Wat houdt je job in?

“De meeste mensen denken bij een archeoloog aan iemand die hele dagen opgravingen doet. Uiteraard behoort dit tot mijn job, maar die omhelst veel meer. Zeker bij een archeologe met twintig jaar ervaring zoals ik verwacht het bedrijf meer leidinggevende en administratieve vaardigheden. Eigenlijk functioneer ik als senior projectleider. Contacten met aannemers en opdrachtgevers, het plannen (en opvolgen van die planning) van de werken behoort bijgevolg tot mijn takenpakket. Daarnaast overleg ik met collega’s over andere projecten waar ons bedrijf bij betrokken is. Met dertien archeologen zijn we een middelgroot bedrijf in de sector waardoor veel onderlinge contacten mogelijk zijn.”

“Wat doen we nu concreet? Volgens de Vlaamse wetgeving moet je bij een bouwvergunning nagaan of een archeologisch onderzoek nodig is, zeker binnen historische stadskernen. Bouwheren vragen hierbij onze hulp. We starten met een bureaustudie of deskresearch. Via kaarten en andere documenten bepalen we of opgravingen noodzakelijk zijn. We moeten dus goed op de hoogte zijn van de wetgeving hieromtrent. Als in de deskresearch weinig pleit voor opgravingen, schrijven we een positief rapport voor de vergunningsaanvraag. Mocht blijken dat er een grote kans is op de aanwezigheid van oude sporen, gaan we over tot een vooronderzoek.”

Lijkt de job van archeoloog iets voor jou? Check de actuele vacatures en… solliciteer!

“In dit vooronderzoek voeren we proefboringen uit en graven kleine putjes. Komen daar interessante resultaten uit, drijven we de intensiteit van de opgravingen op. Uiteraard maken we een raming van de kosten en de mogelijke tijdsduur voor de bouwheer. Tijdens en na de opgravingen rapporteren we de vondsten. Onze bevindingen leren ons iets over onze geschiedenis, onze cultuur. Dus hebben we ergens de verplichting die zo veel mogelijk te verspreiden, bijvoorbeeld tijdens publieksmomenten op de site. Dit kan uiteraard enkel mits toestemming van de bouwheer. Heel soms hangen we een tentoonstelling op rond de opgravingen. Als dit niet op of rond de site zelf kan, proberen we een museum zoals PAM hier warm voor te maken.”

“Als de opgravingen veel nieuwe inzichten opleveren en de archeoloog er tijd voor vindt, resulteert dit alles in een publicatie in geschiedkundige tijdschriften. Jammer genoeg gebeurt het grootste deel van het schrijfwerk in onze vrije tijd. De meeste bouwheren hanteren een heel krappe timing en zien weinig brood in die publicaties. Bij (lokale) overheden krijgen we meestal wel wat middelen hiervoor. Bovendien heerst er een zware concurrentie binnen de archeologenbedrijven met een prijzenslag tot gevolg. De archeologen in het veld ontvangen hierdoor minder tijd en middelen om hun job volledig en ten gronde uit te voeren.”

Dit heeft zonder twijfel ook gevolgen voor de kwaliteit van het geleverde werk. Controleert de overheid die kwaliteit?

“Goh … Op papier wel. De overheid leest onze rapporten na, maar ze kunnen niet alles nalezen. Een controle op het terrein na de opgravingen valt moeilijk uit te voeren waardoor je eigenlijk kan schrijven wat je wil. Veel archeologen ijveren voor een hogere kwaliteit van het archeologisch onderzoek. Verschillende bedrijven leveren vandaag archeologisch onderzoek als ‘bijdienst’. Kwaliteit is daar meestal minder van belang. Als je CEO weinig voeling heeft met archeologie en vooral naar het financiële plaatje kijkt, moet je geen kwalitatief archeologisch onderzoek verwachten. Voor mij mag er dus gerust wat meer opvolging door de overheid én erkenning voor het werk van de archeologen komen.”

Doe je je job graag?

