De opmars van rechtstaand werken

“Ik doe er zo veel mogelijk aan om in beweging te blijven.” (Roel Naessens, werkzaam in Brussel bij Google, gebruikt sinds een drietal jaar een standing desk.)

Zelfs al sloof je je wekelijks uit in de fitness of zweet je je een ongeluk door elke week tien kilometer te gaan lopen, te lang zitten op je werk is slecht voor je gezondheid. Wanneer we rechtop staan, gebruiken we spieren in de benen, de billen en het bekken die we niet gebruiken als we zitten. Afwisseling is goed. Evident, maar toch blijven de meesten onder ons urenlang in hun stoel zitten. Vraag is hoe lang nog als je ziet hoe enthousiast de reacties zijn van kantoorwerkers die niet alleen zitten op het werk, maar ook rechtstaan en zelfs fietsen.

Op de fiets

Hadewych Lagrou (49), die bij het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) werkt, was vroeger een hardnekkige zitter, tot haar eigen scha en schande. Ze ontwikkelde rugklachten en kreeg een harde diagnose: ze heeft twee ernstige hernia’s. Sinds juni vorig jaar kan ze op het werk gebruikmaken van bureaus waar ze rechtstaand kan aan werken én fietsen. Een verademing: ze heeft veel minder last van haar hernia’s, zegt ze.

“We hebben sta-zitmeubelen die elektrisch in de hoogte verstelbaar zijn, zodat je snel kunt afwisselen tussen zittend, fietsend en rechtstaand werken. In het begin voelde het wat vreemd aan, zeker het fietsen: de eerste tien minuten ben je alleen maar bezig met de vreemde gewaarwording dat je op kantoor zit te fietsen. Maar dat gaat vlug voorbij. Je wordt het zo gewoon dat je niet meer merkt dat je aan het fietsen bent. Vandaag ben ik heel blij dat ik het doe. Ik heb minder klachten en ik ben fitter als ik ’s avonds thuiskom, hoewel ik eigenlijk meer inspanningen gedaan heb.”

Rechtstaand werken doet Hadewych Lagrou door haar hernia’s minder lang dan haar collega’s, maximaal een kwartier. Fietsen in principe ook, maar ze betrapt er zichzelf op dat ze vaak langer bezig is dan gepland. “Door mijn rugproblemen is het voor mij moeilijker om recht te staan. Daardoor fiets ik meer. Niet hard, helemaal niet zelfs, maar ik beweeg natuurlijk wel. Ik heb een veel betere bloeddoorstroming. Ik wissel vooral veel af en ondervind dat ik veel meer gefocust kan werken. We vergaderen zelfs af en toe aan bureaus waar je kunt aan rechtstaan en fietsen, en ook daar merk je een positief effect: je werkt veel meer to the point, veel efficiënter. De vergaderingen duren minder lang. We hebben bij ons zo’n twintigtal bureaus waar je kunt rechtstaan en fietsen, voor een totaal van 180 werknemers. Het gros daarvan maakt er ook gebruik van.”

Google

Roel Naessens (40), werknemer bij Google, moet je niet overtuigen van het nut van rechtstaand werken. Hij werkt in Brussel sinds een drietal jaar aan een staand bureau. Hij is een fervent voorstander. “Ik heb veel vrienden die een sedentair kantoorleven hebben en rugklachten ontwikkelen. Ik ben ervan overtuigd dat zitten het nieuwe roken is. Ik doe er zo veel mogelijk aan om in beweging te blijven. In die mate dat ik mijn wagen thuis laat en het openbaar vervoer neem, zodat ik meer beweeg.”

“Ik heb nooit echt last gehad van klachten, behalve misschien wat stramheid van het zitten”, gaat Naessens verder. “Maar ik ben sportief. Ik ben een watersporter, ik surf graag. Ik wil fysiek in orde zijn. Ik geef leiding aan drie teams bij Google - we begeleiden bedrijven bij hun digitale transformatie - en op vrijdag gaan we soms wandelend vergaderen. We hebben het geluk dat er een park in de buurt is, waar we dankbaar gebruik van maken. Je komt sneller to the point en je bent creatiever.”

En de werkgever?

Ook werkgevers zien steeds meer de voordelen van aangepaste bureaus, al is dat bij ons eerder schoorvoetend, maar ze hebben wel begrepen dat werknemers die zich beter voelen, creatiever en productiever zijn. In Silicon Valley zijn ze al enkele jaren overtuigd van de voordelen en in Europa zijn het de Scandinavische landen die rechtstaand en fietsend werken het snelst oppikten.

Ook steeds meer Belgische bedrijven voeren het in. “Ik kan alleen maar iedereen aanmoedigen om het ook te doen”, zegt Roel Naessens. “Het vergt de investering van een meubel dat in de hoogte verstelbaar is en het aanpassen van je werkgewoontes, meer niet. Ik sta zelf op een plankje waarvan de onderkant conisch is, zodat ik mijn benen moet blijven bewegen. Dat zijn allemaal vrij eenvoudige ingrepen. En ik ben blij om te zien dat steeds meer mensen bij ons het ook doen. Zo’n driekwart maakt gebruik van de aangepaste meubels.” Of het nog heel lang duurt vooraleer het gros van de bedrijven rechtopstaand en/of fietsend werken mogelijk maakt? We durven denken van niet.

Hoe nefast is stilzitten?

De wetenschap komt met steeds meer aanwijzingen dat stilzitten ongezond is. Wie neerzit, loopt een hoger risico op pijn in de lage onderrug, diabetes, hart- en vaatziektes, zwaarlijvigheid en vroegtijdig overlijden. Zitten maakt ook minder productief, minder creatief en in sommige gevallen zelfs depressief.

Uit onderzoek blijkt dat Belgen 55 procent van de tijd dat ze wakker zijn, zitten. Veel te veel! Het menselijk lichaam is gemaakt om te bewegen. Zitten lijkt ontspannend, maar het zorgt voor druk op de onderrug. Artsen en kinesisten raden aan na elk uur zittend werk tien minuten recht te staan en rond te lopen. Maar omdat we niet elk uur naar het koffieapparaat of de kopieermachine lopen, komen we daar niet aan. En dus moeten we het op een andere manier aanpakken.

Het nieuwe roken

De Amerikaanse onderzoeker James Levine was jaren geleden de eerste om zitten ‘het nieuwe roken’ te noemen, omdat het zo vernietigend is voor de gezondheid. Ondertussen zijn er wetenschappers die beweren dat een uur zitten schadelijker is dan één sigaret. Of dat drie uren per dag en vijf dagen per week rechtstaan even goed is als tien marathons lopen per jaar. En als je bij dat cijfer even moet gaan zitten: het mag, voor één keer.

(ds)