'Evaluaties in het onderwijs maken meer kapot dan u lief is'

“Het onderwijs zou zich moeten spiegelen aan de evaluaties in het bedrijfsleven? Onzin!” (Frederik Anseel, professor organisatiepsychologie Universiteit Gent en hoofd onderzoeksgroep VIGOR)

‘Familiefeesten werden door nietsvermoedende voorbijgangers wel eens verward met een uit de hand gelopen leraarskamer. Ach, inspringen op het secretariaat, examens verbeteren, een schoolreisje begeleiden - een zoon van een directrice moet een beetje van alle markten thuis zijn.’

Verstopt toilet

‘Reeds op jonge leeftijd maakte ik me zelf echter één belofte: dit nooit! Ik kende immers de hallucinante doe-het-zelf spirit in de basisschool. Ik was maar al te vertrouwd met de vele nachtelijke uren die niemand ziet, het verdrinken in een nooit aflatende administratie, de onmogelijke spreidstand tussen pedagogisch bezieler en manusje-van-alles. Ik heb ze gezien, die directeurs die het éne moment met een bevlogen toespraak honderden ouders en leerkrachten wisten te inspireren, maar als iedereen al lang weg is, met de mouwen opgestroopt zelf nog een verstopt toilet zaten te herstellen.’

‘Ik zag hoe ongenadig de stress toeslaat als je verantwoordelijk bent voor een kind dat het jouwe niet is. Hoe je in paniek zelf ambulance speelt met een naar zuurstof happend kind op de achterbank met een knikker iets te ver in de neus. En hoe je achteraf dan toch maar zelf uit eigen zak de boete betaalt omdat je in ambulance-stijl door het rode licht gereden bent. De zwarte kas bestaat niet meer, juffrouw.’

Evaluatie

‘Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Ik ben er niet in geslaagd het onderwijs te ontvluchten. En met net iets te veel aandacht pluis ik elk stuk uit waarin schooldirecties worden geviseerd. Deze week was het behoorlijk prijs. Uit een rondvraag bleek dat 71 procent van de directeuren basisonderwijs geen enkel evaluatiegesprek met hun leerkrachten gevoerd heeft. Zo’n evaluatiegesprek wordt nochtans opgelegd in een decreet.’

‘De negatieve reacties waren niet van de poes. Men verwijt het onderwijs een conservatieve houding en roept op tot meer formele evaluaties, ja zelfs, anonieme evaluaties van de directie door de leerkrachten.’

‘Luister naar mijn moeder’

‘Het onderwijs zou zich moeten spiegelen aan evaluaties in het bedrijfsleven. Onzin! Eén, het is evident dat met de huidige omkadering dit praktisch onmogelijk is. Probeert u gerust eens vijftig leerkrachten te evalueren op het eind van het jaar. Twee, wie nog steeds gelooft dat een jaarlijkse evaluatie de sleutel is om medewerkers te motiveren en te helpen in hun job, mist basisinzicht in de psychologie van wat mensen drijft op hun werk.’

‘Directies moeten voorop lopen in de strijd, tussen hun leerkrachten staan, hen coachen, loyaal beschikbaar zijn, ondersteunen en constructief feedback geven. Een jaarlijkse evaluatie maakt meer kapot dan u lief is. Ik zou de wetenschappelijke gegevens op tafel kunnen leggen. Maar luister liever naar mijn moeder; zij kan dat veel beter uitleggen.’

(fa)