Evelyn is slechtziend en selectiedeskundige bij de overheid

“Je moet gewoon je dromen achterna, erover praten en de eventuele beperkingen bespreken, en niet te gauw ervan uitgaan dat je iets omwille van een handicap niet zou aankunnen.” (Evelyn Cnockaert, selectiedeskundige bij FOD Mobiliteit)

Volgens de Brailleliga worden blinden en slechtzienden te snel gelabeld als ‘te beperkt’, waardoor hun professionele capaciteiten nog vaak worden onderschat. Hierdoor worden blinden en slechtzienden nog te gemakkelijk in een ‘type’-job geduwd. Met de campagne wil Brailleliga laten zien dat mensen met een visuele beperking een professionele loopbaan kunnen ontwikkelen vanuit hun eigen talenten en capaciteiten. Zij krijgen de kansen om te doen wat ze graag doen en waar ze goed in zijn.

Wij spraken met Evelyn Cnockaert, selectiedeskundige bij de Federale Overheidsdienst (FOD) Mobiliteit en Vervoer, die ondanks haar slechtziendheid aan haar carrière blijft werken.

Carrière

Evelyn is selectiedeskundige bij de FOD Mobiliteit en Vervoer. Ze organiseert de Nederlandstalige aanwervingen, afgezien van de managementfuncties. Evelyn studeerde af als Maatschappelijk Assistente, maar de zoektocht naar haar eerste job liep niet over rozen. Zo waagde ze eerst haar kans in de privésector, doch daar waren ze terughoudend door haar beperking en twijfelden ze aan haar competenties. “Ik werd er, na een jaar proberen om werk te vinden, heel onzeker en gedeprimeerd door. Ik wou echt wel iets betekenen op de arbeidsmarkt.”

Uiteindelijk kwam ze bij de overheid terecht, waar ze een diversiteitsdienst hebben en mensen met een handicap zo goed mogelijk willen ondersteunen. Terwijl ze voor de sociale dienst bij justitie werkte, deed ze mee aan examens bij Selor om verder te kunnen groeien. Geïnspireerd door de deskundigen die de examens afnamen, besloot ze dat dat het soort werk was dat ze uiteindelijk wilde doen.

Na omzwervingen via de Dienst overzeese sociale zekerheid en een functie bij de Hulpkas voor Werkloosheidsuitkeringen, ging ze voor een nieuwe uitdaging. Deze keer verliet ze de federale overheid en stapte ze over naar de Vlaamse overheidsdienst voor mobiliteit. Hier ontdekte ze haar interesse in de mobiliteitssector. Waarna ze terug naar de federale overheid ging, maar dan voor een positie binnen de FOD Mobiliteit en Vervoer, waar ze werkt sinds 2010 en zich richt op selectie en aanwervingen, de job waar ze naar streefde.

Hindernissen

Evelyn ondervindt tijdens de uitvoering van haar job regelmatig problemen, bekent ze. Het is niet zo evident om voltijds te werken met een visuele handicap. “Vooral het vele beeldschermwerk is zeer vermoeiend. Vaak is er ook wat extra werk mee gemoeid omdat ik soms bepaalde templates in een vergrote structuur moet zetten om deze tijdens de selectiegesprekken te kunnen gebruiken. Het afnemen van interviews is voor mij ook iets vermoeiender en intensiever, ik tracht de vragen zoveel mogelijk te memoriseren zodat het gesprek vlotter kan verlopen. En tijdens het interview probeer ik visueel contact te maken met de kandidaat, en aandachtig te luisteren, om nadien veel op te kunnen schrijven op de motivatiefiches.”

Hoe gaan kandidaten met haar beperking om? “Vaak vertel ik de kandidaten meteen dat ik een visuele handicap heb en dat ik hierdoor wat dichter tegen mijn blad moet aankijken. ‘Verschiet niet want ik zie slecht!’ Niemand deed daar ooit moeilijk over.” Volgens Evelyn is het belangrijk om zo open mogelijk te communiceren over haar handicap. Mensen gaan er losser op reageren en voelen zich gerustgesteld.

“Ik zie het als een uitdaging, een hindernis die je telkens moet overbruggen. Maar ik zeg altijd: ‘Niemand anders kan jou motiveren, als je niet de wil hebt om het zelf aan te pakken.’ Ik moet misschien iets harder mijn best doen dan mijn collega’s, maar ik heb er achteraf des te meer voldoening van als ik zie dat mijn inspanningen de moeite waard lonen.” Evelyn apprecieert het dan ook erg dat anderen haar om haar mening of advies komen vragen, en haar behandelen zoals iedere andere collega. “Als ik al eens iets uithaal door mijn handicap, zoals ergens tegenlopen of iemand niet terugvinden, dan lach ik daar gewoon mee.”

