Lieven Scheire: 'Het heeft bij Jan Eelen veel meer met buikgevoel te maken'

Lieven Scheire en zijn leermeester, regisseur Jan Eelen

“Eén leermeester noemen, is moeilijk. Wat comedy en televisie betreft, strekt zich dat uit van mijn vrienden op de achterbank van de bus naar school, over alle standup-comedians waar ik ooit mee heb opgetreden tot de Woenstijnvis-clan. En daar hoort ook Jan Eelen bij. Niet dat er bij Woestijnvis vaste cursusmomenten waren waarop de ervaren rotten je zeggen hoe het moet. Neen, ze laten je doen en tussendoor hoor je wel eens iets - Jan Eelen die iets zegt, Mark Uytterhoeven die daar iets aan toevoegt - maar besluiten doen ze altijd met ‘doe vooral uw goesting’. Zo vermijden ze dat je een kloon van hen wordt.”

Jan Eelen: “Ik kende Lieven niet voor hij hier met Neveneffecten kwam binnenvallen, maar over zijn scenario voor de Kommomaan, de eerste aflevering van hun tv-reeks, was ik meteen enthousiast. Niet dat het zo goed was; er zaten de gebruikelijke fouten in van iemand die zijn eerste scenario schrijft, maar het idee was goed. De dialogen waren dat ook. Alleen hadden ze af en toe wat hulp nodig. Wat ook logisch was, ze hadden bij wijze van spreken nog nooit een cameraman van dichtbij gezien.”

‘Doe vooral uw goesting. Zo vermijden ze dat je een kloon van hen wordt’

“Voor ik met Jan samenwerkte, was hij een van mijn onbereikbare helden van vroeger. Buiten De Zone was voor mij een openbaring. In de Gloria, een van de beste programma’s ooit gemaakt voor de Belgische televisie, sluit daar perfect bij aan. Toch had ik weinig verwachtingen toen ik op het punt stond om Jan te ontmoeten. Je ziet hem ook niet op het scherm. Uiteindelijk bleek hij een complete losbol en flapuit te zijn. Ik herkende wel onmiddellijk die clever-heid en de analytische blik die nodig zijn om te regisseren. Want je mag de grappigste mens ter wereld zijn, als je de techniek van het regisseren niet beheerst, is het onmogelijk om een tv-programma te maken.”

Jan Eelen: “Het was leuk om zien hoe Lieven en Neveneffecten hier een stap voorwaarts hebben gezet. Tijdens het maken van de reeks werd ook snel duidelijk wie er beter was in acteren, scenarioschrijven of iets anders. Op een bepaald moment moesten ze daar echt een evenwicht in vinden. Wie gaat wat doen? Hoe gaan we dat regelen? Terwijl ze vroeger zeg maar allemaal alles deden. Dat heeft me wel gecharmeerd. Toen ik In de Gloria maakte, heb ik ongeveer hetzelfde meegemaakt.”

“Ik weet niet of ik Jan beter kan omschrijven dan als een natuurtalent. Hij is, denk ik, niet iemand die zich achter zijn bureau zet om eens rationeel te bekijken hoe hij de dingen gaat aanpakken, of rekening houdt met waar de tijdgeest rijp voor is. Het heeft bij Jan, volgens mij, veel meer met buikgevoel te maken. Op de set werkte hij soms zo snel dat ik me wel eens afvroeg of hij het er niet allemaal snel aan het ‘doorjassen’ was. Maar als heel de boel dan gemonteerd werd, merkte je wel dat hij goed wist waar hij mee bezig was.”

Jan Eelen: “Met de combinatie van humor en ernst, zeker bij een serie als Neveneffecten, moet je leren leven. Maar er is niemand die zegt dat je niet mag lachen als je met iets ernstig bezig bent. Denken dat als het plezant is op de set het ook plezant is voor de kijker thuis, is een fout die je niet mag maken. Op het moment dat er gewerkt moet worden, denk je aan wat de kijker te zien krijgt. Dat er tussenin al eens gelachen wordt, is maar goed. Want sta daar maar eens, ergens te velde, verkleed als olifant. Echt ernstig is dat niet.”

“Als er iets is dat ik van Jan heb opgestoken, is het de manier waarop hij scenario’s becommentarieert. Als hij over een van mijn scenario’s - waar ik dan nog wat neurotisch over was - zei wat hij goed vond, wat niet en waar er nog wat aan moest gewerkt worden, was ik volledig gerustgesteld. Ook zijn manier van draaien stond mij erg aan. Hij is niet de rigoureuze regisseur die altijd perfect weet welk shot hij wil nemen. Maar elke scène die hij filmt, laat hij leven zodat de acteurs hun naturel behouden. Zelf zou ik dat graag kunnen, maar momenteel ben ik daar niet voor onderlegd.”

Jan Eelen: “Het leuke voor mij was dat ik aan de slag kon met scenario’s die door anderen geschreven zijn. Door Lieven, maar ook door Jonas (Geirnaert, red.). We hebben daar soms lang over gediscussieerd, maar uiteindelijk maakten ze hun eigen beslissingen. Achteraf bleek dat zij soms gelijk hadden en andere keren weer ik. Zelf regisseren zie ik Lieven niet doen. Dat is niet zijn grootste talent. Hij is een heel goede schrijver en bedenker. Ik zou hem vooral aanraden dat verder te blijven doen. Of presenteren: hij is grappig en goed met taal.”

(wv)