt. ‘Nu probeer ik zelfs in de volle drukte een half uur alleen te zijn. Ook tijdens een vergadering is het soms nodig om even mentaal af te haken. Ik probeer ook dagelijks over de middag naar huis te gaan. Om wat te eten, een koffietje te drinken en indien nodig wat te rusten.'

Eigen kracht

De laatste jaren stijgt de interesse voor herbronning sterk. ‘De coachingbusiness boomt', stelt Segers, die over het onderwerp een doctoraat maakte. ‘De markt is nog lang niet verzadigd. De vraag naar reflectie en leiderschapsontwikkeling neemt alleen maar toe.'

Volgens Segers is de rol van bedrijfsleider ook steeds complexer. ‘Vaak worden bedrijven geleid door twee mensen, denk maar aan Colruyt, lingeriegroep Van de Velde of Studio 100. En in die bedrijven worden beslissingen vaak mee van onderuit genomen. De rol van ceo is niet meer zo duidelijk gedefinieerd, en dat vraagt zelfreflectie.'

Geert Noels vindt de eigen kracht belangrijker dan seminaries. ‘Je kan herbronning wel proberen over te dragen, maar vaak merkt de deelnemer achteraf dat het hem toch niet past. Zelfdiagnose is sterker. Om een vergelijking te maken, wat onthou je het best: wat je ouders zeggen of wat je zelf ontdekt?'

(dds) – Foto: (ip) – Bron: Standaard.be