Voordelen

Toch gelooft Evelyn dat ze voordeel haalt uit haar beperking. Ze kan haar focus leggen op andere dingen dan het uiterlijke, bijvoorbeeld. Zo let ze goed op intonatie en is ook haar empathisch vermogen sterk ontwikkeld. “Als selectiedeskundige kan ik vaak tussen de zinnen door horen wat de kandidaat mij wilt vertellen of juist wil achterhouden. Het is een heel grote gave en ik maak er tijdens elk gesprek gebruik van om ook door te vragen. Vaak heb ik ook veel sneller door als kandidaten mij iets op de mouw willen spelden of zich iets beter willen voordoen. Ik laat mij ook minder afleiden door het visuele aspect, al vraag ik wel aan de twee andere juryleden om extra op te letten. Ik streef er echt naar om steeds de meest gemotiveerde en competente mensen te selecteren.”

Evelyn kan trouwens rekenen op de collegialiteit van haar medewerkers. Zo zullen ze vrijwillig voorstellen om haar een beetje te ontlasten als ze tijdens een overvolle week een overload aan schermwerk moet verzetten. En ze heeft een goeie partner die haar volledig steunt. Maar volgens Evelyn is het tweerichtingsverkeer. Wie geholpen wil worden, moet er ook om durven vragen. Zo heeft ze nooit het gevoel gehad dat ze gestigmatiseerd werd, of dat ze zich harder moest bewijzen dan een collega.

Tegemoetkomingen

Of er op haar werk extra nutsvoorzieningen zijn om haar te assisteren? “Via de Brailleliga en de VDAB (dienst arbeidshandicapspecialisatie) heb ik aanpassingen van mijn werkplek kunnen aanvragen. Ik werk met een groot scherm, zoomtext en een aangepast klavier. Verder heb ik een verrekijker om op straat of in het station iets in de verte te kunnen lezen. Ook wordt er telkens op de lichtsterkte van mijn werkplek gelet. Er is binnen onze FOD een preventiedienst en een cel diversiteit waar ik altijd terecht kan als ik problemen ondervind. Ook is er een lift voorzien met spraaktechnologie om te weten op welke verdieping je bent enzovoort.”

Er is tevens ruimte voor persoonlijke inbreng, zodat de werkplek geëvalueerd en geoptimaliseerd kan worden. “Gestimuleerd door de cel diversiteit wordt er via een werkgroep jaarlijks gebrainstormd over hoe we hieraan binnen onze FOD verder kunnen werken. Ik maak deel uit van die werkgroep”, aldus Evelyn.

“Je moet gewoon je dromen achterna”

Zelf vindt ze het spijtig dat nog zo veel slechtzienden met een diploma ervoor kiezen om thuis te blijven en tevreden zijn met een vervangingsinkomen. “Vroeger was het misschien moeilijker, er was nog geen diversiteitsdienst en er waren minder tools. Nu zijn er zoveel aanpassingen en hulpmiddelen op de markt én de Brailleliga begeleidt mensen waar nodig.”

Evelyn: “Je moet gewoon je dromen achterna, erover praten en de eventuele beperkingen bespreken, en niet te gauw ervan uitgaan dat je iets omwille van een handicap niet zou aankunnen.”

Veel soorten jobs kunnen perfect uitgeoefend worden door mensen met een visuele beperking. “Jobs in de sociale sector of HR- functies lenen zich daar perfect toe”, vindt Evelyn. “Blinden of slechtzienden hebben andere zintuigen die extra sterk zijn ontwikkeld, zoals hun empathie, hun auditieve capaciteiten, geheugen, menselijk aanvoelen enzovoort … Allemaal aspecten die ook niet te onderschatten zijn bij de uitvoer van een job.”

Gouden raad

Als advies aan de jongere generatie die met dezelfde beperking worstelt, geeft Evelyn het volgende mee: “Als je een droom hebt, blijf die dan achterna gaan en zoek uit, desnoods met hulp van deskundigen, op welke manier je die verwezenlijking het beste kunt bereiken. Wees wel ook behoed voor hindernissen en laat je daar zeker niet door ontmoedigen. Lukt het van de eerste keer niet, dan kan je een tweede, of derde, vierde … poging doen. Geef nooit op. Blijf daarnaast ook realistisch en neem, omwille van de beperking waarmee je te kampen hebt, voldoende tijd. Ook al doe je er langer over, je kan je doel bereiken. En aanvaard jouw beperking. Dit betekent dat je er openlijk moet over kunnen praten en bespreken wat voor jou moeilijker ligt en waar je hulp nodig hebt. Durf hulp vragen. Je zal zien dat mensen altijd bereid zijn om een handje toe te steken.”

(sjv) - Met dank aan de Brailleliga - www.braille.be en Evelyn Cnockaert