Ben jij hoogsensitief of hooggevoelig? Wat is het verschil?

“Hoogsensitiviteit kan je zien als vloek of als zegen. Zelf kies ik voor het tweede.” (Annelies Quaegebeur, coach en hoogsensitief persoon)

1. Wat is hoogsensitief?

Hoogsensitiviteit is geen aandoening, maar een aangeboren persoonlijkheidskenmerk. “Net zoals de kleur van je ogen, haar of huid kan je niet kiezen of je het hebt of niet”, vertelt Annelies Quaegebeur, coach bij A-Lissome. Prikkels komen harder of heftiger binnen. Zo kunnen kleuren, geluiden, smaken of geuren intenser zijn.

Een psychische stoornis is hoogsensitiviteit niet. “Ook al worden de kenmerken van hoogsensitiviteit dikwijls verward met kenmerken van autisme, AD(H)D, borderline of schizofrenie”, legt Quaegebeur uit, die naar eigen zeggen zelf hoogsensitief is. “Soms wordt het zelfs verward met burn-out, wat ook geen psychische stoornis is, maar een disbalans in energie: je batterij is leeg, zeg maar.”

2. Wat zijn de eigenschappen van een HSP?

Eén op vijf mensen wordt geboren met een verhoogde sensitiviteit, en is dus (licht) HSP. Ze zijn langs de ene kant intuïtief, consciëntieus en sterk gericht op kwaliteit. Maar langs de andere kant ook snel(ler) overweldigd.

Elaine Aron, een van de grondleggers van de theorie, heeft het in haar boek ‘Hoog sensitieve personen’ over vier basiseigenschappen van de HSP. Dat gaat dan enerzijds om de diepte van verwerking. “Als er iets in hun omgeving gebeurt, hebben ze extra tijd nodig om dat in de diepte te verwerken”, licht Quaegebeur toe.

Anderzijds speelt ook de overprikkeling van het zenuwstelsel. “Als je alle details opmerkt en alles heftiger binnenkomt, is het normaal dat je zenuwstelsel sneller uitgeput geraakt”, stelt ze. “Ten derde reageer je sterker op ervaringen en ben je empathisch. En ten slotte merk je als HSP kleine dingen op die anderen niet opmerken.”

Lees ook: Ben jij hoogsensitief? Wat zijn de gevolgen?

3. Hoe ga je om met je hoogsensitiviteit?

Hoogsensitiviteit kan je zien als vloek of als zegen. “Zelf kies ik altijd voor het tweede”, oppert Annelies Quaegebeur. Sowieso is het volgens haar belangrijk dat je voldoende rust inbouwt om je stressniveau laag te houden. Doe je dat niet, dan kan de overprikkeling om de hoek komen kijken en tot (chronische) stress leiden. “Op die manier wordt hoogsensitiviteit een last.”

Hoe wordt het een kracht? Naast voldoende rust en me-time is het volgens haar belangrijk om aan de slag te gaan met je talenten en waarden. “Zoek omgevingen op die de waarden dankbaarheid, waardering, positiviteit en hulpvaardigheid hoog in het vaandel dragen en waar het ok is om empathisch te zijn.”

4. En … wat is hooggevoeligheid dan?

Hooggevoeligheid is, in tegenstelling tot hoogsensitiviteit, niet aangeboren en gaat over een verhoogde kwetsbaarheid of overgevoeligheid die zich uit in een (over)emotionele reactie. “Die kan ontstaan door een opstapeling van stress die niet tijdig heeft kunnen ontladen. Het lijkt alsof je telkens minder kan verdragen”, aldus Quaegebeur, die stelt dat je tegelijk hooggevoelig én hoogsensitief kan zijn, of één van beide.

Hooggevoeligheid wordt vaak gekoppeld aan personen met bepaalde psychische aandoeningen, zoals autisme of AD(H)D. “Ook het niet goed verwerken van trauma’s kan leiden tot hooggevoeligheid. En het duikt vaak op voor én tijdens een burn-out. Hooggevoeligheid is dus niet aangeboren, maar eerder een reactie op stress of een stressvolle gebeurtenis.”

Praktische e-gids: Eerste hulp bij burn-out

(William Visterin) - Met input van loopbaancoach Annelies Quaegebeur, oprichtster van A-Lissome, dat professionals begeleidt bij hun loopbaan. Haar organisatie ontwierp ook een loopbaantest.