Hoe bereid je je kinderen voor op een succesvol leven?

De “beste” ouders zijn zij die betrokken zijn en hoge doelen stellen, maar tegelijk de autonomie van hun kinderen respecteren. Zulke ouders voeden kinderen op die het in hun latere leven academisch, psychologisch en sociaal beter doen dan anderen.

Niet te veel complimenten geven

Een essentieel kenmerk van succesvol ouderschap is de cultivatie van motivatie. Jonge kinderen zijn beter gemotiveerd om steeds moeilijkere dingen te doen als ze niet te veel worden geprezen om hun talent en intelligentie. Deze kinderen gaan uitdagingen aan om ze te overwinnen (niet om geprezen te worden), onafhankelijk van of ze succes verwachten of niet.

Carol Dweck, een psychologe aan Stanford University, deed een opvallend experiment waarbij ze jonge kinderen in een kamer een eenvoudige puzzel liet maken. Voor de meesten kostte dit weinig moeite. Daarna vertelde Dweck aan sommige kinderen – niet allemaal – hoe goed en verstandig ze wel zijn. Verrassend genoeg waren het de kinderen die niet bejubeld werden, die het meest gemotiveerd waren om steeds moeilijkere puzzels te maken. Ze hadden ook meer zelfvertrouwen en vertoonden meer vooruitgang in het oplossen van puzzels.

Het lijkt misschien een vreemde vaststelling, maar bejubelde kinderen hebben minder zelfvertrouwen en zullen minder snel moeilijke puzzels aanpakken. Het houdt voor hen immers het risico in om hun status van “intelligent” te verliezen.

Niet alles doen voor je kind

Ook andere onderzoeken kwamen tot gelijkaardige conclusies, en komen overeen met wat Madeline Levine al 25 jaar in de praktijk ziet. Cruciaal voor het opgroeien is dat kinderen een stuk eigenheid ontwikkelen dat autonoom is, vol vertrouwen en overeenstemt met de realiteit. Wanneer je kind iets kan, feliciteer jezelf en ga door. Door voortdurende onnodige bemoeienissen zal je kind zich slecht voelen over zichzelf (wanneer het jong is) of kwaad zijn op jou (wanneer het een tiener is).

Huiswerk niet nakijken

Nog een kenmerk van succesvol ouderschap is kinderen zelfstandig te laten zijn en interventies tot een minimum beperken. Dit stimuleert motivatie, zelfvertrouwen, realiteitszin en doelgerichtheid, en maakt kinderen ook gelukkiger.

Dit betekent dat het niet goed is voor ouders om dagelijks het huiswerk van hun kinderen na te kijken, hun opstellen te schrijven of ze constant te bellen om hen te controleren. Eenmaal je je kind iets leert, stopt het voor ouders. Verdere interventie is contraproductief. Maar het andere uiterste – negeren – is natuurlijk ook niet goed.

Op het vlak van huiswerk kan je makkelijk zien of je een gezonde of ongezonde manier van opvoeden hanteert. Wanneer een kind zijn huiswerk niet wil maken, zal de “goede” ouder erop staan dat het kind neerzit en aan het werk gaat. Niet omdat het kind anders geen perfecte student is, maar omdat het belangrijk is om wiskunde te leren en een goede werkethiek te hebben. Het is ongezond om je kind te gaan helpen, en samen huiswerk te maken, omdat het er anders toch niet van komt. Zulke ouders zien succes op school als iets dat je samen moet volbrengen (“wij gaan ons diploma halen”). Als de motivatie en de beloning altijd van buitenaf komt (van de ouders), zal je kind niet zelf een eigenheid ontwikkelen.

Laat je kind fouten maken

Op een afstand blijven van je kinderen en hen fouten laten maken, is een van de grootste uitdagingen aan het opvoeden. Wanneer ouders hun kleuter leren stappen, weten ze dat hij eerst veel zal moet vallen vooraleer hij zelfstandig kan wandelen. Hem op dat moment straffen of hem elke keer opvangen is duidelijk verkeerd. Hetzelfde geldt ook voor het latere leven. Het is de taak van je kind om te groeien, en die van jou om je angst onder controle te houden, zodat je niet in de weg komt te zitten van zijn stappen naar meer autonomie.

Kies je momenten

Uiteraard zijn de risico’s op fouten groter bij oudere kinderen en tieners. Goede ouders kennen het onderscheid tussen de momenten waarop kinderen gewoon moeten vertrouwd worden en momenten waarbij actievere begeleiding nodig is. De mate waarin hun kinderen groeien hangt daar immers van af.

Overbezorgdheid en te veel interventie is vaak het gevolg van de ouderlijke angst om hun kinderen ongelukkig te zien. Dat is echter de verkeerde instelling. Leren uit fouten en mislukkingen tolereren op de weg naar succes maakt zowel de kinderen als volwassenen pas echt gelukkig.

Wees zelf gelukkig

Kinderen houden ons nauw in de gaten. Als je wil dat je kinderen leven volgens hun eigen waarden, dan moet je dat zelf ook doen. Je moet als ouder ook zelf een interessant leven leiden. Ongelukkige ouders zullen sneller te veel bemoederen. Een van de belangrijkste dingen is je kinderen een volwassen leven te laten zien dat aantrekkelijk is.

Een goede ouder …

... is warm

... heeft gezag

... laat zelfstandigheid toe

... gebruikt geen psychologische trucs zoals schaamte- en schuldgevoelens

... vertrouwt zijn kinderen

... etaleert zelf de waarden die hij zijn zoon of dochter tracht in te prenten

... biedt een consistente en betrouwbare omgeving

(mr) – Bronnen: Express.be & Nytimes.com 

Madeline Levine is consultant en auteur van onder meer ‘Teach Your Children Well: Parenting for Authentic Success’.