De boekhouder is dood, leve de accountant

“We slepen ten onrechte nog een imago van cijferaars mee.” (Bart Van Coile, voorzitter van ITAA)

Reeds jaren een knelpuntberoep, maar nog nooit was het tekort aan boekhouder-accountants zo groot. Al wil de sector zo snel mogelijk van de term ‘boekhouder’ af. “Het clichébeeld van ‘de saaie boekhouder’ strookt al lang niet meer met ons beroep.”

De term boekhouder gaat op de schop. ITAA (Institute for tax advisors and accountants), dat een jaar geleden ontstond uit de fusie van twee andere vakinstituten (IAB en BIBF), verving de beroepsnaam door ‘tax accountant’ of ‘certified (tax) accountant’.

Er is vandaag dus nog wel een onderscheid tussen een gecertificeerd accountant (vroeger: ‘accountant’) en een (fiscaal) accountant; vroeger: boekhouder(-fiscalist). “Vroeger waren die lid van twee verschillende instituten maar nu is dat dus één instituut: ITAA”, legt Bart Van Coile, voorzitter van ITAA, uit.

Op zoek naar een job als accountant? Bekijk het huidige vacatureaanbod!

1. Wat is het onderscheid tussen die accountants?

Alle accountants mogen de boekhouding voeren, hierover adviseren en jaarrekeningen opstellen. Maar alleen de gecertificeerde accountant mag een attest of expertiseverslag opstellen, bestemd voor derden. Dat gaat dan onder meer over het nakijken en corrigeren van de boekhouding met betrekking tot de kredietwaardigheid, rentabiliteit en risico’s van ondernemingen.

“Daarnaast zijn er ook nog een aantal opdrachten die wettelijk voorbehouden zijn aan een gecertificeerd accountant, zoals het opstellen van een verslag in geval van fusie, splitsing, omzetting, ontbinding of vereffening van een vennootschap”, aldus Bart Van Coile.

Een (fiscaal) accountant kan, zo vertelt hij, een overgang maken naar de hoedanigheid van gecertificeerd accountant door te slagen voor een bekwaamheidsexamen. Dat examen blijft dan beperkt tot de vakken die betrekking hebben op de uitvoering van dergelijke ‘gecertificeerde opdrachten’. Hierna mag ook hij deze opdrachten uitvoeren.

Accountant, een beroep in verandering: ”Het pure number crunching gaat eruit”

2. Waarom is het zo’n knelpuntberoep?

Bij de lijst van knelpuntberoepen van de VDAB dook de boekhouder-accountant dit jaar voor het eerst op in de top tien. Het beroep is volgens Van Coile onderhevig aan vergrijzing. “Oudere leden gaan op pensioen of overlijden en te weinig jongeren nemen hun plaats in.”

Dat begint dus al bij de opleiding. “Binnen de bacheloropleiding Bedrijfsmanagement heb je zowel de afstudeerrichting Accountancy & Fiscaliteit als KMO-Management. Die eerste richting bereidt je voor op de toegang tot ons beroep, maar wordt nog te veel in de markt gezet als het leren interpreteren en analyseren van cijfers, waar toekomstige studenten vaak op afknappen. Zij kiezen dan dikwijls voor een hippere afstudeerrichting als KMO-Management.”

3. En wat met het saai/duf imago?

Van Coile geeft eerlijk toe dat het beroep vaak niet erg hip overkomt. “We slepen ten onrechte nog een imago van ‘cijferaars’ mee. Maar vandaag wordt de advisering en bijstand van cliënten steeds belangrijker. Dit maakt ook dat zogenaamde soft skills voor ons alsmaar doorslaggevender worden”, oppert hij.

Bovendien transformeert het beroep volgens hem in sneltempo. "Digitalisering maakt de automatisering van repetitieve taken mogelijk. Waardoor het profiel van de accountant is omgevormd tot een adviseur die een onderneming begeleidt van bij de opstart tot het eventuele einde of de overname van het bedrijf. Hij heeft voor een ondernemer een rol van vertrouwensman.” Of hoe het clichébeeld van ‘de saaie boekhouder’ volgens hem al lang niet (meer) klopt.