De arbeidsdeal: binnenkort nog slechts 4 dagen werken?

Wat is de arbeidsdeal?

De arbeidsdeal van de federale regering bestaat uit een aantal maatregelen die de werkzaamheidsgraad in België moet verhogen tot 80% (nu is dit 71%) en die zowel werknemers als werkgevers de nodige flexibiliteit moeten geven om dit doel te bereiken.

Ter info: deze arbeidsdeal is een politiek akkoord. Dit betekent dat de sociale partners hierover eerst nog hun advies moeten uitbrengen. Na de eventuele aanpassingen kan het voorstel mogelijk ook nog bijgestuurd worden door de Nationale Arbeidsraad. Pas daarna wordt de wet definitief goedgekeurd door het parlement en bekrachtigd en afgekondigd door de koning.

“Een concrete vooruitgang voor werknemers”, volgens minister van Werk Pierre-Yves Dermagne (PS) en “meer vrijheid voor werknemers en meer flexibiliteit voor werkgevers”, volgens minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD). Maar is het wel effectief een gamechanger voor de arbeidsmarkt?

De arbeidsdeal in 10 hoofdpunten

1. Werkweek van 4 dagen mogelijk

4 dagen werken i.p.v. de gangbare 5 dagen: voor heel wat werknemers klinkt het als muziek in de oren. Toch betekent dit niet dat je een dag per week minder kunt werken en alsnog hetzelfde loon zult ontvangen.

Deze maatregel zorgt er wel voor dat je als werknemer in de privésector (dus geen ambtenaren) de mogelijkheid krijgt om - mits goedkeuring van de werkgever - je wekelijkse werkuren te presteren in 4 i.p.v. 5 dagen (met maximaal 9,5 werkuren per dag). Hierdoor zou je bv. de 5de dag vrij mogen nemen waardoor je je werk en privéleven beter kunt combineren.

2. Wisselend weekregime

De ene week wat langer werken om de andere week wat minder lang te moeten werken (of een dagje vrij te zijn): dankzij de arbeidsdeal kan het. Om van deze flexibele regeling gebruik te kunnen maken, moet je dit schriftelijk aanvragen bij je werkgever. Hij of zij kan deze aanvraag wel weigeren maar dan moet daar een gegronde en gemotiveerde reden voor zijn.

3. Dienstrooster langer op voorhand bekend

Momenteel moet je als werknemer volgens de wet ten minste 5 dagen werkdagen op voorhand je werkschema voor de komende werkweek krijgen. Door de arbeidsdeal wordt die bekendmakingstermijn nu opgetrokken naar 7 werkdagen.

4. Recht op deconnectie

Werkgevers mogen niet meer verwachten dat je berichten of mails leest en beantwoordt buiten de gangbare werkuren. Je hebt dus het recht om offline te zijn en thuis met rust gelaten te worden.

Addertje onder het gras is dat dit geldt voor bedrijven met meer dan 20 werknemers. Werk je in een bedrijf met minder dan 20 werknemers, dan hangt je recht op deconnectie af van de collectieve arbeidsovereenkomst (cao) van je bedrijf.

Extra: Staat het recht om offline te zijn flexibel werken in de weg?

5. Recht op een opleiding

Vanaf dit jaar heb je als werknemer recht op minstens 3 opleidingsdagen per jaar, vanaf 2024 zelfs op 5 dagen per jaar. Ook moet elk bedrijf met minstens 20 werknemers een individueel opleidingsplan opstellen voor het personeel.

6. Nieuwe regeling opzegtermijnen

Van job veranderen wordt iets makkelijker omdat je dankzij de arbeidsdeal al tijdens je opzegtermijn kunt overstappen naar je nieuwe werkgever. Hiervoor is een compensatieregeling uitgewerkt tussen de vorige en de nieuwe werkgever.

Lees ook: Bereken je opzegtermijn

7. Betere regeling voor platformeconomie

Om de werkomstandigheden van bv. de fietskoeriers van Deliveroo of Uber te verbeteren, wordt aan de hand van 8 criteria bepaald of je nu als werknemer of zelfstandige aan de slag bent. Al naargelang je statuut krijg je dan de nodige sociale bescherming.

8. Soepele regels voor nachtwerk

Door de arbeidsdeal worden de regels om te werken tussen 20u ’s avonds en middernachts wat versoepeld. Concreet: als één vakbond akkoord gaat om ook dan te werken, mag het (uiteraard met de nodige premies of extra loon).

9. Actieplan knelpuntberoepen

Om de knelpuntberoepen beter in kaart te krijgen, moeten de sociale partners per sector om de twee jaar concreet aanwijzen wat de feitelijke oorzaken zijn van het knelpuntberoep en zelf voorstellen doen om dit knelpunt te ontknellen.

10. Actieplan diversiteit op de werkvloer

Ook wil de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid de gegevens over diversiteit per sector nauwer opvolgen. Wanneer blijkt dat er opvallende verschillen zijn tussen de cijfers binnen een bepaalde sector en die binnen een specifiek bedrijf, zal het bedrijf in kwestie een goed uitgewerkt actieplan moeten voorleggen om de diversiteit op de werkvloer te stimuleren en te vergroten.

CHECK: Werknemer wil meer diversiteit op werkvloer

Gamechanger of niet?

Of de arbeidsdeal wel zo’n gamechanger is als gewild, is nog niet zeker. Aangezien heel wat maatregelen gelden voor bedrijven met meer dan 20 personeelsleden, geldt dit dus niet voor 83,9% van de ondernemingen (vooral kmo’s) die minder dan 10 werknemers tewerkstellen. Ook is het voor kleinere bedrijven niet altijd evident om bepaalde maatregelen door te voeren, vanwege bv. de kleinere personeelsbezetting of de aard van de activiteit.

(fd)