Ben jij bereikbaar voor je werk op vakantie of na de uren?

1. Bereikbaar via telefoon of voor meetings?

Tijdens vakanties blijft bijna één op drie (telefonisch) bereikbaar voor collega’s of klanten, zo bleek recent uit een bevraging van HR-dienstenbedrijf Liantis bij duizend medewerkers. Een kleine 7 procent neemt zelfs deel aan belangrijke meetings voor het werk.

Voor veel mensen biedt het soms juist gemoedsrust om te weten dat – als er écht iets op het werk zou zijn – hun collega’s hen iets laten weten, ook tijdens hun verlof, stelt Evy Sadicaris, teamleader psychosociale aspecten bij Liantis. “Maar natuurlijk blijft verlof wel verlof en is het niet de bedoeling dat je dan werkt. Deelnemen aan meetings is alvast geen goed idee als je wil deconnecteren.”

Lees ook: 1 op de 3 blijft bereikbaar voor collega’s en klanten tijdens vakantie

2. En het recht op deconnectie dan?

Bovendien is er de recente wetgeving rond deconnectie van 2023 waar werkgevers (in bedrijven met meer dan 20 werknemers) en hun leidinggevenden en andere collega’s rekening mee moeten houden.

“Het recht op deconnectie is het wettelijk recht om offline of onbereikbaar te zijn buiten de werkuren”, weet Sadicaris. Je werkgever mag je dan ook niet meer contacteren tenzij er onvoorziene of specifieke omstandigheden zijn die niet kunnen wachten. Die omstandigheden en praktische voorwaarden moet de werkgever in een cao of in het arbeidsreglement laten vastleggen.

Recht op deconnectie: hoe jezelf écht onbereikbaar maken

3. En de druk om bereikbaar te zijn?

Bereikbaar zijn is één ding, de druk voelen om het te zijn, is nog iets anders. Recent rondde Idewe, een externe dienst voor bescherming en preventie op het werk, een onderzoek af hierover.

Bereikbaarheidsdruk wordt in het onderzoek gedefinieerd als ‘mijn directe leidinggevende verwacht dat ik werkgerelateerde berichten beantwoord in mijn vrije tijd. Voelde in 2020 van de medewerkers 14,3% zo’n bereikbaarheidsdruk, dan daalde dat in 2023 naar 12,3%. De wetgeving lijkt dus alvast een eerste effect te hebben gehad. Op zich is dat goed nieuws voor jouw welzijn, klinkt het bij Idewe.

Werknemers die door bereikbaarheidsdruk moeilijk kunnen deconnecteren buiten het werk, zijn significant minder tevreden op het werk en ervaren aanzienlijk meer stress. Ze lopen een hoger risico op burn-out en ook opvallend: ze hebben minder de intentie om bij hun werkgever of in hun job te blijven. “Je hebt als werkgever helemaal niks te winnen bij een hoge bereikbaarheidsdruk bij je werknemers,” zo vat Lode Godderis, CEO bij Idewe en professor arbeidsgeneeskunde aan de KU Leuven, het samen.

CHECK: Bazen blijven hun werknemers contacteren buiten de werkuren

4. Vooral leidinggevenden

Idewe onderzocht in hun onderzoek (waarin bijna 127.000 medewerkers werden ondervraagd) daarnaast of bepaalde rollen of functies zich het vaakst verplicht voelen om bereikbaar te blijven. “Dit blijkt vooral het geval bij leidinggevenden, en dan vooral leidinggevenden van leidinggevenden: bijna 23% van hen ervaart die druk, tegenover 14% van de niet-leidinggevenden”, aldus het onderzoek.

5. Wat is dringend?

Lode Godderis geeft vanuit Idewe ook enkele tips voor collega’s. “Maak samen op voorhand goede afspraken over de redenen en de manier waarop je de collega contacteert indien dit toch noodzakelijk blijkt”, klinkt het. “Niet storen is de norm, niet omgekeerd.”

En ook: definieer wat ‘dringend’ is. “Als je afspreekt dat storen mogelijk is wanneer het “superdringend” is, zorg er dan voor dat het hele team onder deze term hetzelfde verstaat.”

Niet iedereen deconnecteert tijdens de congé

• 31,5% blijft (telefonisch) bereikbaar voor collega’s of klanten
• 18,1% bekijkt of beantwoordt af en toe e-mails
• 10,2% blijft (telefonisch) bereikbaar voor hun leidinggevende
• 6,7% blijft deelnemen aan belangrijke meetings

(Bron: Liantis, onderzoek bij 1000 medewerkers)

Extra: Vijf tips om stressvrij op vakantie te gaan

(William Visterin)