Buitenlandse verpleegkundigen aan hun lot overgelaten

“In Vlaanderen denken we misschien dat Roemenen en Polen in de rij staan om naar hier te komen, maar niets is minder waar” (Igor Van Assche, Link2Care)

‘In Roemenië is één verpleegkundige verantwoordelijk voor veertig tot vijftig patiënten, en werkt iedereen voltijds. Door de hoge werkdruk hebben we meer stress in ons thuisland dan in België. Het loon in Roemenië varieert van 250 tot 400 euro per maand. Om onze maandelijkse kosten te kunnen betalen, hebben we in Roemenië meerdere jobs nodig dan een voltijdse job in de verpleegkunde.’

Deze anonieme getuigenis in een rapport van de onderzoeksgroep Dizo (diversiteit in Zorg) van de bacheloropleiding Verpleegkunde aan de Artesis Hogeschool Antwerpen legt de reden bloot waarom veel Roemeense verpleegkundigen ervoor kiezen om in het buitenland aan de slag te gaan. Eensgezind vertellen de verpleegkundigen dat ze in België beter wonen, in een hogere functie werken en over meer materiaal beschikken dan in hun thuisland. Negen op de tien vinden de relatie met hun Belgische collega’s ‘goed’ en die met hun patiënten ‘oké’. De relatie met hun werkgever vinden acht op de tien bevraagde verpleegkundigen ‘zeer goed’.

Aan lot overgelaten

Tot daar het goede nieuws, want buitenlandse verpleegkundigen worden na hun aankomst in België niet zelden aan hun lot overgelaten. Taal vormt het grootste struikelblok. De lessen in het thuisland, onder andere via Skype, hebben niet altijd het gewenste resultaat. Nederlands is een moeilijke taal om te leren en dialecten zorgen voor veel verwarring. ‘Dat hadden we niet verwacht’, geeft een verpleegkundige toe. ‘We dachten dat we voldoende Nederlands kenden, maar nu merken we dat de taal toch voor problemen zorgt.’

Ook de huisvesting van buitenlandse verpleegkundigen in ons land laat soms te wensen over. De toegewezen woningen liggen te ver van de instelling, of blijken bij aankomst ongemeubeld. ‘Onze Roemeense verpleegkundigen werden hier echt gedropt’, vertelt een directielid van een zorginstelling. ‘Er was totaal geen begeleiding van het rekruteringsbureau.’

Link2Care

Dat er geen enkel rekruteringsbureau aan het onderzoek van Ria Van Aert van de Artesis Hogeschool wilde meewerken, is veelzeggend. Enkel Bart Van den Eynde en Igor Van Assche toonden zich bereid om met de onderzoekers te praten. Zij richtten enkele maanden geleden het internationaal rekruteringsbureau Link2Care op, met als doel de rekrutering van buitenlandse verpleegkundigen te verbeteren. De afgelopen periode plaatste Link2Care meer dan veertig verpleegkundigen in verschillende Vlaamse zorginstellingen.

‘In Vlaanderen denken we misschien dat Roemenen en Polen in de rij staan om naar hier te komen, maar niets is minder waar. Ze zullen veel gemakkelijker kiezen voor Engeland of een ander land waar Engels wordt gesproken. In Vlaanderen moeten ze een volledig taaltraject doorworstelen’, vertelt Van Assche. ‘Al zijn er wel verpleegkundigen die dat ervoor over hebben.’

Geld is grootste motivatie

Link2Care rekruteert vooral in Polen en Roemenië. In die landen hebben verpleegkundigen het juiste diploma en zijn ze vaak op zoek naar betere werkomstandigheden of een beter loon. ‘Ook buiten Europa zijn er mogelijkheden’, geeft Van Assche aan. ‘In India en op de Filipijnen zijn hele industrieën ontstaan die mensen klaarstomen om in Engeland of Europa te gaan werken. Voorlopig lijkt ons dat niet deontologisch correct. De voorwaarden om een arbeidsvergunning te krijgen voor mensen van buiten Europa zijn niet geschikt voor verpleegkundigen.’

Wél neemt Link2Care geregeld deel aan gespecialiseerde beurzen voor medische beroepen in Griekenland, Hongarije of Portugal. Van de tweeduizend geïnteresseerden die gemiddeld op een grote buitenlandse jobbeurs voor medische beroepen verschijnen, komen er maar twintig of dertig in aanmerking om in België te werken. ‘Uiteindelijk blijven er nog twee of drie over die effectief het hele traject doorlopen’, zegt Van Assche. ‘Geld is voor hen de grootste motivatie. Sommigen verdienen als verpleegkundige in Belgie drie tot zelfs vier keer meer dan in hun thuisland.’

Om te vermijden dat de buitenlandse verpleegkundigen een tijdlang zonder loon zitten, zorgt Link2Care ervoor dat ze gedurende de eerste drie maanden hun taalopleiding kunnen combineren met werken. ‘We zorgen ook voor een korte vooropleiding in het land van herkomst, zodat ze toch al wat voeling krijgen met onze taal.’

Prijskaartje

Link2Care laat vijf à tien mensen per maand instromen op onze arbeidsmarkt. Van Assche houdt de aantallen bewust laag. ‘Als je een goede voorbereiding wil en een degelijke taalopleiding, dan mogen de groepen niet te groot zijn.’

Aan al die voorbereiding en begeleiding hangt een prijskaartje. Hoewel de vraag naar personeel in de zorgsector bijzonder groot is, zijn niet alle ziekenhuizen en woonzorgcentra klaar om de stap te zetten. ‘Het rekruteren van buitenlandse werknemers stopt niet bij de voorbereiding en de ondersteuning die wij als rekruteringsbureau bieden’, verklaart Van Assche. ‘Een mens leert op drie maanden geen Nederlands. Ook op de werkvloer moeten inspanningen gebeuren, door de hoofdverpleegkundige of door een peter of meter.’

Conservatieve sector

‘Ik bots nog vaak op het conservatieve karakter van de sector’, vult Bart Van den Eynde aan. Hij pleit voor meer creatieve oplossingen voor het nijpende personeelstekort. ‘De zorg zal in de toekomst meer moeten openstaan voor veranderingen. Ze heeft meer flexibiliteit nodig, moet beter luisteren naar de wensen van haar personeel en moet ook over de grens durven kijken. Dat gebeurt gelukkig steeds meer.’

Michael Van Buggenhout, promotor van het onderzoek, is niet a priori tegen het rekruteren van buitenlandse verpleegkundigen, maar het moet wel op de juiste manier gebeuren. Hij ziet een positieve evolutie. ‘De Roemeense verpleegkundigen die we bevroegen voor dit onderzoek kwamen een jaar tot anderhalf jaar geleden naar België. Ondertussen zijn de geesten aan het rijpen. Rekruteerders beginnen te beseffen dat buitenlandse werknemers meer inspanningen vragen. Directies hebben op hun beurt steeds beter door dat de begeleiding niet mag stoppen van zodra de werknemer aan de slag is.’

(mo) – Foto: (ip)