“Ja! Het is hard werk, maar ik voel nog steeds veel passie voor wat ik doe. Vooral het terreinwerk weegt zwaar door. We werken in heel Vlaanderen, dus soms op meer dan 80 kilometer afstand. Als je acht uur per dag in weer en wind opgraaft om dan nog een paar uur file te trotseren, dan kruipt dat in de kleren. Soms ben je 13 uur weg van huis. Hobby’s vallen dus heel moeilijk te combineren met deze job. Verschillende jongere collega’s vertrokken omwille van de moeilijke combinatie werk-privé.”

“Maar ik werk graag met mijn handen, zeker als ik het kan afwisselen met ‘geestelijk’ werk. De afwisseling tussen terrein en bureau maakt het boeiend. Op het terrein moet je eveneens je hoofd er bij houden. Anticiperen op basis van je vondsten, hoe ga je het aanpakken? Regelmatig moet ik wat bijlezen over de graafsite. Wat staat er in documenten over deze regio? Hoe kan ik dat verbinden met wat ik zie?”

“Bovendien ben ik omringd met veel gepassioneerde, ijverige en fijne collega’s. We steken elkaar aan om de essentie niet uit het oog te verliezen. We overleggen heel vaak. Ik hield al heel wat zeer goede vrienden over aan mijn job!”

Go for happy! Deze bedrijven zijn op zoek naar een (m/v) archeoloog...

Wat is het mooiste aan je job?

“De nieuwe gegevens over het verleden die naar buiten komen! Mensen denken soms dat er zich niets bevond op een bepaalde locatie. Door onze opgravingen verandert de kijk op het verleden. We vertellen nieuwe verhalen! Daarvoor moeten we niet naar exotische locaties, ook in Vlaanderen blijven nog veel hiaten in onze kennis over onze voorouders en hun woongebied.”

“Mensen leven te veel in het ‘nu’ en weten niet hoe het vroeger was. Wij halen zo veel mogelijk informatie uit de grond en verbinden die met wat al gekend is. Mensen appreciëren dat ook. Regelmatig komen bezoekers langs bij een opgraving. Ze vragen uitleg, vinden het interessant wat je doet. Je weet dan ook waarom je het doet.”

Hoeveel uren werk je per week?

“Officieel werk ik 40 uur per week. In de praktijk spendeer ik veel meer uren voor mijn job. Los van het soms lange pendelen, kruipen er tijdens het veldwerk best wat uren in het afwerken van de administratie ’s avonds. Het schrijven van wetenschappelijke artikels zit wel in de job, maar niet altijd in het contract voor een opgraving.”

“Een opgraving is pas ten einde na de publicatie van de bevindingen in een eindrapport. De ene bouwheer heeft daar oog voor en levert ook de nodige middelen. Een andere bouwheer… tja. Vroeger gaf ik lezingen over de opgravingen. Door mijn drukke agenda schroefde ik dat wat terug. De voorbereiding hiervoor valt immers ook voor een groot deel in de vrije tijd.”

Hoe ben je in deze sector terecht gekomen?

“Ik twijfelde lang over mijn studiekeuze. Uiteindelijk viel mijn oog op Archeologie omwille van de compleet andere vakken dan in het humaniora én mijn passie voor het verleden. Hoe meer je leest, hoe interessanter het wordt door de meerdere verbanden die je ontdekt. Na mijn diploma Archeologie volgde ik de master-na-master Monumenten en Landschapszorg, vooral uit interesse en de potentiële extra vaardigheden voor een archeologe. Je moet naar de gebouwen kijken als je in een stad graaft. Welke bouwwijzen, technieken, ouderdom… vind je terug?”

“Na deze extra studie begon het werkveld te roepen. Al tijdens mijn opleiding werkte ik mee in archeologieprojectjes voor korte periodes. Gedurende tien jaar ging ik op interimbasis van het ene project naar het andere. Na een tijdje kennen de mensen in de sector je en bellen ze je spontaan op. Ik denk niet dat ik langer dan twee maanden werkloosheid kende. Vandaag verloopt alles wel commerciëler en zou ik sollicitatiegesprekken moeten doen om aan een job te geraken.”

EXTRA: Van interim naar vast contract in 10 stappen!

Ben je tevreden over je salaris?

