Binnenkort DNA-test bij sollicitaties?

Genetische testen bij aanwervingen zijn in de meeste westerse landen expliciet bij wet verboden. Dit om te voorkomen dat werkgevers mensen vooraf zouden uitsluiten. Maar wat als sollicitanten met gunstige testuitslagen die uit zichzelf meebrengen bij sollicitaties? Sollicitanten die dat niet doen, zijn vervolgens in het nadeel. “Dat is niet wenselijk”, zegt Guido de Wert, hoogleraar biomedische ethiek van de Universiteit van Maastricht.

Piloten

Hoe groot is de kans dat DNA-testen gaan opduiken in sollicitatieprocedures? “Voor bepaalde functies – zoals die van piloot bijvoorbeeld - zou zo'n test in de toekomst misschien wel wenselijk zijn”, zegt Gert Matthijs, hoogleraar humane genetica aan de KUL. De Nederlandse Gezondheidsraad heeft zich hier onlangs over uitgesproken: bij beroepen waarvoor een goede gezondheid essentieel is voor de veiligheid van anderen, zouden werkgevers enkel in zeer uitzonderlijke gevallen iemands genen mogen checken. Bijvoorbeeld als er in de familie van een sollicitant een erfelijke ziekte voorkomt.

99 dollar voor een DNA-test

Een persoonlijke toekomstvoorspelling krijgen op basis van je genen is tegenwoordig zeer eenvoudig: verzamel wat speeksel in een buisje, stuur dat op in een speciale envelop en voor 99 dollar "weet" je of je een verhoogd risico hebt op 234 aandoeningen zoals MS en hartritmestoornissen. Aanbieders zoals 23andMe en Decodeme houden mensen voor dat genetische toekomstvoorspelling handig is bij bijvoorbeeld je beroepskeuze. Een verhoogde kans op een hartaanval? Word dan geen piloot. Zoiets.

Maar zo simpel ligt het niet, specialisten waarschuwen voor volksverlakkerij. "De voorspellende waarde is op dit moment niet hoog genoeg", zegt Guido de Wert, hoogleraar biomedische ethiek van de Universiteit van Maastricht. Alleen bij heel specifieke, zeldzame aandoeningen zoals de ziekte van Huntington is de uitslag betrouwbaar, omdat één gendefect daar de boosdoener is. Maar voor veel vaker voorkomende aandoeningen zoals hart- en vaatziekten en longziekten is de genetische oorzaak op dit moment nog moeilijk op te sporen. Bovendien spelen bij het ontstaan van die ziekten levensstijl en andere omgevingsfactoren ook een belangrijke rol.

Onrust

Een groep hoogleraren van de Katholieke Universiteit van Leuven maakt zich grote zorgen over de popularisering van genetische testen door commerciële aanbieders. In hun onlangs uitgebrachte manifest ‘Totale genoomanalyse bij de mens’ roepen ze op tot een maatschappelijke discussie. Gert Matthijs, hoogleraar humane genetica van de KUL, vindt het ‘schokkend' dat mensen zonder goede begeleiding worden opgezadeld met belastende testuitslagen. "Afwijkende resultaten worden in de uitslag dik onderlijnd, terwijl het risico vaak niet meer bedraagt dan een paar procent boven het gemiddelde. Mensen schrikken hier erg van terwijl ze de ziekte waarschijnlijk niet eens krijgen."

Over vijf tot tien jaar, zo voorspellen medici, is er meer bekend over de rol van genen bij ziektes. Dan levert zo'n genoomcheck waarschijnlijk betere voorspellingen op. De hoogleraren waarschuwen voor de mogelijke gevolgen voor de arbeidsmarkt.

(mr) – Bron: www.intermediair.nl