‘Groene economie haalt miljoenen arbeiders uit armoede’

Van 20 tot 22 juni verzamelen staats- en regeringsleiders in het Braziliaanse Rio de Janeiro om er een antwoord te formuleren op de sociale en ecologische uitdagingen die de wereldbevolking tegemoet komen. De conferentie over duurzame ontwikkeling, die Rio+20 werd gedoopt, is een initiatief van de Verenigde Naties en komt er precies twintig jaar na de Aardetop die in 1992 in dezelfde stad plaatsvond.

Op die wereldtop over milieu en ontwikkeling werd het eerste globale actieplan voor duurzame ontwikkeling - Agenda 21 - aangenomen. Toen werden de 27 principes voor duurzame ontwikkeling vastgelegd. De Aardetop geldt daarmee als een keerpunt in het tot stand komen van de internationale milieuwetgeving. In 2002 kwam er een vervolg op de top in Johannesburg, waar concrete maatregelen genomen werden om Agenda 21 beter te implementeren.

Nieuwe uitdagingen

Het doel van de top in Rio is na te gaan hoeveel vooruitgang er al werd geboekt op het vlak van duurzame ontwikkeling en hoe het gesteld is met de implementatie van eerder gemaakte afspraken. Daarnaast wil men ook nieuwe uitdagingen aanpakken. De conferentie focust in de eerste plaats op ‘groene economie’.

Afgelopen week lanceerden de Vlaamse overheid en de sociale partners alvast hun aanbevelingen voor Rio+20. Dat gebeurde op een ‘groene jobs conferentie’ in het Vlaams Parlement, georganiseerd door de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV), de Vlaamse overheid en de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO).

Het groene economiemodel

Vergroening moet niet alleen het klimaat redden, maar ook sociale vooruitgang ondersteunen, zo luidde het. Het terugdringen van de CO2-uitstoot of het efficiënter inzetten van natuurlijke grondstoffen is weliswaar essentieel, maar het mogen niet de enige doelstellingen van een groene economie zijn. Finaal moet vergroening leiden tot vooruitgang en welvaart voor alle groepen in de samenleving.

Vlaanderen meent dat het groene economiemodel zowel in ontwikkelde als in ontwikkelingslanden kan toegepast worden. Omdat ze doorgaans minder last hebben van een verleden als ‘bruine economie’, kunnen ontwikkelingslanden op korte tijd veel vooruitgang boeken wanneer ze een groen investeringsbeleid voeren.

Gezonde en veilige jobs

Volgens de Vlaamse overheid, de SERV en de IAO zal de groene economie miljoenen arbeiders wereldwijd uit de armoede halen. Uit analyses blijkt dat een vergroening van de economie een netto jobgroei van 0,5 tot 2 procent mogelijk maakt. Althans wanneer men het juiste beleid voert.

Vooral in de sectoren landbouw, bosbeheer en recyclage zouden er veel jobs kunnen bijkomen. Daarbij moet men ook oog hebben voor de kwaliteit van werk: gezonde en veilige jobs.

‘De overgang naar een groene economie zal een weerslag hebben op alle werknemers en alle jobs’, zegt Niko Demeester, als secretaris-generaal van het Vlaams netwerk van ondernemingen een van de sprekers op de conferentie. ‘Groene jobs vormen geen aparte sector, en het gaat ook niet alleen om installateurs van zonnepanelen. Een ingenieur die een nieuwe coating bedenkt om auto’s lichter te maken, is net zo goed met groene economie bezig als een ingenieur die nieuwe wieken ontwikkelt voor windmolens.’

Kans of bedreiging?

De vergroening van onze economie zal volgens Demeester een sterke impact hebben op het businessmodel van ondernemingen. ‘Kijk naar de transformatie van Union Minière naar Umicore. Zij doen nu totaal andere dingen met dezelfde materialen.’

Hoewel de opkomst van de groene economie voor veel bedrijven een kans betekent, zal ze in andere sectoren eerder een bedreiging vormen. ‘In de transportsector is het niet mogelijk om in je eentje het businessmodel te veranderen. Dan prijs je jezelf uit de markt. Er zijn in die sector afspraken nodig om stappen te kunnen zetten’, aldus Demeester.

Mislukking

Maar niet iedereen gelooft in de slaagkansen van Rio+20. De Nederlandse klimaatexpert Jan Rotmans liet al optekenen dat de VN-milieutop een teleurstelling zal worden. ‘Het thema van de groene economie dreigt ondergesneeuwd te raken onder andere - eveneens belangrijke - topics zoals de hele discussie over de toegang tot water als mensenrecht’, vindt ook Lieze Cloots, beleidscoördinator bij de Bond Beter Leefmilieu. ‘Men vreest dat er daarom onvoldoende politieke engagementen zullen komen rond groene economie. Dat is een probleem, want er moet dringend werk van gemaakt worden.’

Verschillende maatschappelijke organisaties en sociale bewegingen organiseren in juni een alternatieve milieutop, eveneens in Rio de Janeiro. Ze zijn bang dat de officiële top op een mislukking zal uitlopen.

(mo)