“Zolang ik alles kan betalen, verdien ik genoeg, zeker? Met al mijn ervaring en groot takenpakket verwacht ik toch een iets hogere verloning. Mijn loon stijgt enkel via indexering, niet door opslag ondanks het uitbreidende takenpakket. Ik begrijp ergens wel dat door de grote concurrentie binnen de sector de bedrijven geen hoge lonen kunnen betalen. Maar ze verwachten wel telkens meer van ons, zonder dat er iets tegenover staat. Het is een zeer uitputtende job, die je zonder passie niet volhoudt. Veel jongeren starten, maar stoppen vrij snel omdat het zo een zware job is. Als beginnend archeoloog sturen ze je vaak van de ene site naar de andere. Dit maakt het moeilijk te combineren met het privéleven.”

“Stilaan komt er wel wat in beweging. Zo ijveren we met het VLAC (Vlaams Archeologencollectief) voor betere arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden binnen archeologie. De commerciële archeologie is een relatief jonge sector en telt weinig oudere archeologen. Wat als een archeoloog het fysieke werk niet meer aankan? Vroeger zat archeologie in de overheids- en universiteitssector en kregen oudere archeologen meer administratieve taken zoals het opvolgen van dossiers en begeleiden van collega’s. Hoe gaan de commerciële archeologiebedrijven hiermee omgaan?”

Verdien jij zoals het hoort? Vergelijk je loon met dat van anderen via het Jobat Salariskompas

Lig je dan al wakker van je pensioen?

“Nee. Ik ben altijd al op mijn pootjes terecht gekomen, dus qua jobinvulling op latere leeftijd zien we wel als die tijd komt. Ik stel me nu wel al vragen, maar ik lig er niet wakker van. Bovendien kijk ik als archeologe sowieso niet veel naar de toekomst.” (lacht)

Waar gaat het merendeel van je loon naartoe?

“De lening voor het huis en de normale algemene kosten slorpen veel van het budget op. Veel sparen zit er niet in. Ik doe al enige tijd aan pensioensparen en ik leg wat geld aan de kant als het kan. Maar veel is het niet.”

Hoe ga je om met de energiecrisis?

“Pff, ik lig er niet wakker van. Ik lig eerder wakker van de droogte. Eigenlijk leven we al een hele tijd relatief energiezuinig, vooral door de klimaatcrisis. We installeerden zonnepanelen, beperken ons water- en elektriciteitsverbruik… De verwarming staat in de winter maximaal op 18.5 °C. Als we het koud vinden, trekken we een warmere pull aan.”

Waar kun je echt geen geld aan geven?

“Voor veel dingen letten we op onze uitgaven. We leven niet boven onze stand. Dure luxe die we eigenlijk toch niet nodig hebben, zoals domotica of een tweede wagen, komt er hier niet in. Verre reizen interesseren ons evenmin. Als we geld uitgeven, dan liefst aan lokale bedrijven en fair trade. Om veel afwisseling te hebben in je kleerkast moet je toch niet naar dure winkels gaan? Ik ruil zelfs kleren met vriendinnen omdat het leuk is!”

TEST: Leef jij boven je stand?

Wat zou je doen als je de lotto wint?

“Zeker en vast niet stoppen met werken! Misschien werk ik wel maar vier vijfde meer. Dat geeft me dan tijd om dingen waar ik interesse voor heb te doen buiten mijn job. Waarschijnlijk koop ik een stuk grond om een bos aan te planten. Ik wil iets doen voor de omgeving en de natuur. Onze auto begint op zijn laatste benen te lopen, dus een nieuwe volledig elektrische wagen komt er dan ook wel. Voor de rest… mensen die zich inzetten voor iets lokaal of globaal wil ik wel op grotere schaal steunen in hun projecten dan ik nu al doe.”

(Tim Buysse) - Foto: Mieke Van de Vijver

Wil je zelf graag (anoniem) getuigen over jouw loon? Stuur ons een e-mail via redactie@jobat.be, dan nemen wij contact met je op!

DISCLAIMER
Jobat is niet verantwoordelijk voor de juistheid van bovenstaande gegevens. Deze werden verkregen door middel van een persoonlijk interview, een momentopname in de tijd en het leven van de persoon in kwestie. Bovenstaande info dient m.a.w. ter indicatie van het loon in een welbepaalde job/functie, mogelijk zijn bepaalde gegevens niet langer correct en/of volledig.

20 juni 2022