België nog niet klaar voor Het Nieuwe Werken

"Als de baas zegt wat je wel en niet moet doen, is je energie al veel lager. Mijn ervaring leert me dat veel dingen in een bedrijf gebeuren ondánks de baas" (Fokke Wijnstra, Finext)

‘Bij ons thuis wordt er wel degelijk iedere dag afgewassen, maar we hebben daar geen speciale functie voor. Laat staan dat we een opperafwasser hebben, of een iso-gecertificeerde afwasser. Ik heb dat afwassen ook niet in een persoonlijk ontwikkelingsplan staan en ik doe daar geen competentiemanagement over.’

Ziedaar het beeld dat Fokke Wijnstra schetst van zijn huishouden. De vergelijking moet een idee geven van hoe de zaken eraan toe gaan bij Finext, een Nederlands consultancybedrijf dat financiële functies binnen organisaties ondersteunt.

Finext – opgericht in 1996 – deed al aan Het Nieuwe Werken nog voor het concept een naam kreeg, zo laat Wijnstra niet zonder enige trots weten. In Nederland is HNW dan ook een pak bekender dan bij ons. 96 procent van de Nederlanders heeft al van het begrip gehoord. In België is dat slechts 42 procent, zo blijkt uit de enquête van Kluwer.

Werken waar je wil

Veel hangt af van wat je verstaat onder HNW, vermoedt Wijnstra. ‘Het is niet omdat je een smartphone krijgt van je werk, dat je ermee bezig bent. Het is een totaalconcept waarbij je heel flexibel en dynamisch kan schakelen en eigenlijk op de dag zelf organiseert in plaats van je aan te passen aan een bestaande planning.’

Kluwer hanteert een gelijkaardige definitie. Wanneer organisaties hun arbeidstijd en werkomgeving flexibel instellen, werken zij volgens de principes van Het Nieuwe Werken. Veel bedrijven – ook in België – bieden hun werknemers de mogelijkheid om flexibiliteit in te bouwen in hun professionele leven, zonder dat er daarom sprake is van een totaalconcept. Zo beweert 39 procent van de werkenden zelf te kunnen beslissen waar hij of zij werkt.

Veel verantwoordelijkheid

Mannen genieten over het algemeen meer vrijheid. De helft van de mannelijke bevraagden kiest zelf waar hij werkt, bij de vrouwen is dat minder dan een derde. 57 procent van de mannen beslist bovendien zelf wanneer hij werkt, tegenover 37 procent van de vrouwen. Hoe hoger men zich bevindt in de hiërarchie van een organisatie, hoe meer beslissingen men zelf neemt over plaats en arbeidstijd.

Bij Finext hebben ze maar meteen helemaal komaf gemaakt met hiërarchie. ‘We zijn van bij het begin uitgegaan van het principe van zelforganisatie. Mensen zijn wel degelijk in staat om heel veel verantwoordelijkheid te dragen. De motivatie van werknemers wordt gevoed doordat ze dingen doen die ze op eigen initiatief doen’, weet Wijnstra. ‘Als de baas zegt wat je wel en niet moet doen, is je energie al veel lager. Mijn ervaring heeft me juist geleerd dat veel dingen in een bedrijf gebeuren ondánks de baas.’

Geen bazen of managers te vinden bij Finext, dus. ‘We hebben hier geen functies, maar wel veel rollen. Intern zijn we georganiseerd in teams die zichzelf hebben gevormd. Ze blijken uit acht tot twaalf man te bestaan – dat is niet vastgelegd, maar het is zo gegroeid. Het resultaat van zo’n team is ook zichtbaar in een soort winst- en verliesverhaal.’

Van cruciaal belang om Het Nieuwe Werken te doen slagen, is technologie. Bij Finext is alle informatie digitaal beschikbaar voor iedereen. Wijnstra: ‘Als ik op vakantie ben in Nieuw-Zeeland kan ik in een internetcafé zien of mijn collega Marjan bij T-Mobile een goede evaluatie heeft gehad, of dat het SAP-team drie maanden geleden winst heeft gemaakt, of wat het salaris is van Karel en wanneer die een salarisverhoging heeft gehad. Zelfs stagiairs kunnen die informatie inkijken.’

Contact met collega’s

Volgens het onderzoek van Kluwer vormt technologie in België geen grote hinderpaal in de evolutie naar Het Nieuwe Werken. 85 procent van de werkenden zou thuis over de nodige faciliteiten beschikken om te kunnen werken. Meer dan zeven op de tien werknemers hebben overal toegang tot hun zakelijke mail en bijna de helft van de bevraagden kan zowel thuis als op het werk kopiëren en printen.

Toch blijven er vooralsnog enkele belangrijke drempels bestaan. Zo vinden acht op de tien werkenden dat HNW hen minder zichtbaar maakt voor collega’s en het management. Twee op de drie vinden het direct contact met collega’s belangrijker dan de voordelen van thuiswerken. En slechts 22 procent van de bevraagden denkt dat zijn organisatie nu al klaar is voor Het Nieuwe Werken.

(mo) – Illustratie: (jvc)