Heb ik toelating nodig om overuren te presteren?

Het al dan niet voorhanden zijn van een toelating van de werkgever kan nochtans van belang zijn voor uw recht op overloon. Volgens artikel 29 van de Arbeidswet heb je recht hebt op een toeslag voor overwerk bij overschrijding van de daggrens van 9 uren of de weekgrens van 40 uren, of van lagere grenzen vastgesteld bij cao. De toeslag voor overwerk is gelijk aan 50 procent van het loon op gewone werkdagen en aan 100 procent van het loon op zon- en feestdagen. Dit recht bestaat overigens ook in gevallen van onwettig overwerk.

Pauze verplicht

Het Arbeidshof van Gent oordeelt in zijn arrest van 24 december 2003 dat deze bepaling van openbare orde is. Het openbare karakter van die bepaling impliceert dat je nooit kan verzaken aan je recht op overloon. Evenmin kunnen werkgever en werknemer bij overeenkomst afwijken van de wettelijke regeling. Een overeenkomst zou dus het recht op overloon niet afhankelijk kunnen stellen van de voorafgaande toelating van de werkgever om overuren te presteren. Daarom heeft het volgens het Hof geen enkel belang of de overuren werden overeengekomen of door de werkgever eenzijdig werden opgelegd. Het overloon is verschuldigd bij overschrijding van de arbeidsduurgrenzen voor overwerk, zelfs indien de overuren zonder toelating werden gepresteerd.

Je moet er wel rekening mee houden dat deze visie zeker niet door alle arbeidsrechtbanken en -hoven wordt gedeeld. Het Arbeidshof van Brussel stelde reeds dat de werknemer die de betaling van overuren eist, naast het feit dat ze werkelijk werden verricht, ook moet bewijzen dat dit gebeurde op verzoek of met goedkeuring van de werkgever. Volgens het Arbeidshof van Luik zou een stilzwijgende goedkeuring volstaan. De stilzwijgende goedkeuring van de werkgever kan worden afgeleid uit het feit dat de werkgever wist dat de werknemer overuren presteerde maar zich hiertegen nooit verzet heeft.

Volgens deze visie zou je dus geen overloon kunnen eisen wanneer je overuren presteert in strijd met het verbod of de richtlijnen van de werkgever of wanneer je ze op eigen initiatief hebt gepresteerd. Tenzij in bijzondere omstandigheden. Wanneer bijvoorbeeld het werkrooster een middagpauze van 45 minuten voorziet, is deze middagpauze verplicht. Om die reden oordeelt het Arbeidshof van Brussel dat wanneer een werknemer deze middagpauze niet gebruikt, hij dit uit vrije wil en zelfs in strijd met de richtlijnen van de werkgever doet. Daarom heeft de werknemer geen recht op overloon voor deze uren.

Om discussie te vermijden over je recht op overloon is het daarom aangewezen dat je slechts met goedkeuring van je werkgever overuren presteert.

Met dank aan Stijn Demeestere, advocaat bij Lydian.